امثال 6

1 ای پسرم، اگر ضامن کسی شده و تعهد کرده‌ای که او قرضش را پس بدهد،

Min son, om du har gått i borgen för din nästa och givit ditt handslag för en främmande,

2 و اگر با این تعهد، خود را گرفتار ساخته‌ای،

om du har blivit bunden genom din muns tal, ja, fångad genom din muns tal,

3 تو در واقع اسیر او هستی و باید هر چه زودتر خود را از این دام رها سازی. پس فروتن شو و نزد او برو و از او خواهش کن تا تو را از قید این تعهد آزاد سازد.

då, min son, må du göra detta för att rädda dig, eftersom du har kommit i din nästas våld: gå och kasta dig ned för honom och ansätt honom,

4 خواب به چشمانت راه نده و آرام ننشین،

unna dina ögon ingen sömn och dina ögonlock ingen slummer.

5 بلکه مانند آهویی که از چنگ صیاد می‌گریزد یا پرنده‌ای که از دامی که برایش نهاده‌اند می‌رهد، خود را نجات بده.

Sök räddning såsom en gasell ur jägarens våld, och såsom en fågel ur fågelfängarens våld.

6 ای آدمهای تنبل، زندگی مورچه‌ها را مشاهده کنید و درس عبرت بگیرید.

Gå bort till myran, du late; se huru hon gör, och bliv vis.

7 آنها ارباب و رهبر و رئیسی ندارند،

Hon har ingen furste över sig, ingen tillsyningsman eller herre;

8 ولی با این همه در طول تابستان زحمت می‌کشند و برای زمستان آذوقه جمع می‌کنند.

dock bereder hon om sommaren sin föda och samlar under skördetiden in sin mat.

9 اما ای آدم تنبل، کار تو فقط خوابیدن است. پس کی می‌خواهی بیدار شوی؟

Huru länge vill du ligga, du late? När vill du stå upp ifrån din sömn?

10 کمی خواب بیشتر، کمی چُرت بیشتر، کمی دست رو دست گذاشتن و استراحت بیشتر،

Ja, sov ännu litet, slumra ännu litet, lägg ännu litet händerna i kors för att vila,

11 و فقر و تنگدستی همچون راهزنی مسلح به سراغ تو خواهد آمد.

så skall fattigdomen komma över dig såsom en rövare och armodet såsom en väpnad man.

12 آدم رذل و خبیث کیست؟ آنکه دائم دروغ می‌گوید،

En fördärvlig människa, ja, en ogärningsman är den som går omkring med vrånghet i munnen,

13 و برای فریب دادن مردم با چشمش چشمک می‌زند، با پایش علامت می‌دهد، به انگشت اشاره می‌کند،

som blinkar med ögonen, skrapar med fötterna, giver tecken med fingrarna.

14 و در فکر پلید خود پیوسته نقشه‌های شرورانه می‌کشد و نزاع بر پا می‌کند.

Svek bär en sådan i sitt hjärta, ont bringar han alltid å bane, trätor kommer han åstad.

15 بنابراین، ناگهان دچار بلای علاج‌ناپذیری خواهد شد و در دم از پای در خواهد آمد و علاجی نخواهد بود.

Därför skall ofärd plötsligt komma över honom; oförtänkt varder han krossad utan räddning.

16 هفت چیز است که خداوند از آنها نفرت دارد: نگاه متکبرانه، زبان دروغگو، دستهایی که خون بی‌گناه را می‌ریزند، فکری که نقشه‌های پلید می‌کشد، پاهایی که برای بدی کردن می‌شتابند، شاهدی که دروغ می‌گوید، شخصی که در میان دوستان تفرقه می‌اندازد.

Sex ting är det som HERREN hatar, ja, sju äro styggelser för hans själ

17

stolta ögon, en lögnaktig tunga, händer som utgjuta oskyldigt blod,

18

ett hjärta som hopsmider fördärvliga anslag, fötter som äro snara till att löpa efter vad ont är,

19

den som främjar lögn genom falskt vittnesbörd, och den som vållar trätor mellan bröder.

20 ای پسر من، اوامر پدر خود را به جا آور و تعالیم مادرت را فراموش نکن.

Min son, bevara din faders bud, och förkasta icke din moders undervisning.

21 سخنان ایشان را آویزه گوش خود نما و نصایح آنها را در دل خود جای بده.

Hav dem alltid bundna vid ditt hjärta, fäst dem omkring din hals.

22 اندرزهای ایشان تو را در راهی که می‌روی هدایت خواهند کرد و هنگامی که در خواب هستی از تو مواظبت خواهند نمود و چون بیدار شوی با تو سخن خواهند گفت؛

När du går, må de leda dig, när du ligger, må de vaka över dig, och när du vaknar upp, må de tala till dig.

23 زیرا تعالیم و تأدیب‌های ایشان مانند چراغی پر نور راه زندگی تو را روشن می‌سازند.

Ty budet är en lykta och undervisningen ett ljus, och tillrättavisningar till tukt äro en livets väg.

24 نصایح ایشان تو را از زنان بدکاره و سخنان فریبنده‌شان دور نگه می‌دارد.

De kunna bevara dig för onda kvinnor, för din nästas hustrus hala tunga.

25 دلباخته زیبایی این گونه زنان نشو. نگذار عشوه‌گری‌های آنها تو را وسوسه نماید؛

Hav icke begärelse i ditt hjärta till hennes skönhet, och låt henne icke fånga dig med sina blickar.

26 زیرا زن فاحشه تو را محتاج نان می‌کند و زن بدکاره زندگی تو را تباه می‌سازد.

Ty för skökan måste du lämna din sista brödkaka, och den gifta kvinnan går på jakt efter ditt dyra liv.

27 آیا کسی می‌تواند آتش را در بر بگیرد و نسوزد؟

Kan väl någon hämta eld i sitt mantelveck utan att hans kläder bliva förbrända?

28 آیا می‌تواند روی زغالهای داغ راه برود و پاهایش سوخته نشود؟

Eller kan någon gå på glödande kol, utan att hans fötter varda svedda?

29 همچنان است مردی که با زن دیگری زنا کند. او نمی‌تواند از مجازات این گناه فرار کند.

Så sker ock med den som går in till sin nästas hustru; ostraffad bliver ingen som kommer vid henne.

30 اگر کسی به دلیل گرسنگی دست به دزدی بزند مردم او را سرزنش نمی‌کنند،

Föraktar man icke tjuven som stjäl för att mätta sitt begär, när han hungrar?

31 با این حال وقتی به دام بیفتد باید هفت برابر آنچه که دزدیده است جریمه بدهد، ولو اینکه این کار به قیمت از دست دادن همهٔ اموالش تمام شود.

Och han måste ju, om han ertappas, betala sjufalt igen och giva allt vad han äger i sitt hus.

32 اما کسی که مرتکب زنا می‌شود احمق است، زیرا جان خود را تباه می‌کند.

Så är ock den utan förstånd, som förför en annans hustru; ja, en självspilling är den som sådant gör.

33 او را خواهند زد و ننگ و رسوایی تا ابد گریبانگیر او خواهد بود؛

Plåga och skam är vad han vinner, och hans smälek utplånas icke.

34 زیرا آتش خشم و حسادت شوهر آن زن شعله‌ور می‌گردد و با بی‌رحمی انتقام می‌گیرد.

Ty svartsjuk är mannens vrede, och han skonar icke på hämndens dag;

35 او تاوانی قبول نخواهد کرد و هیچ هدیه‌ای خشم او را فرو نخواهد نشاند.

lösepenning aktar han alls icke på, och bryr sig ej om att du bjuder stora skänker.