امثال 31

1 سخنان الهام بخش مادر لموئیلِ پادشاه به او:

Maloba ya mokonzi Lemweli, mateya oyo mama na ye ateyaki ye:

2 ای پسر من، ای پسری که تو را در جواب دعاهایم یافته‌ام،

Eh mwana na ngai ya mobali, mwana oyo abimi na libumu na ngai, mwana mobali oyo nalapelaka ndayi:

3 نیروی جوانی خود را صرف زنان نکن، زیرا آنها باعث نابودی پادشاهان شده‌اند.

Kosilisa makasi na yo na basi te, komitika te na basi oyo bapengwisaka bakonzi!

4 ای لموئیل، شایستهٔ پادشاهان نیست که میگساری کنند،

Eh Lemweli, ebongi te mpo na bakonzi; te, ebongi te mpo na bato minene kotuna: « Wapi masanga ya makasi? »

5 چون ممکن است قوانین را فراموش کرده نتوانند به داد مظلومان برسند.

Noki te soki bameli yango, bakobosana mibeko mpe bakokata na bosembo te makambo ya banyokolami.

6 شراب را به کسانی بده که در انتظار مرگند و به اشخاصی که دلتنگ و تلخکام هستند،

Pesa masanga ya makasi epai ya bato oyo balingi kokufa, mpe vino epai ya bato oyo bazali kotungisama na motema.

7 تا بنوشند و فقر و بدبختی خود را فراموش کنند.

Tika bango bamela mpo ete babosana pasi na bango mpe batika kokanisa lisusu minyoko na bango.

8 دهان خود را باز کن و از حق کسانی که بی‌زبان و بی‌چاره‌اند دفاع کن.

Fungola monoko na yo mpo na kolobela bato oyo bazali na makoki ya koloba te, mpe mpo na kolongisa bato oyo bazanga basungi.

9 دهان خود را باز کن و به انصاف داوری نما و به داد فقیران و محتاجان برس.

Fungola monoko na yo mpe sambisa na bosembo, bundela babola mpe bato oyo bakelela.

10 زن خوب را چه کسی می‌تواند پیدا کند؟ ارزش او از جواهر هم بیشتر است!

Nani akoki komona mwasi ya lokumu? Azali na motuya koleka babiju ya talo.

11 او مورد اعتماد شوهرش می‌باشد و نمی‌گذارد شوهرش به چیزی محتاج شود.

Mobali na ye atielaka ye motema mpe azangaka te biloko ya motuya.

12 در تمام روزهای زندگی به شوهرش خوبی خواهد کرد، نه بدی.

Tango nyonso ya bomoi na ye, apesaka mobali na ye esengo, kasi mawa te;

13 پشم و کتان می‌گیرد و با دستهای خود آنها را می‌ریسد.

alukaka bapwale ya meme mpe basinga ya lino, bongo maboko na ye etongaka yango na esengo.

14 او برای تهیه خوراک، مانند کشتیهای بازرگانان به راههای دور می‌رود.

Azali lokola masuwa ya bato ya mombongo, akendaka koluka bilei na ye mosika;

15 قبل از روشن شدن هوا، بیدار می‌شود و برای خانواده‌اش خوراک آماده می‌کند و دستورهای لازم را به کنیزانش می‌دهد.

alamukaka wana butu ezali nanu, abongisaka bilei mpo na ndako na ye mpe akabolelaka basali na ye ya basi misala.

16 مزرعه‌ای را در نظر می‌گیرد و پس از بررسیهای لازم آن را می‌خرد و با دسترنج خود تاکستان ایجاد می‌کند.

Soki asepeli na elanga, asombaka yango; mpe na mbuma ya misala na ye, alonaka elanga ya vino.

17 او قوی و پرکار است.

Akangaka loketo na ye makasi mpe akembisaka maboko na ye na mosala.

18 به امور خرید و فروش رسیدگی می‌نماید و شبها تا دیر وقت در خانه کار می‌کند.

Amonaka ete mombongo na ye etambolaka malamu; mpe kino na butu, mwinda na ye ekokufa te.

19 با دستهای خود نخ می‌ریسد و پارچه می‌بافد.

Maboko na ye esimbaka mitonga oyo batongelaka, mpe misapi na ye etongaka bilamba.

20 او دست و دل باز است و به فقرا کمک می‌کند.

Afungolaka loboko na ye mpo na kokabela babola, mpe asembolaka yango mpo na kosunga bato bakelela.

21 از برف و سرما باکی ندارد، چون برای تمام اهل خانه‌اش لباس گرم بافته است.

Tango mvula ya pembe ekitaka, abangaka eloko moko te mpo na ndako na ye, pamba te bato nyonso kati na ndako na ye balataka bilamba ya malili.

22 برای خود نیز لباسهای زیبا از پارچه‌های نفیس می‌دوزد.

Asalaka babulangeti mpo na mbeto na ye mpe alataka bilamba na ye ya lino ya kitoko mpe ya motane.

23 او لباس و کمربند تهیه می‌کند و به تاجرها می‌فروشد. شوهر چنین زنی در میان بزرگان شهر مورد احترام خواهد بود.

Bapesaka mobali na ye lokumu, na ekuke ya engumba, tango avandaka elongo na bakambi ya mokili.

24

Asalaka bilamba ya lino mpe atekaka yango, asalaka mombongo ya mikaba.

25 او زنی است قوی و باوقار و از آینده نمی‌ترسد.

Alataka lokola elamba: molende na mosala mpe lokumu; mikolo ya lobi ebangisaka ye te, asekaka nde yango.

26 سخنانش پر از حکمت و نصایحش محبت‌آمیز است.

Alobaka na bwanya, mpe lolemo na ye epesaka malakisi na bolingo.

27 او تنبلی نمی‌کند، بلکه به احتیاجات خانواده‌اش رسیدگی می‌نماید.

Azalaka na bokebi na makambo nyonso oyo elekaka na ndako na ye, mpe aliaka lipa na bogoyigoyi te.

28 فرزندانش او را می‌ستایند و شوهرش از او تمجید نموده، می‌گوید:

Bana na ye bakotelema mpo na kokumisa ye, mpe tala ndenge mobali na ye mpe akumisaka ye:

29 «تو در میان تمام زنانِ خوب، بی‌نظیر هستی!»

« Basi ebele basalaka makambo ya lokumu; kasi yo, oleki bango nyonso! »

30 زیبایی فریبنده و ناپایدار است، اما زنی که خداترس باشد قابل ستایش است.

Bonzenga ya elongi ekosaka, mpe kitoko ya nzoto ezalaka pamba; kasi mwasi oyo atosaka Yawe, ye nde abongi na lokumu.

31 پاداش کارهایش را به او بدهید و بگذارید همه او را تحسین کنند.

Bopesa ye bambuma ya misala na ye! Tika ete bapesa ye lokumu, na bikuke ya engumba, mpo na misala nyonso oyo asalaka!