امثال 8

1 آیا ندای حکمت را نمی‌شنوید و به آواز بصیرت گوش نمی‌دهید؟

You shall proclaim wisdom, that understanding may be obedient to you.

2 حکمت دم دروازه‌های شهر و سر چهارراه‌ها و جلوی در هر خانه‌ای ایستاده، می‌گوید:

For she is on lofty eminences, and stands in the midst of the ways.

3

For she sits by the gates of princes, and sings in the entrances, [saying],

4 «ای مردم، شما را صدا می‌زنم.

You, O men, I exhort; and utter my voice to the sons of men.

5 ای انسانهای جاهل و نادان به ندای من گوش دهید و زیرکی و فهم کسب کنید.

O you simple, understand subtlety, and you that are untaught, imbibe knowledge.

6 به من گوش دهید، زیرا سخنان من گرانبهاست. من حقیقت و راستی را بیان می‌کنم و از ناراستی نفرت دارم.

Listen to me; for I will speak solemn [truths]; and will produce right [sayings] from my lips.

7

For my throat shall meditate truth; and false lips are an abomination before me.

8 سخنان من بر حق است و کسی را گمراه نمی‌کند.

All the words of my mouth are in righteousness; there is nothing in them wrong or perverse.

9 سخنان من برای کسی که گوش شنوا داشته باشد واضح و روشن است.

They are all evident to those that understand, and right to those that find knowledge.

10 تعلیمی که من می‌دهم از طلا و نقره گرانبهاتر است.

Receive instruction, and not silver; and knowledge rather than tried gold.

11 ارزش من از یاقوت بیشتر است و هیچ چیز را نمی‌توان با من مقایسه کرد.

For wisdom is better than precious stones; and no valuable substance is of equal worth with it.

12 «من حکمتم و از زیرکی و دانایی و بصیرت برخوردار می‌باشم.

I wisdom have lived [with] counsel and knowledge, and I have called upon understanding.

13 اگر کسی خداترس باشد، از بدی نفرت خواهد داشت. من از غرور و تکبر، رفتار و گفتار نادرست متنفرم.

The fear of the Lord hates unrighteousness, and insolence, and pride, and the ways of wicked men; and I hate the perverse ways of bad men.

14 «منم که هدایت می‌کنم و فهم و بصیرت می‌بخشم. به نیروی من پادشاهان سلطنت می‌کنند و قضات به عدل و انصاف قضاوت می‌نمایند.

Counsel and safety are mine; prudence is mine, and strength is mine.

15

By me kings reign, and princes decree justice.

16 تمام رهبران و بزرگان جهان به کمک من حکمرانی می‌کنند.

By me nobles become great, and monarchs by me rule over the earth.

17 «من کسانی را که مرا دوست دارند، دوست می‌دارم. آنانی که در جستجوی من باشند مرا خواهند یافت.

I love those that love me; and they that seek me shall find [me].

18 ثروت و حرمت، اموال و موفقیت در اختیار من است.

Wealth and glory belong to me; yes, abundant possessions and righteousness.

19 بخشش‌های من از طلای ناب و نقرهٔ خالص بهتر است.

[It is] better to have my fruit than [to have] gold and precious stones; and my produce is better than choice silver.

20 راههای من عدل و حق است.

I walk in ways of righteousness, and [am] conversant with the paths of judgment;

21 ثروت حقیقی از آن کسانی است که مرا دوست دارند، زیرا من خزانه‌های ایشان را پر می‌سازم.

that I may divide substance to them that love me, and may fill their treasures with good things. If I declare to you the things that daily happen, I will remember [also] to recount the things of old.

22 «در ابتدا، قبل از آفرینش عالم هستی، خداوند مرا با خود داشت.

The Lord made me the beginning of his ways for his works.

23 از ازل، پیش از به وجود آمدن جهان، من شکل گرفتم.

He established me before time [was] in the beginning, before he made the earth:

24 قبل از پیدایش اقیانوسها و چشمه‌های پر آب،

even before he made the depths; before the fountains of water came forth:

25 قبل از آنکه کوهها و تپه‌ها به وجود آیند،

before the mountains were settled, and before all hills, he begets me.

26 قبل از آنکه خدا زمین و صحراها و حتی خاک را بیافریند من به وجود آمدم.

The Lord made countries and uninhabited [tracks], and the highest inhabited parts of the world.

27 «هنگامی که خدا آسمان را استوار ساخت و افق را بر سطح آبها کشید من آنجا بودم.

When he prepared the heaven, I was present with him; and when he prepared his throne upon the winds:

28 وقتی ابرها را در آسمان گسترانید و چشمه‌ها را از اعماق جاری نمود،

and when he strengthened the clouds above; and when he secured the fountains of the earth:

29 وقتی حدود دریاها را تعیین کرد تا آبها از آن تجاوز نکنند و وقتی اساس زمین را بنیاد نهاد،

decree. and when he strengthened the foundations of the earth:

30 من نزد او معمار بودم. موجب شادی همیشگی او بودم و در حضورش شادی می‌کردم.

I was by him, suiting [myself to him], I was that wherein he took delight; and daily I rejoiced in his presence continually.

31 دنیا و انسانهایی که او آفریده بود مایهٔ خوشی من بودند.

For he rejoiced when he had completed the world, and rejoiced among the children of men.

32 «پس ای جوانان به من گوش دهید، زیرا همهٔ کسانی که از دستورهای من پیروی می‌کنند سعادتمندند.

Now then, [my] son, hear me: blessed is the man who shall listen to me, and the mortal who shall keep my ways;

33 به نصیحت من گوش کنید؛ عاقل باشید و نصیحت مرا رد نکنید.

[Hear wisdom and be wise, and be not strangers to it. ]

34 خوشا به حال کسی که به من گوش دهد و هر روز جلوی در خانهٔ من انتظار مرا بکشد،

watching daily at my doors, waiting at the posts of my entrances.

35 زیرا هر که مرا بیابد حیات را یافته و خداوند را خشنود ساخته است؛

For my outgoings are the outgoings of life, and [in them] is prepared favor from the Lord.

36 اما کسی که مرا از دست بدهد به جانش لطمه می‌زند، آنانی که از من متنفر باشند مرگ را دوست دارند.»

But they that sin against me act wickedly against their own souls: and they that hate me love death.