ମାତିଉ 22
1 ଜିସୁ ଆରେ ରଗ ଉତର୍ମୁଡ଼୍ ହୁକେ ଲକୁରିଂ ହିକ୍ୟା ହିତାନ୍,
Und Jesus hob an und redete noch einmal in Gleichnissen zu ihnen folgendermaßen:
2 “ସାର୍ଗେ ରାଜି ଏଲେଙ୍ଗ୍, ରକାନ୍ ରାଜା ମାଚାନ୍, ଇନେର୍କି ଜାର୍ ମାଜ଼ିତି ବିବା ବଜି ଜାଲ୍ଦି କିତାନ୍,
»Das Himmelreich ist einem König vergleichbar, der seinem Sohne die Hochzeit ausrichten wollte.
3 ଆରେ ହେ ବଜିତ କୁକ୍ୟାତି ଲକାରିଂ କୁକ୍ଚି ତାତେଙ୍ଗ୍ ଇଞ୍ଜି ହେୱାନ୍ ହେ ଆଡ଼ିୟାରିଂ ପକ୍ତାନ୍, ମାତର୍ ହେୱାର୍ ୱାଦେଙ୍ଗ୍ ମାନ୍ କିୱାତାର୍ ।
Er sandte also seine Knechte aus, um die geladenen Gäste zum Hochzeitsmahl zu bitten; doch sie wollten nicht kommen.
4 ଆରେ ରଗ ହେୱାନ୍ ବିନ୍ ଆଡ଼ିୟାରିଂ ପକ୍ଚି ବଲ୍ ହିତାନ୍, କୁକ୍ତି ଲଗାଂ ଇନାଟ୍, ହୁଡ଼ାଟ୍, ‘ଆପେଂ ମା’ ବଜି ଜାଲ୍ଦି କିତାପ୍ନ୍ନା, ମା ସଣ୍ଡ୍ ଆରି ଦୁମାଂ ଅହ୍ରିଙ୍ଗ୍ ପାଗ୍ତାପ୍ନ୍ନା, ୱିଜ଼ୁ ଜାଲ୍ଦି ଆତାତ୍ନ୍ନା, ଏପେଙ୍ଗ୍ ବିବା ବଜିତ ୱାଡୁ ।”
Nochmals sandte er andere Knechte aus, denen er die Weisung gab: ›Sagt den Geladenen: Seht, mein Festmahl habe ich zugerichtet; meine Ochsen und das Mastvieh sind geschlachtet, und alles ist bereit: kommt zum Hochzeitsmahl!‹
5 “ମାତର୍ କୁକ୍ୟାତି ମୁଣିକାର୍ ଇ କାତାତିଂ ମାନିକିୱାଦାଂ ଜାର୍ ଜାର୍ କାମାୟ୍ କିଦେଙ୍ଗ୍ ଲାଗାତାର୍ ରୱାନ୍ ତା ବୁମିତ ହାଚାନ୍, ଆରେ ରୱାନ୍ ଦୁକାଣ୍ତ ହାଚାନ୍ ଆରି,
Die aber beachteten es nicht und gingen hin, der eine auf seinen Acker, der andere an sein Handelsgeschäft;
6 ଆରେ କେତେକ୍ ଜାଣ୍ ରାଜାତି ଆଡ଼ିୟାରିଂ ଆସ୍ତି ଅସ୍ପାତାର୍ ।
die übrigen ergriffen seine Knechte, mißhandelten und töteten sie.
7 ରାଜା ରିସା ଆଜ଼ି ମେଲ୍ୟାରିଂ ପକ୍ତାନ୍ । ହେୱାର୍ ହେ ନାର୍ ମାରୁରିଂ ଅଜ଼ି ହେୱାର୍ତି ବସ୍ତିତିଙ୍ଗ୍ ନିସ୍ତ ମେହାୟ୍ କିତାର୍ ।”
Da wurde der König zornig; er entsandte seine Heere, ließ jene Mörder umbringen und ihre Stadt verbrennen.
8 ତା ପାଚେ ରାଜା ଆଡ଼ିୟାରିଂ କୁକ୍ଚି ଇଚାନ୍, “ବିବା ବଜି ଜାଲ୍ଦି, ମାତର୍ ଆନ୍ କୁକ୍ତାକାର୍ ୱାଦେଙ୍ଗ୍ କାୱାତାର୍ ।”
Hierauf sagte er zu seinen Knechten: ›Das Hochzeitsmahl ist zwar bereitet, aber die Geladenen waren unwürdig (daran teilzunehmen).
9 “ଲାଗିଂ ରାଜ୍ଡାଣ୍ଡ୍ନି ଡେଡ଼ା ଡେଡ଼ା ହାଲ୍ଜି ଏଚେକ୍ ଲକାଂ ହୁଡ଼୍ନାଦେର୍, ୱିଜ଼ାକାରିଂ ମା ବଜିତ କୁକ୍ଚି ତାହିୱାଡୁ ।”
Geht darum an die Straßenecken hinaus und ladet alle zum Hochzeitsmahl ein, soviele ihr antrefft!‹
10 ଲାଗିଂ ଆଡ଼ିୟାର୍ ପାଟି ପାଟିତିଂ ବୁଲାଆଜ଼ି ହାର୍ ଆଏତ୍ କି, ବାନ୍ୟା; ଏଚେକ୍ ଲଗାଂ ହୁଡ଼୍ତାର୍, ୱିଜ଼ାକାରିଂ କୁକ୍ଚି ତାହିୱାତାର୍ ଆରି ବିବା ଇଞ୍ଜ ବାର୍ତି କିତାର୍ ।
So gingen denn jene Knechte auf die Straßen hinaus und brachten alle, die sie trafen, zusammen, Böse wie Gute, und der Hochzeitssaal füllte sich mit Gästen.
11 “ରାଜା ଗତାକାଂ ହୁଡ଼୍ଦେଂ ୱାତାନ୍ । ହେୱାନ୍ ହୁଡ଼୍ତାନ୍, ହେୱାର୍ ବିତ୍ରେ ରୱାନ୍ ବିବା ହେନ୍ଦ୍ରା ଉସ୍ପା ୱାଦାଂ ମାନି ରୱାନିଙ୍ଗ୍ ହୁଡ଼୍ଜି ହେୱାନିଙ୍ଗ୍ ଇଚାନ୍ ।
Als aber der König hineinging, um sich die Gäste anzusehen, bemerkte er dort einen Mann, der kein Hochzeitsgewand angelegt hatte.
12 ରାଜା ହେୱାନିଂ ୱେନ୍ବାତାନ୍, ‘ବନ୍ଦୁ, ବିବା ଇଲ୍ ହେନ୍ଦ୍ରା ଉସ୍ପାୱାଦାଂ ଇବେ ୱାତାୟ୍ ଇନେସ୍?’ ମାନାୟ୍ ଉତର୍ ହିୱାଦାଂ ଚିମ୍ରା ଆତାନ୍ ।
Da sagte er zu ihm: ›Freund, wie hast du hierher kommen können, ohne ein Hochzeitsgewand anzuhaben?‹ Jener verstummte.
13 ରାଜା ଆଡ଼ିୟା ୱେଚ୍ଚାନ୍, ତା କେଇକାଲ୍ ଗାଚ୍ଚି ବାର୍ତ ମାଜ୍ଗାତ ତୁହିୟାଟ୍ । ହେବେ ଆଡ଼୍ବିସ୍ ଟାଡାଙ୍ଗ୍ ରେତିକିନାନ୍ ।”
Hierauf befahl der König seinen Dienern: ›Faßt ihn an Händen und Füßen und werft ihn hinaus in die Finsternis draußen! Dort wird lautes Weinen und Zähneknirschen sein.‹
14 ଜିସୁ ୱିସ୍ତିହିଙ୍ଗ୍ ଇଚାନ୍, ଆଦିକ୍ କୁକ୍ୟାତାର୍, “ମାତର୍ ଅଲପ୍ ବାଚିକିୟାତାକାର୍ ।”
Denn viele sind berufen, aber wenige auserwählt.«
15 କେତ୍ଜାଣ୍ ପାରୁସିର୍ ହାଲ୍ଜି ଜିସୁଙ୍ଗ୍ ପର୍ସନ୍ ୱେନ୍ବିସ୍ ହେୱାନିଂ ଡ଼ୁକାତ ରାତ୍ତେଂ ଇଞ୍ଜି ଉପାୟ୍ ପାଚି କିତାର୍ ।
Hierauf gingen die Pharisäer hin und stellten eine Beratung an, wie sie ihn durch einen Ausspruch (wie in einer Schlinge) fangen könnten.
16 ହେୱାର୍ ନିଜାର୍ କେତେକ୍ ଜାଣ୍ ଚେଲାରିଂ ଆରି ହେରଦିୟା ଦଲ୍ନି କେତେକ୍ ଜାଣ୍ ମାନାୟ୍ତିଂ ଜିସୁ ଲାଗେ ପକ୍ତାର୍, ହେୱାର୍ ୱେନ୍ବାତାର୍ “ଏ ଗୁରୁ ଆପେଂ ପୁଚାପ୍ନ୍ନା, ଏନ୍ ସତ୍ କାତା ଇନାୟ୍ ଇସ୍ୱର୍ ହାତ୍ପା ବିସ୍ରେନି ହାଜ଼ି ସିକ୍ୟା ହିତାୟ୍ନା । ଆରେ ଇନେରିଂ ପାଣ୍ଡ୍ରା ଆଉୟ୍, ଇନାକିଦେଂକି ଏନ୍ ମାନାୟ୍ତିଂ ମୁକ୍ମେଟ୍ ହୁଡ଼ୁୟ୍ ।
Sie sandten also ihre Jünger nebst den Anhängern des Herodes zu ihm, die mußten sagen: »Meister, wir wissen, daß du wahrhaftig bist und den Weg Gottes mit Wahrhaftigkeit lehrst; auch nimmst du auf niemand Rücksicht, denn du siehst die Person der Menschen nicht an.
17 ଲାଗିଂ ମାଙ୍ଗ୍ ୱେଚ୍ଚା, ନି ଇନାକା ଇନାକା? କାଇସର୍ତିଂ ସିସ୍ତୁ ହିନାକା ବିଦି ମାନାତ୍ କି ଆକାୟ୍?”
So sage uns denn deine Meinung: ›Ist es recht, daß man dem Kaiser Steuer entrichtet, oder nicht?‹«
18 ମାତର୍ ଜିସୁ ହେୱାର୍ତି କୁଟ୍ ପୁଞ୍ଜି ମାଚାନ୍ । ଲାଗିଂ ହେୱାନ୍ ଇଚାନ୍, “ଆଡ଼େ କାପ୍ଟିୟାର୍, ନାଙ୍ଗ୍ ଡ଼ୁକାତ ରାତ୍ତେଦେଂ ଇନେକିଦେଂ ସେସ୍ଟା କିନାଦେରା?
Da Jesus nun ihre böse Absicht durchschaute, antwortete er: »Was versucht ihr mich, ihr Heuchler?
19 ଇମ୍ଣି ଟାକାଂ ହିନାଦେରା, ହେବେଣ୍ଡାଂ ରଞ୍ଜୁ ତାସି ଚଚ୍ଚାଟ୍ । ହେୱାର୍ ରଞ୍ଜୁ ଅଦ୍ନି ତାସି ତାଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍ ହିତାର୍ ।”
Zeigt mir die Steuermünze!« Als sie ihm nun einen Denar gereicht hatten,
20 ଜିସୁ ହେୱାରିଂ ୱେନ୍ବାତାନ୍, “ଇ ଅଦ୍ନି ଜପି ଇନେର୍ତି ତର୍ ଆରି ପୁତ୍ଡ଼ା ରଚ୍ୟା ଆତାତ୍ନ୍ନା ।”
fragte er sie: »Wessen Bild und Aufschrift ist das hier?«
21 ହେୱାର୍ ଉତର୍ ହିତାର୍, “କାଇସର୍ତି ।” ଜିସୁ ହେୱାରିଂ ଇଚାନ୍, “ତେବେ ଇମ୍ଣାକା ରମ୍ତି, ହେଦାଂ ରମ୍ତିଂ ହିୟାଟ୍, ଆରି ଇମ୍ଣାକା ଇସ୍ୱର୍ତି, ହେଦାଂ ଇସ୍ୱର୍ତିଂ ହିୟାଟ୍ ।”
Sie antworteten: »Des Kaisers.« Da sagte er zu ihnen: »So gebt dem Kaiser, was dem Kaiser zusteht, und Gott, was Gott zusteht!«
22 ଇଦାଂ ୱେନ୍ଞ୍ଜି ହେୱାର୍, କାବା ଆଜ଼ି ହାଚାର୍ ।
Als sie das hörten, verwunderten sie sich, ließen von ihm ab und entfernten sich.
23 ହେ ଦିନ୍ ସାଦୁକି କୁଦାନି କେତେକ୍ ଜାଣ୍ ଜିସୁ ତାକେ ୱାତାର୍ । ସାଦୁକିର୍ ପାର୍ତି କିଜ଼ି ମାଚାର୍ ଜେ, ଆରେ ନିଂନାକା ଆକାୟ୍ ।
An demselben Tage traten Sadduzäer an ihn heran, die da behaupten, es gebe keine Auferstehung, und fragten ihn:
24 ହେୱାର୍ ଜିସୁଙ୍ଗ୍ ୱେନ୍ବାତାର୍, “ଗୁରୁ, ମସା ଇଞ୍ଚାନ୍ନା ଜେ, ଜଦି ରୱାନ୍ ମାନାୟ୍ ହିମ୍ଣାୱାକ୍ଡ଼ା ଆୱାଦାଂ ହାତିସ୍, ବାଟିଙ୍ଗ୍ ତା ଟଣ୍ଡେନ୍ ହେ ରାଣ୍ଡିଙ୍ଗ୍ ବିବା କିନାନ୍ ଆରି ହେୱାର୍ତି ହିମ୍ଣାଂ ହେ ହାତି ଲକୁତ ମାଜ଼ିର୍ ଇଞ୍ଜି ଇନ୍ୟା ଆନାର୍ ।
»Meister, Mose hat geboten: ›Wenn jemand kinderlos stirbt, so soll sein Bruder (als Schwager) dessen Frau heiraten und für seinen Bruder das Geschlecht fortpflanzen.‹
25 ୱେନାଟ୍, ମା ବିତ୍ରେ ସାତ୍ ବାୟ୍ ଟଣ୍ଡାର୍ ମାଚାର୍, ଗାଜା ଟଣ୍ଡେନ୍ ବିବା କିଜ଼ି ହାତାନ୍, ହିମ୍ଣାୱାକ୍ଡ଼ା ହିଲ୍ୱିତିଲେ ଜାର୍ ଟଣ୍ଡେନ୍ କାଜିଂ ଜାର୍ କଗ୍ଲେଂ ପିସ୍ତାନ୍ ।
Nun lebten sieben Brüder bei uns; der erste, der sich verheiratet hatte, starb und hinterließ, weil er keine Kinder hatte, seine Frau seinem Bruder;
26 ମାତର୍ ରିୟାର୍, ତିନ୍ ଜାଣ୍ ଆରି ହାରିହାରା ସାତ୍ ଟଣ୍ଡାର୍ ପା ହେ ଲାକେ ବିବା କିତାର୍ ।
ebenso auch der zweite und der dritte, schließlich alle sieben;
27 ହାରିହାରା ହେ କଗ୍ଲେ ପା ହାତାତ୍ ।
zuletzt nach allen starb auch die Frau.
28 ଇମ୍ଣି ଦିନ୍ ହାତି ମୁଣିକାର୍ ଆରେ ନିଂନାର୍, ଇ କଗ୍ଲେ ଇନେର୍ ଡକ୍ରି ଇଞ୍ଜି ଇନ୍ୟା ଆନାତ୍? ୱିଜ଼ାକାର୍ ତ ତାଙ୍ଗ୍ ବିବା କିଜ଼ି ମାଚାର୍ ।”
Wem von den Sieben wird sie nun in der Auferstehung als Frau angehören? Alle haben sie ja zur Frau gehabt.«
29 ଜିସୁ ହେୱାରିଂ ଉତର୍ ହିତାନ୍, “ଏପେଙ୍ଗ୍ ବାୟା କାଦେର୍ । ସାସ୍ତର୍ କି ଇସ୍ୱର୍ତି ସାକ୍ତି ବିସ୍ରେ ମିଦାଙ୍ଗ୍ ଇଟ୍କାଡ଼୍ ହିଲ୍ୱି କାଜିଂ ଇ କାତା ପୁନ୍ୱା ତାଦେର୍ଣ୍ଣା ।
Jesus antwortete ihnen: »Ihr seid im Irrtum, weil ihr weder die (heiligen) Schriften noch die Kraft Gottes kennt.
30 ଆରେ ନିଂନିତ ପାଚେ ହାତି ଲକୁ ହେୱାର୍ ସାର୍ଗେନି ଦୁତ୍ ଲାକେ ଆନାର୍ । ହେୱାର୍ ବିବା ଆଉର୍ କି ବିବା କିଉର୍ ।
Denn in der Auferstehung heiraten sie weder, noch werden sie verheiratet, sondern sie sind wie Engel im Himmel.
31 ହାତି ମୁଣିକାର୍ ଆରେ ନିଂନି ବିସ୍ରେ ଇସ୍ୱର୍ ସାସ୍ତର୍ ୱେଚ୍ଚାତାନ୍ନା, ଏପେଙ୍ଗ୍ ଇନାକା ବାଇବଲ୍ତ ଇନାୱାଡ଼ାଂ ପଡ଼ି କିୱାତାଦେର୍ଣ୍ଣା?”
Was aber die Auferstehung der Toten betrifft: habt ihr nicht gelesen, was euch darüber von Gott gesagt worden ist, wenn er spricht:
32 ଇସ୍ୱର୍ ଇଞ୍ଚାନ୍ନା, ଆସେଙ୍ଗ୍ ଅବ୍ରାହାମ୍, ଇସ୍ହାକ୍, ଆରି ଜାକୁବ୍ତି ଇସ୍ୱର୍ । ଇସ୍ୱର୍ ତ ଜିତାକାର୍ତି ଇସ୍ୱର୍ ହାତାକାର୍ତି ଆଦେଂ ଆଡୁନ୍ ।
›Ich bin der Gott Abrahams, der Gott Isaaks und der Gott Jakobs‹? Gott ist doch nicht ein Gott von Toten, sondern von Lebenden.«
33 ଲକୁ ଜିସୁତି ହିକ୍ୟା ୱେନ୍ଞ୍ଜି କାବା ଆତାର୍ ।
Als die Volksmenge das hörte, staunte sie über seine Lehre.
34 ଏଚେକାଡ଼୍ଦ ପାରୁସିର୍ ୱେଚାର୍ ଜେ ଜିସୁ ସାଦୁକିରିଂ ଉତର୍ କିୟ୍କିୱାତାନ୍ଦେ, ହେୱାର୍ ରୁଣ୍ଡା ଆଜ଼ି ଜିସୁ ଲାଗେ ୱାତାର୍
Als aber die Pharisäer vernahmen, daß er die Sadduzäer zum Schweigen gebracht hatte, versammelten sie sich (um ihn);
35 ଆରି ହେୱାର୍ ବିତ୍ରେ ରକାନ୍ ଦରମ୍ ସାସ୍ତର୍ ଜିସୁଙ୍ଗ୍ ଡ଼ୁକାତ ରାତ୍ତେଂ ଇଞ୍ଜି ର ପରସନ୍ କିତାନ୍,
und einer von ihnen, ein Gesetzeslehrer, versuchte ihn mit der Frage:
36 “ଏ ଗୁରୁ,” ମସାତି ବିଦିତ “ଇମ୍ଣି ବଲ୍ ୱିଜ଼େତିଂ ମୁଡ଼୍ଦାକା ।”
»Meister, was ist ein Hauptgebot im Gesetz?«
37 ଜିସୁ ହେୱାନିଂ ଇଚାନ୍, “ନି ମାପ୍ରୁ ଇସ୍ୱର୍ତିଂ ୱିଜ଼ୁ ୱାସ୍କି, ୱିଜ଼ୁ ପାରାଣ୍ ଆରି ୱିଜ଼ୁ ମାନ୍ ହିଜ଼ି ଜିଉନୱାଟ୍ ।
Er antwortete ihm: »Du sollst den Herrn, deinen Gott, lieben mit deinem ganzen Herzen, mit deiner ganzen Seele und mit deinem ganzen Denken.
38 ଇଦାଂ ନେ ପର୍ତୁମ୍ ଆରି ମୁଡ଼୍ ବଲ୍ ।”
Dies ist das Hauptgebot, das obenan steht.
39 “ରିଣ୍ଡାଙ୍ଗ୍ ମୁଡ଼୍ ବଲ୍ ଆନାତା, ମି ପାଡ଼୍ହା ଇଞ୍ଜାକାରିଂ ଜିବୁନ୍ ଲାକେ ଜିଉନୱାଟ୍ ।
Ein zweites aber steht ihm gleich: ›Du sollst deinen Nächsten lieben wie dich selbst!‹
40 ଇ ରିଣ୍ଡି ବଲ୍ ମସାତି ୱିଜ଼ୁ ବିଦି ଆରି ବେଣ୍ବାକ୍ଣାୟ୍କିନାକାର୍ତି ସିକ୍ୟାତ ବାର୍ସି କିନାତ୍ ।”
In diesen beiden Geboten hängt das ganze Gesetz und die Propheten.«
41 ଏଚେକାଡ଼୍ଦ ପାରୁସିର୍ ରୁଣ୍ଡାଆତି ୱେଡ଼ାଲିଂ ଜିସୁ ହେୱାରିଂ ୱେନ୍ବାତାନ୍,
Da aber die Pharisäer beisammen waren, legte Jesus ihnen die Frage vor:
42 “କ୍ରିସ୍ଟ ଇଚିସ୍ ମସିୟା ତା ବିସ୍ରେ ଏପେଙ୍ଗ୍ ଇନାକା ବାବି କିନାଦେରା? ହେୱାନ୍ ଇନେର୍ କୁଟୁମ୍?” ହେୱାର୍ ଉତର୍ ହିତାର୍, “ହେୱାନ୍ ଦାଉଦ୍ତି ।”
»Wie denkt ihr über Christus? Wessen Sohn ist er?« Sie antworteten ihm: »Er ist Davids Sohn.«
43 ଜିସୁ ୱେନ୍ବାତାନ୍, “ତା ଆତିସ୍ ଦାଉଦ୍ ମସିୟାଙ୍ଗ୍ ନା ମାପ୍ରୁ” ଇଞ୍ଜି ଇନେକିଦେଂ ଲେକି କିତାନ୍ନ୍ନା? ଇନାକିଦେଂକି ଜିବୁନ୍ ପକ୍ତିଲେ ହେୱାନ୍ ଲେକି କିତାନ୍ନ୍ନା,
Da erwiderte Jesus ihnen: »Wie kann ihn dann aber David im Geist ›Herr‹ nennen, indem er sagt:
44 “ମାପ୍ରୁ ନା ମାପ୍ରୁଙ୍ଗ୍ ଇଚାନ୍, ଆପେଂ ମି ସାତ୍ରୁରିଂ ମି ପାନା ତାରେନ୍ ଇଟ୍ୱି, ହେ ପାତେକ୍ ମା ବୁଜ୍ଣି ବାଗାଙ୍ଗ୍ କୁଚ୍ଚି ମାନା ।”
›Der Herr hat zu meinem Herrn gesagt: Setze dich zu meiner Rechten, bis ich deine Feinde hinlege zum Schemel deiner Füße‹?
45 “ଲାଗିଂ ଦାଉଦ୍ ଜଦି ତାଙ୍ଗ୍ ମାପ୍ରୁ ଇଞ୍ଜି କିତାର୍, ବାଟିଙ୍ଗ୍ ମସିୟା ଇନେସ୍ ତା ମାଜ଼ି ଇଞ୍ଜି ଇନାନ୍?”
Wenn David ihn also ›Herr‹ nennt, wie kann er da sein Sohn sein?«
46 ହେବେ ଇନେର୍ ପା ହେୱାନିଂ ପାଦେକ୍ ଉତର୍ ହିଦେଂ ଆଡ୍ୱାତାର୍, ଆରେ ହେ ଦିନ୍ତାଂ ଇନେର୍ ଆରେ ହେୱାନିଂ ପର୍ସନ୍ ୱେନ୍ବେଦେଂ ସାସ୍ କିୱାତାର୍ ।
Und niemand konnte ihm hierauf eine Antwort geben; auch wagte von diesem Tage an niemand mehr, ihm eine Frage vorzulegen.
