Przysłów 23
1 Gdy siądziesz, abyś jadł z panem, uważaj pilnie, kto jest przed tobą;
Cuando te sientes a comer con un ʼadón, Considera bien lo que está delante de ti,
2 Inaczej wraziłbyś nóż w gardło swoje, jeźlibyś był chciwy pokarmu.
Y pon cuchillo a tu garganta Si tienes gran apetito.
3 Nie pragnij łakoci jego; bo są pokarmem obłudnym.
No codicies sus manjares delicados, Porque son pan de engaño.
4 Nie staraj się, abyś się zbogacił; owszem, zaniechaj opatrzności twojej.
No te afanes por hacer riquezas. Sé prudente y desiste.
5 I miałżebyś obrócić oczy twoje na bogactwo, które prędko niszczeje? bo sobie uczyni skrzydła podobne orlim, i uleci do nieba.
Si les diriges una mirada, ya no están. Les salieron alas como un águila que vuela a los cielos.
6 Nie jedz chleba człowieka zazdrosnego, a nie żądaj łakoci jego.
No comas pan con el avaro, Ni codicies sus manjares,
7 Albowiem jako on ciebie waży w myśli swej, tak ty waż pokarm jego. Mówić: Jedz i pij, ale serce jego nie jest z tobą.
Porque como piensa en su corazón, así es. Come y bebe, te dirá, Pero su corazón no está contigo.
8 Sztuczkę twoję, którąś zjadł, zwrócisz, a utracisz wdzięczne słowa twoje.
Vomitarás el bocado que comiste Y perderás tus suaves palabras.
9 Przed głupim nie mów; albowiem wzgardzi roztropnością powieści twoich.
No hables a oídos del insensato, Porque despreciará la prudencia de tus razones.
10 Nie przenoś granicy starej, a na rolę sierotek nie wchodź.
No cambies de lugar el lindero antiguo, Ni entres en el campo de los huérfanos,
11 Bo obrońca ich możny; onci się podejmuje sprawy ich przeciwko tobie.
Porque su Redentor es fuerte, Y defenderá contra ti la causa de ellos.
12 Obróć do nauki serce twoje, a uszy twoje do powieści umiejętności.
Aplica tu corazón a la enseñanza, Y tus oídos a las palabras sabias.
13 Nie odejmuj od młodego karności; bo jeźli go ubijesz rózgą, nie umrze.
No retraigas la corrección al muchacho, Si lo castigas con vara, no morirá.
Lo castigarás con vara, Y librarás su alma del Seol. (Sheol h7585)
15 Synu mój! będzieli mądre serce twoje, będzie się weseliło serce moje, serce moje we mnie;
Hijo mío, si tu corazón es sabio, También a mí se me alegrará el corazón,
16 I rozweselą się nerki moje, gdy będą mówiły wargi twoje, co jest prawego.
Mi ser interno también se alegrará Cuando tus labios hablen cosas rectas.
17 Niech nie zajrzy serce twoje grzesznikom; ale raczej chodż w bojańni Pańskiej na każdy dzień;
No tenga tu corazón envidia de los pecadores. Más bien, persevera en el temor a Yavé en todo tiempo.
18 Bo iż jest zapłata, przeto nadzieja twoja nie będzie wykorzeniona.
Porque ciertamente hay un porvenir, Y tu esperanza no será frustrada.
19 Słuchaj, synu mój! a bądź mądry, i nawiedź na drogę serce twoje.
Escucha tú, hijo mío, sé sabio, Y dirige tu corazón por el buen camino.
20 Nie bywaj między pijanicami wina, ani między żarłokami mięsa;
No estés con los bebedores de vino, Ni con los comedores de carne,
21 Boć pijanica i żarłok zubożeje, a ospały w łatach chodzić będzie.
Porque el ebrio y el glotón empobrecerán, Y el dormitar hará vestir harapos.
22 Słuchaj ojca twego, który cię spłodził, a nie pogardzaj matką twoją, gdy się zstarzeje.
Escucha a tu padre que te engendró, Y no desprecies a tu madre cuando sea anciana.
23 Kupuj prawdę, a nie sprzedawaj jej; kupuj mądrość, umiejętność i rozum.
Adquiere la verdad y no la vendas, También sabiduría, instrucción y entendimiento.
24 Bardzo się raduje ojciec sprawiedliwego, a kto spłodził mądrego, weseli się z niego.
El padre del justo se alegrará en gran manera. El que engendra un hijo sabio se gozará con él.
25 Niech się tedy weseli ojciec twój, i matka twoja; i niech się rozraduje rodzicielka twoja.
Alégrense tu padre y tu madre, Y regocíjese la que te dio a luz.
26 Synu mój! daj mi serce twoje, a oczy twoje niechaj strzegą dróg moich.
Dame, hijo mío, tu corazón Y observen tus ojos mis caminos.
27 Bo nierządnica jest dół głęboki, a cudza żona jest studnia ciasna.
Porque fosa profunda es la prostituta, Y pozo angosto la mujer extraña.
28 Ona też jako zbojca zasadzki czyni, a zuchwalców między ludźmi rozmnaża.
También ella, como asaltante, acecha, Y entre los hombres multiplica a los traicioneros.
29 Komu biada? Komu niestety? Komu zwady? Komu krzyk? Komu rany daremne? Komu zapalenie oczów?
¿Para quién es el ay? ¿Para quién las tristezas? ¿Para quién las contiendas? ¿Para quién el quejido? ¿Para quién las heridas sin causa? ¿Para quién los ojos enrojecidos?
30 Tym, którzy siadają na winie; tym, którzy chodzą, szukając przyprawnego wina.
Para el que se detiene en el vino, Para los que prueban licores mezclados.
31 Nie zapatruj się na wino, gdy się rumieni, i gdy wydaje w kubku łunę swoję, a prosto wyskakuje.
No mires al vino cuando rojea, Y lanza destellos en la copa, Porque se entra suavemente,
32 Bo na koniec jako wąż ukąsi, a jako żmija uszczknie;
Pero al fin, muerde como una serpiente. Pica como una víbora.
33 Oczy twoje patrzyć będą na cudze żony, a serce twe będzie mówiło przewrotności;
Tus ojos mirarán cosas extrañas, Y tu corazón hablará cosas perversas.
34 I będziesz jako ten, który leży w pośród morza, a jako ten, który śpi na wierzchu masztu;
Serás como el que está acostado en alta mar, Como el que duerme en el palo de un velero,
35 Rzeczesz: Ubito mię, a nie stękałem, potłuczono mię, a nie czułem. Gdy się ocucę, udam się zaś do tego.
Y dirás: Me golpearon y no me dolió, Me azotaron, pero no lo sentí. Cuando despierte, lo volveré a buscar.
