Waebulaniya 11
1 Vinu njimiru ndo kuwera na unakaka kwa vitwatira vyatulitumbira, kuvimana kwa unakaka vitwatira vyatuviwona ndiri.
Mete ma hita tamahere Lamatualain, naa sosoan nae, hita tamahena takandoo neu E. Te mete ma Ana helu-fuli nae tao dalaꞌ esa, na, hita bubꞌuluꞌ tae, Dei fo Ana tao tungga hehelu-fufuliꞌ naa. Onaꞌ mae hita nda feꞌe simbo saa sa boe o, tamahere takandooꞌ a.
2 Kwa njimiru, wazewi wa makashu wajimiritwi na Mlungu.
Hita bei-baꞌi tara ruma memaꞌ ramahere taꞌo naa. Huu naa, Lamatualain simbo se no maloleꞌ.
3 Kwa njimiru, twenga tuvimana handa pasipanu panyawitwi kwa shisoweru sha Mlungu, su vintu vyaviwoneka vilawiti muvintu vyaviwoneka ndiri. (aiōn g165)
Raefafoꞌ no lalai fo hita titaꞌ leleꞌ ia, tamahere tae, Lamatualain mana tao basa ia ra. Huu Ana nda tao nendiꞌ saa fo mana sia memaꞌ, fo atahori bisa mete ritaꞌ a. Basa ia ra, dadꞌi huu Ana olaꞌ nendiꞌ a Dedꞌea-oꞌolan. (aiōn g165)
4 Kwa njimiru Abeli kamlaviliriti Mlungu tambiku yaiweriti iherepa kuliku ilii ya Kaini. Kwa njimiru yakuwi, kajimiritwi na kuwera yakamfiriziya Mlungu toziya Mlungu mweni kazijimiriti tambiku zakuwi. Kwa njimiru yakuwi tembera kahowiti, matendu gakuwi gankali gawera na mafundu kwa twenga.
Habel namahere neu Lamatualain. Huu naa, de ana nendi tutunu-hohotu maloleꞌ lenaꞌ aꞌan Kaen. Lamatualain simbo malole Habel no tutunu-hohotun, huu ralan ndoos. Dadꞌi onaꞌ mae ana mate dooꞌ ena, te hita feꞌe bisa tanori mia e, huu nemeheren.
5 Kwa njimiru, Henoki kanyasulitwi na Mlungu, nakahowa. Kawonekaniti ndiri kayi toziya Mlungu kamnyasuliti. Pamberi pa kunyasulwa kwakuwi, Malembu Mananagala galonga kuwera yomberi kamfiliziyiti Mlungu.
Henok o namahere neu Lamatualain. Huu naa, Lamatuaꞌ soꞌu e sorga neu, fo ana nda mate sa. Atahori ra sangga e boe, te nda randaa ro e sa, huu Lamatuaꞌ soꞌu e ena. Lamatuaꞌ simbo e no maloleꞌ, huu Lamatuaꞌ nae, “Henok ia, Atahori mana tao rala ngga namahoꞌo.”
6 Pota njimiru hapeni iwezekani kumfiriziya Mlungu. Toziya kila muntu yakamgendera Mlungu, mpaka kajimiri kuwera Mlungu kapalaa na kuwera kawapanana lifupu walii yawamsakula nentu.
De taꞌo ia, toronoo ngga re! De manggareloꞌ ena, Lamatualain nda simbo atahori mana nda ramahere neu E sa. Te atahori mana nae nisiꞌ Lamatualain, musi namahere nae, Lamatuaꞌ memaꞌ sia. Boe ma musi namahere nae, Lamatuaꞌ nau tulu-fali atahori mana nau sangga Eni.
7 Kwa njimiru Nuhu kaberiziwitwi na Mlungu toziya ya vitwatira vya kulongolu vyaviwonekiti ndiri. Kamjimiriti Mlungu, kanyawa safina, mlaamu kalopoziyitwi yomberi pamuhera na kaya yakuwi. Kulawirana na aga, kwa njimiru yakuwi wantu wa pasipanu watozitwi kuwera na vidoda na Nuhu kamfiriziyiti Mlungu kwa njira ya njimiru.
Noh o namahere Lamatualain. Huu naa, Noh namahere Lamatuaꞌ leleꞌ Ana nafadꞌe memaꞌ nae, “Noh! Musunedꞌa, e! Dei fo Au ulutu raefafoꞌ ia noꞌ a oe mandali monaeꞌ manaseliꞌ fo atahori nda feꞌe rita sa.” Mae Noh nda feꞌe nita onaꞌ naa sa, te ana tao rerenaꞌ neu Lamatualain, ma tao ofaꞌ fo no ume-isi nara rasodꞌa. Huu nemeheren naa, Lamatuaꞌ nae eni atahori rala ndoos. Te basa atahori nda mana ramahereꞌ ra sa, Lamatuaꞌ fee se huku-dokiꞌ beran seli.
8 Kwa njimiru Aburahamu kamupikaniritii Mlungu pakashemitwi kagendi muisi Mlungu mekampanani iweri yakuwi. Tembera kavimana ndiri pakaweriti kankugenda, Aburahamu kawukiti.
Bꞌai Abraham o namahere neu Lamatualain. Huu naa Lamatualain noꞌe e nae, “Abraham, e! Lao hela kambom fo muu sia mamanaꞌ fo dei fo utudꞌu neu nggo. Te rae naa dei fo dadꞌi tititi-nonosi mara pusakan.” Rena taꞌo naa ma, ana tao tungga Lamatuaꞌ hihii-nanaun, mae ana nda nahine nitaꞌ nae bee neu sa boe.
9 Kwa njimiru kalikaliti gambira muhenga muisi Mlungu yakamlagiliti kumpanana. Kalikaliti aku mumapamanda, Isaka na Yakobu wankiti vintu viraa vilii Mlungu vyakamlagiliti Aburahamu, walikaliti mumapamanda vulaa gambira yomberi.
Leleꞌ ana losa rae naa, ana naririi lalaat na, de leo onaꞌ atahori fuiꞌ sia rae naa fo Lamatuaꞌ helu-fuli nae fee neu e. Boe ma anan Isak no umbun Yakob o leo sia naa boe, Huu Lamatuaꞌ helu-fuli nae fee rae naa dadꞌi sira pusakan.
10 Toziya Aburahamu kaweriti kankuhepelera lushi lwaluwera na lyanjiru ligangamala, lushi lweni Mlungu mweni ndo yakaluholiriti na kulinyawa.
Ana namahena nae dei fo nasodꞌa sia kota esa manaseliꞌ tebꞌe. Huu Lamatualain mesaꞌ ne mana tao nggambar fo nafefela kota naa.
11 Kwa njimiru Aburahamu kankiti makakala ga kulera tembera kaweriti mzewi na Sara mdala gwakuwi kaweriti mpendi. Toziya Aburahamu kajimiriti kuwera Mlungu yakamlagiliti kaweriti mjimirika.
Sara, baꞌi Abraham saon, o namahere neu Lamatualain boe. Mae ana nda feꞌe bonggi nita sa, ma lasiꞌ ena o, Lamatuaꞌ tao e dadꞌi bei-baꞌiꞌ soaꞌ neu nusa monaeꞌ esa. Huu namahere nae, dei fo Lamatualain tao tungga saa fo nene helu-fuli basaꞌ ena.
12 Su kulawa kwa muntu yumu ayu mweni yakapititi kala umuli wa kulera, kulawiriti wantu wavuwa gambira ntondu zya kumpindi na gambira mhanga gwa pambeku pa bahali.
Huu naa de, onaꞌ mae eni lasi naeꞌ ena o, feꞌe bisa bonggi nala tititi-nonosiꞌ hetar, losa atahori nda ito-eken rala se sa. Te dedꞌesi nara onaꞌ nduuꞌ sia lalai, ma saraꞌaeꞌ sia retaan.
13 Wantu woseri awa wahowiti pawawera na njimiru. Wahowiti pamberi pa kwanka vitwatira Mlungu vyakavilagiliti, kumbiti kwa kutali waviwoniti na wanemeleriti na kulonga kuwera womberi waweriti wahenga na watugira pasipanu.
Hita baꞌi nara baꞌi Abraham, baꞌi Isak, ma baꞌi Yakob ramahere rakandoo neu Lamatualain losa ara mate. Te ara nda feꞌe simbo nusaꞌ fo Lamatuaꞌ helu-fuliꞌ a sa. Mae taꞌo naa o, ara ramahena rakandoo no rala nemehoꞌot, huu ara lalanik rita nusaꞌ naa mia dodꞌooꞌ ena. Huu ara rataa rae, sira akaꞌ atahori fuiꞌ mana leo raꞌatataaꞌ sia raefafoꞌ iaꞌ
14 Wantu yawatakula vitwatira handa avi, walanguziya paweru kuwera wankuyisakula isi yawu weni.
Tao-tao te, atahori mana olaꞌ mataꞌ naa, ara raeꞌ a doo bee fo hambu mamanaꞌ fo dadꞌi ena nara.
15 Handa mewayiholeri isi yawalawiti makashu, mewapati lupenyu lya kuwuya aku.
Mete ma nusaꞌ fo baꞌi tara raeꞌ a doo bee fo ara hambuꞌ a, naeni baꞌi Abraham kambo leleo-luluꞌun, na, tantu ara hambu kakaꞌeꞌ naeꞌ fo baliꞌ naa reu.
16 Kumbiti vinu wafira isi yaiwera iherepa nentu, isi ya kumpindi. Su Mlungu kawona ndiri soni kushemwa Mlungu gwawu, toziya yomberi kawatandiriti kala lushi.
Te mamanaꞌ fo raeꞌ a doo bee fo hambuꞌ naa, naeni nusaꞌ manaseliꞌ sia sorga. Huu naa, Lamatualain simbo no maloleꞌ ma tao se dadꞌi atahori nara. Huu Ana sadꞌia hela memaꞌ kota esa fee neu se sia sorga.
17 Kwa njimiru Aburahamu kamlaviyiti mwana gwakuwi Isaka kaweri tambiku shipindi Mlungu pakamjeriti. Aburahamu mweni ndo yakaweriti kanka shirii shakalagiliti Mlungu, kumbiti pamuhera na hangu, kajimiriti kumlaviya mwana gwakuwi gwa gweka gwa lagilu,
Baꞌi Abraham namahere tebꞌe-tebꞌeꞌ neu Lamatualain leleꞌ Lamatuaꞌ sobꞌa nemeheren. Huu naa, de ana tao tungga Lamatuaꞌ parendan de fee anan Isak dadꞌi tutunu-hohotuꞌ. Tao tao te, feꞌesaꞌan Lamatuaꞌ helu-fuli soꞌal anaꞌ naa nae, “Mia anam Isak ia, dei fo hambu tititi-nonosiꞌ hetar, losa ara dadꞌi nusa manaseliꞌ.”
18 ndomweni yakagambiritwi na Mlungu kupitira Isaka hagupati wiwuka wavuwa.
19 Aburahamu kavimaniti handa Mlungu kaweza kuzyukisiya yawahowiti na kwa ntambu yimonga nakaka Aburahamu kampatiti kayi mwana gwakuwi kulawa kwa yawahowiti.
Te baꞌi Abraham duꞌa ena nae, Lamatualain naꞌena koasa fo tao nasodꞌa baliꞌ atahori mana mateꞌ. Memaꞌ tebꞌe taꞌo naa, huu leleꞌ naa, onaꞌ eni hambu baliꞌ anan mana dadꞌi tutunu-hohotuꞌ ena.
20 Kwa njimiru Isaka kawatekeleriti Yakobu na Esawu matekeleru gagiza shakapanu.
Baꞌi Isak o namahere Lamatualain boe. Huu naa, de ana noꞌe fo Lamatuaꞌ pala-banggi fee ana nara Yakob no Esau papala-babꞌanggiꞌ.
21 Kwa njimiru Yakobu pakaweriti sambira kahowa, kawapetera mashi kila yumu gwa wana wa Yosefu, na kamguwiriti Mlungu pakalugolokelera luhonga lyakuwi.
Baꞌi Yakob namahere Lamatualain boe. Huu naa, de leleꞌ naeꞌ a mate ma, nambariiꞌ ruku-ruku toꞌu teteas na, de beꞌutee neu Lamatuaꞌ. Basa de ana noꞌe Lamatuaꞌ fee papala-babꞌanggiꞌ neu umbun mia anan Yusuf.
22 Kwa njimiru Yosefu pakaweriti pakwegera kuhowa, katakuliti kulawa kwa Waisraeli muisi ya Misri, na viraa kawalekera malagaliru ntambu ya kugatenda mafupa gakuwi.
Baꞌi Yusuf namahere Lamatualain boe. Leleꞌ ana naeꞌ a mate, ana namahere nae, dei fo Lamatualain no eni atahori Israꞌel nara lao hela rae Masir. Naa de ana helu se nae, mete ma ara lao hela rae Masir na musi rendi eni rui nara.
23 Kwa njimiru Musa kafifitwi na walera wakuwi kwa shipindi sha myezi mitatu pakayiwukiti. Toziya wamwoniti kuwera mwana kaherepa, womberi wavitiriti ndiri visoweru vya mfalumi.
Baꞌi Musa ina-ama nara o ramahere Lamatualain boe. Leleꞌ inan bonggi hendi e ma, ara raꞌafuniꞌ e doon fula telu, huu rita e aon monaeꞌ. Ma ara nda ramatau mane Masir a sa, onaꞌ mae ana parenda atahori nara nae, “Misa basa anadꞌiki touꞌ nene bonggi feuꞌ mia atahori Ibrani ra!
24 Kwa njimiru Musa pakakuliti, kalemiti kushemwa mwana gwa binti gwa Farawu.
Leleꞌ baꞌi Musa naꞌamoko ma, ana o namahere Lamatualain boe. Huu, feꞌesaꞌan Mane Masir a ana feton soꞌu nala e dadꞌi anan. Onaꞌ mae taꞌo naa o, ana nda nau atahori rae, eni mane Masir bobꞌonggin sa.
25 Kawoniti mbaka kutabika pamuhera na wantu wa Mlungu kuliku kunemelera woya ya vidoda kwa katepu hera.
Huu ana duꞌa nae, malole lenaꞌ usodꞌa susa uꞌubꞌue o Lamatuaꞌ atahori nara, te soa saa usodꞌa umuhoꞌo o dala deꞌulakaꞌ mana naꞌatataaꞌ losaꞌ a.
26 Kavimaniti kuwera kutabika toziya ya Kristu Mlopoziya kwana mota nkulu kuliku ulunda woseri wa isi ya Misri toziya kaweriti kankulolerela lifupu lya shakapanu.
Ana hela atahori raꞌamuti e, huu namahena Kristus, naeni Atahori fo Lamatualain helu-fuli nae haitua nemaꞌ a. Ana naꞌatataaꞌ onaꞌ naa, huu bubꞌuluꞌ nae dei fo Lamatualain bala-bꞌae eni malole lenaꞌ basa hata-hetoꞌ mana sia rae Masir.
27 Kwa njimiru Musa kalawiti isi ya Misri pota na kutira maya ga mfalumi, na kawuyiti ndiri kumbeli, toziya kendereyiti kumlolerela Mlungu ulii yakawoneka ndiri.
Baꞌi Musa o namahere Lamatualain leleꞌ ana noꞌe mane Masir fo no bei-baꞌi tara lao hela raen. Mae mane Masir a namanasa seli te, baꞌi Musa nda namatau e sa. Baꞌi Musa namahere nakandoo neu Lamatualain fo nda nenenitaꞌ a sa, onaꞌ ana nita E ena.
28 Kwa njimiru kayitenditi Pasaka, kalagaliriti mwazi gumyatirwi pampindi pa milyangu, su ntumintumi gwa kumpindi gwa kulaga nakawalaga wiwuka wa kwanja wa Israeli.
Baꞌi Musa namahere Lamatuaꞌ leleꞌ rahehere rae lao hela rae Masir. Naa de, ana tao tungga Lamatuaꞌ parendan, de denu bei-baꞌi tara tao fai Paska fefeun no mbau-hala bibꞌi lombo fo dadꞌi banda tutunu-hohotuꞌ. Basa ma ara haꞌi rala banda raan de tao tatandaꞌ hela neu ume nara. Tetembaꞌ naa, Lamatuaꞌ aten mia sorga neu tao nisa basa ana-ana uluꞌ mana sia rae Masir a. Te nda neu nisiꞌ bei-baꞌi tara ume nara rala sa, huu nita raaꞌ naa sia ume nara lelesun.
29 Kwa njimiru wantu wa Israeli walokiti bahali nsheri handa iweriti isi iyuma, kumbiti Wamisri pawajeriti kutenda hangu wahowiti kwa kumiruwa mumashi.
Leleꞌ bei-baꞌi tara lao hela rae Masir, ara o ramahere neu Lamatualain boe. Huu nemehere nara, de Lamatuaꞌ tadꞌa bꞌanggi oeꞌ mia tasi mbilas, fo ara laoꞌ no masodꞌaꞌ tungga rae madꞌaꞌ. Te soldꞌadꞌu Masir mana reu oi tungga se, rasamele mate leleꞌ ara rae sobꞌa laoꞌ taꞌi naa.
30 Kwa njimiru liboma lwa lushi lwa Yeriku viguwiti wantu wa Israeli pawavizyengikiti kala kwa mashaka saba.
Leleꞌ bei-baꞌi tara masoꞌ risiꞌ rae Kanaꞌan rala reu ena, ara o ramahere neu Lamatualain boe. Huu ara tungga parendan, ma lao rereoꞌ kota Yeriko tembok na deaꞌ losa fai hitu lalaꞌen. Boe ma, tembok naa ndefaꞌ hendiꞌ e neuꞌ ena.
31 Kwa njimiru Rahabu yakaweriti mndiyandiya kahowiti ndiri pamuhera na walii yawamjimiriti ndiri Mlungu, toziya kawashemeriti kwa ponga walolalola wa bada.
Rahab, fo feꞌesaꞌan dadꞌi ina manendit sia kota naa, ana sia naa boe. Huu namahere neu Lamatualain, naa de ana simbo no malolole atahori Israꞌel ra mana maku-maꞌu nara, de naꞌafuniꞌ se mia umen. Boe ma Lamatuaꞌ tao nalutu basa atahori Yeriko ra, huu ara nda nau rena E sa. Te Lamatuaꞌ fee Rahab nasodꞌa, huu nemeheren.
32 Su ntakuli shishi kayi? Nahera shipindi kwaneni kuwatakulira ashina Gidioni na Baraki na Samsoni na Yefta na Dawudi na Samweli na wambuyi wa Mlungu.
Au feꞌe bisa olaꞌ naruꞌ fai, soꞌal atahori laen mana ramahere neu Lamatualain. Te nda kaꞌe ala fo dui lutuꞌ-leloꞌ soꞌal Gideon, Barak, Simson, Yefta, Daud, Samuel, boe ma Lamatualain mana ola-ola laen nara.
33 Kwa njimiru woseri awa wazikankiti falumi. Watenditi vitwatira vyavimfiriziyiti Mlungu, wanka galii gakalagiliti Mlungu. Wadiwa milomu ya simba,
Basa se ramahere neu Lamatualain. Huu naa, hambu ruma labꞌan rasenggiꞌ maneꞌ ra. Ruma toꞌu parendaꞌ no rala ndoos, fo rasalaꞌe atahori nda ma salaꞌ ra sa, ma hukun atahori ma salaꞌ ra. Ruma fai simbo saa fo Lamatuaꞌ helu-fuliꞌ ena. Ma hambu ruma ramahere neu Lamatua de singa nda naa se sa.
34 wadoziya makakala ga myotu, washapiriti kulagwa kwa upanga, waweriti legulegu kumbiti wapatiti makakala. Waweriti wagangamala mungondu, wakankiti mashonta ga shihenga.
Ruma nene nggariꞌ risiꞌ ai mana mbila monaeꞌ, te nda mate sa. Ruma fai Lamatuaꞌ mboꞌi se mia atahori mana nae tati se nendiꞌ fela tafaꞌ. Ruma nda maꞌadꞌereꞌ sa, te Lamatuaꞌ fee se maꞌadꞌereꞌ. Lamatuaꞌ fee ruma dadꞌi manaseliꞌ sia netatis, losa ara rasenggiꞌ soldꞌadꞌu musu mia mamanaꞌ laen ra.
35 Wadala wamu wawauziliriti walongu wawu yawahowiti pawawera wakomu. Wamu wawu walema kuvugulirwa, watabisiyitwi mpaka wahowa su wapati kuzyukisiwa na kwingira mumakaliru gaherepa nentu.
Hambu mama ra ruma o simbo baliꞌ bobꞌonggi nara, fo Lamatuaꞌ tao nasodꞌa bꞌaliꞌ ra. Te ruma hambu doidꞌosoꞌ, huu ramahere neu Lamatualain. Ara hiiꞌ a mate, fo ona bee na sira afiꞌ heoꞌ rasadꞌea hela Lamatuaꞌ. Ara nda raꞌetu nemehere nara sia Lamatuaꞌ sa. Dadꞌi ara ramahena rae, dei fo Lamatuaꞌ soꞌu sira fo hambu masoi-masodꞌa maloleꞌ lenaꞌ sia sorga.
36 Wamonga watenderitwi lidufiya na kusyatangwa ntomondu, na wamonga watawitwi minyololu na kutatilwa mushibetubetu.
Ruma fai nene neꞌemutiꞌ, ma hambu ue-hehembaꞌ. Ruma fai neneranteꞌ sia bui rala.
37 Wagumitwi mabuwi, wapiligitwi kwa misumenu vipandi viwili. Wagendigenditi kwa kuzyengeta pawavala mikuli ya wakondolu na mikuli ya wambuzi, waweriti wantu wahushu yawatabisiyitwi na kuzulumiwa.
Ruma mateꞌ, huu nene honda-mbiaꞌ no fatu. Ruma mate fai, huu atahori horo banggi rua ao nara. Ruma mateꞌ fai, huu nenetatiꞌ no fela tafaꞌ. Ruma rasodꞌa toꞌa-tataaꞌ de pakeꞌ a bua-baꞌu mia banda rouꞌ, huu atahori tao doidꞌoso ma raꞌasususaꞌ se, losa use-oi hendi se,
38 Wantu wa pasipanu wafiriti ndiri kuwera na wantu awa. Wayeriyeriti kushiwala na mumigongu, walikaliti mumpanga na mumarindi.
de rela reu leo sia mamana rouꞌ, sia leteꞌ ra, sia luat, ma ndola-ndolaꞌ ra. Atahori raloe-radꞌae se, ma use-oi se reu leo sia mamana nda maloleꞌ sa. Tao-tao te atahori naa ra rasodꞌaꞌ ndoos, dadꞌi ara maloleꞌ lenaꞌ atahori laen ra.
39 Woseri awa wawonekaniti kuwera wakanka toziya ya njimiru yawu. Pamuhera na hangu wankiti ndiri galii Mlungu gakalagiliti,
Lamatuaꞌ koa-boꞌu basa se, huu ara ramahere neu E. Te losa mamate nara o, ara nda feꞌe simbo saa fo Lamatuaꞌ helu-fuliꞌ a sa.
40 toziya Mlungu kaweriti na mpangu yaguherepa nentu toziya ya twenga, su womberi mewausegeleri ukamilika pawawera na twenga.
Ana nae tao tungga hehelu-fufulin, nendiꞌ dala maloleꞌ lenaꞌ. Huu Ana nau fo basa hita tasodꞌa takandoo taꞌabꞌue to E: naeni hita, fo aleꞌ ia tahine Kristus ena, to sira mana mate mia lele uluꞌ ra.
