Mateusza 5
1 A Jezus widząc lud, wstąpił na górę; a gdy usiadł, przystąpili do niego uczniowie jego.
And seeing the multitudes, he went up to a mountain: and when he was seated, his disciples came to him:
2 A otworzywszy usta swe, uczył je, mówiąc:
And he opened his mouth, and taught them, saying,
3 Błogosławieni ubodzy w duchu; albowiem ich jest królestwo niebieskie.
Blessed are the poor in spirit: for theirs is the kingdom of heaven.
4 Błogosławieni, którzy się smęcą; albowiem pocieszeni będą.
Blessed are they that mourn: for they shall be comforted.
5 Błogosławieni cisi; albowiem oni odziedziczą ziemię.
Blessed are the meek: for they shall inherit the earth.
6 Błogosławieni, którzy łakną i pragną sprawiedliwości; albowiem oni nasyceni będą.
Blessed are they who hunger and thirst for righteousness: for they shall be filled.
7 Błogosławieni miłosierni: albowiem oni miłosierdzia dostąpią.
Blessed are the merciful: for they shall obtain mercy.
8 Błogosławieni czystego serca; albowiem oni Boga oglądają.
Blessed are the pure in heart: for they shall see God.
9 Błogosławieni pokój czyniący; albowiem oni synami Bożymi nazwani będą.
Blessed are the peacemakers: for they shall be called children of God.
10 Błogosławieni, którzy cierpią prześladowanie dla sprawiedliwości; albowiem ich jest królestwo niebieskie.
Blessed are they who are persecuted for righteousness’ sake: for theirs is the kingdom of heaven.
11 Błogosławieni jesteście, gdy wam złorzeczyć będą, i prześladować was, i mówić wszystko złe przeciwko wam, kłamając dla mnie.
Blessed are ye, when men shall revile you, and persecute you, and shall say all manner of evil against you falsely, for my sake.
12 Radujcie się, i weselcie się; albowiem zapłata wasza obfita jest w niebiesiech; tak bowiem prześladowali proroki, którzy byli przed wami.
Rejoice, and be exceeding glad: for great is your reward in heaven: for so they persecuted the prophets who were before you.
13 Wy jesteście sól ziemi; jeźli tedy sól zwietrzeje, czemże solić będą? Do niczego się już nie zgodzi, tylko aby była precz wyrzucona i od ludzi podeptana.
Ye are the salt of the earth: but if the salt hath lost its savour, how shall it be salted? it is then good for nothing, but to be cast out, and to be trodden under foot by men.
14 Wy jesteście światłość świata, nie może się miasto ukryć na górze leżące.
Ye are the light of the world. A city that is set on an hill cannot be hid.
15 Ani zapalają świecy, i stawiają jej pod korzec, ale na świecznik, i świeci wszystkim, którzy są w domu.
Neither do men light a lamp, and put it under a basket, but on a lampstand; and it giveth light to all that are in the house.
16 Tak niechaj świeci światłość wasza przed ludźmi, aby uczynki wasze dobre widzieli, a chwalili ojca waszego, który jest w niebiesiech.
Let your light so shine before men, that they may see your good works, and glorify your Father who is in heaven.
17 Nie mniemajcie, abym przyszedł rozwiązywać zakon albo proroki; nie przyszedłem rozwiązywać, ale wypełnić.
Think not that I am come to destroy the law, or the prophets: I am not come to destroy, but to fulfil.
18 Zaprawdę bowiem powiadam wam: Aż przeminie niebo i ziemia, jedna jota albo jedna kreska nie przeminie z zakonu, ażby się wszystko stało.
For verily I say to you, Till heaven and earth shall pass away, one jot or one tittle shall by no means pass from the law, till all be fulfilled.
19 Kto by tedy rozwiązał jedno z tych przykazań najmniejszych, i uczyłby tak ludzi, najmniejszym będzie nazwany w królestwie niebieskiem; a ktokolwiek by czynił i uczył, ten będzie wielkim nazwany w królestwie niebieskiem.
Whoever therefore shall break one of these least commandments, and shall teach men so, he shall be called the least in the kingdom of heaven: but whoever shall do and teach them, the same shall be called great in the kingdom of heaven.
20 Albowiem powiadam wam: Jeźli nie będzie obfitsza sprawiedliwość wasza, niż nauczonych w Piśmie i Faryzeuszów, żadnym sposobem nie wnijdziecie do królestwa niebieskiego.
For I say to you, That except your righteousness shall exceed the righteousness of the scribes and Pharisees, ye shall in no way enter into the kingdom of heaven.
21 Słyszeliście, iż rzeczono starym: Nie będziesz zabijał; a ktobykolwiek zabił, będzie winien sądu;
Ye have heard that it was said to them of old time, Thou shalt not kill; and whoever shall kill shall be in danger of the judgment:
22 Ale ja wam powiadam: Iż każdy, kto się gniewa na brata swego bez przyczyny, będzie winien sądu; a ktokolwiek rzecze bratu swemu: Racha; będzie winien rady, a ktokolwiek rzecze: Błaźnie! będzie winien ognia piekielnego. (Geenna g1067)
But I say to you, That whoever is angry with his brother without a cause shall be in danger of the judgment: and whoever shall say to his brother, Raca, shall be in danger of the council: but whoever shall say, Thou fool, shall be in danger of hell fire. (Geenna g1067)
23 A tak jeźlibyś ofiarował dar twój na ołtarzu, a tam byś wspomniał, iż brat twój ma co przeciwko tobie,
Therefore if thou shalt bring thy gift to the altar, and there remember that thy brother hath any thing against thee;
24 Zostaw tam dar twój przed ołtarzem, a odejdź, pierwej się pojednaj z bratem twoim; a potem przyszedłszy ofiaruj dar twój.
Leave there thy gift before the altar, and go thy way; first be reconciled to thy brother, and then come and offer thy gift.
25 Zgódź się z przeciwnikiem twoim rychło, pókiś jest z nim w drodze, by cię snać przeciwnik nie podał sędziemu, a sędzia by cię podał słudze, i byłbyś wrzucony do więzienia.
Agree with thy adversary quickly, while thou art in the way with him; lest at any time the adversary deliver thee to the judge, and the judge deliver thee to the officer, and thou be cast into prison.
26 Zaprawdę ci powiadam: Nie wynijdziesz stamtąd, póki byś nie oddał do ostatniego pieniążka.
Verily I say to thee, Thou shalt by no means come out from there, till thou hast paid the uttermost farthing.
27 Słyszeliście, iż rzeczono starym: Nie będziesz cudzołożył;
Ye have heard that it was said to them of old time, Thou shalt not commit adultery:
28 Aleć Ja wam powiadam: Iż każdy, który patrzy na niewiastę, aby jej pożądał, już z nią cudzołóstwo popełnił w sercu swojem.
But I say to you, That whoever looketh on a woman to lust after her hath committed adultery with her already in his heart.
29 Jeźli cię tedy oko twoje prawe gorszy, wyłup je, a zarzuć od siebie; albowiem pożyteczniej jest tobie, aby zginął jeden z członków twoich, a wszystko ciało twoje nie było wrzucone do ognia piekielnego. (Geenna g1067)
And if thy right eye shall cause thee to sin, pluck it out, and cast it from thee: for it is profitable for thee that one of thy members should perish, and not that thy whole body should be cast into hell. (Geenna g1067)
30 A jeźliż cię prawa ręka twoja gorszy, odetnij ją, i zarzuć od siebie; albowiem pożyteczniej jest tobie, aby zginął jeden z członków twoich, a wszystko ciało twoje nie było wrzucone do ognia piekielnego. (Geenna g1067)
And if thy right hand shall cause thee to sin, cut it off, and cast it from thee: for it is profitable for thee that one of thy members should perish, and not that thy whole body should be cast into hell. (Geenna g1067)
31 Zasię rzeczono: Ktobykolwiek opuścił żonę swoją, niech jej da list rozwodny;
It hath been said, Whoever shall put away his wife, let him give her a writing of divorcement:
32 Ale Ja wam powiadam: Ktobykolwiek opuścił żonę swoję oprócz przyczyny cudzołóstwa, przywodzi ją w cudzołóstwo, a kto by opuszczoną pojął, cudzołoży.
But I say to you, That whoever shall put away his wife, except for the cause of immorality, causeth her to commit adultery: and whoever shall marry her that is divorced committeth adultery.
33 Słyszeliście zasię, iż rzeczono starym: Nie będziesz krzywo przysięgał, ale oddasz Panu przysięgi twoje;
Again, ye have heard that it hath been said to them of old time, Thou shalt not swear falsely, but shalt perform to the Lord thy oaths:
34 Ale Ja wam powiadam, abyście zgoła nie przysięgali, ani na niebo, gdyż jest stolicą Bożą;
But I say to you, Swear not at all; neither by heaven; for it is God’s throne:
35 Ani na ziemię, gdyż jest podnóżkiem nóg jego; ani na Jeruzalem, gdyż jest miasto wielkiego króla;
Nor by the earth; for it is his footstool: neither by Jerusalem; for it is the city of the great King.
36 Ani na głowę twoję będziesz przysięgał, gdyż nie możesz jednego włosa białym albo czarnym uczynić.
Neither shalt thou swear by thy head, because thou canst not make one hair white or black.
37 Ale mowa wasza niech będzie: Tak, tak; nie, nie; a co więcej nadto jest, to od złego jest.
But let your communication be, Yea, yea; Nay, nay: for whatever is more than these cometh of evil.
38 Słyszeliście, iż rzeczono: Oko za oko, a ząb za ząb;
Ye have heard that it hath been said, An eye for an eye, and a tooth for a tooth:
39 Ale Ja wam powiadam: Żebyście się nie sprzeciwiali złemu, ale kto by cię uderzył w prawy policzek twój, nadstaw mu i drugi;
But I say to you, That ye resist not evil: but whoever shall strike thee on thy right cheek, turn to him the other also.
40 I temu, który się z tobą chce prawować, a suknię twoję wziąć, puść mu i płaszcz;
And if any man will sue thee at the law, and take away thy coat, let him have thy cloke also.
41 A kto by cię przymuszał iść milę jednę, idź z nim i dwie;
And whoever shall compel thee to go one mile, go with him two.
42 Temu, co cię prosi, daj, a od tego, co chce u ciebie pożyczyć, nie odwracaj się.
Give to him that asketh thee, and from him that would borrow of thee turn not thou away.
43 Słyszeliście, iż rzeczono: Będziesz miłował bliźniego twego, a będziesz miał w nienawiści nieprzyjaciela twego;
Ye have heard that it hath been said, Thou shalt love thy neighbour, and hate thy enemy.
44 Aleć Ja wam powiadam: Miłujcie nieprzyjacioły wasze; błogosławcie tym, którzy was przeklinają; dobrze czyńcie tym, którzy was mają w nienawiści, i módlcie się za tymi, którzy wam złość wyrządzają i prześladują was;
But I say to you, Love your enemies, bless them that curse you, do good to them that hate you, and pray for them who despitefully use you, and persecute you;
45 Abyście byli synami Ojca waszego, który jest w niebiesiech; bo on to czyni, że słońce jego wschodzi na złe i na dobre, i deszcz spuszcza na sprawiedliwe i na niesprawiedliwe,
That ye may be the children of your Father who is in heaven: for he maketh his sun to rise on the evil and on the good, and sendeth rain on the just and on the unjust.
46 Albowiem jeźli miłujecie te, którzy was miłują, jakąż zapłatę macie? azaż i celnicy tego nie czynią?
For if ye love them who love you, what reward have ye? do not even the tax collectors the same?
47 A jeźlibyście tylko braci waszych pozdrawiali, cóż osobliwego czynicie? azaż i celnicy tak nie czynią?
And if ye greet your brethren only, what do ye more than others? do not even the tax collectors so?
48 Bądźcież wy tedy doskonałymi, jako i Ojciec wasz, który jest w niebiesiech, doskonały jest.
Be ye therefore perfect, even as your Father who is in heaven is perfect.
