मत्ती 5
1 जब येशूले भिडलाई देख्नुभयो, उहाँ डाँडामाथि जानुभयो । उहाँ तल बस्नुभएपछि उहाँका चेलाहरू उहाँकहाँ आए ।
Bhir bisi dangor hoija pora, Jisu to ekta tilla uporte uthijaise. Tai ta te boha pichete, tai laga chela khan bhi Tai usorte ahise.
2 उहाँले आफ्नो मुख खोल्नुभयो र तिनीहरूलाई यसो भन्दै सिकाउनुभयो,
Aru Jisu pora Tai laga chela khan ke eneka koi kene sikhaise,
3 “धन्य आत्मामा दीन हुनेहरू, किनभने स्वर्गको राज्य तिनीहरूकै हो ।
“Atma te dukhia thaka khan dhonyo ase, Kilekoile sorgo laga rajyo taikhan nimite ase.
4 धन्य हुन् तिनीहरू जसले शोक गर्दछन्, किनभने तिनीहरूले सान्त्वना पाउनेछन् ।
Dukh koi kene thaka khan, taikhan dhonyo ase, Kilekoile taikhan laga mon aram kori dibo.
5 धन्य नम्रहरू, किनभने तिनीहरूले पृथ्वीमा राज्य गर्नेछन् ।
Nomro hoi kene thaka khan dhonyo ase, Taikhan prithibi laga adhikari hobo.
6 धन्य धार्मिकताको निम्ति भोकाउने र तिर्खाउनेहरू, किनभने तिनीहरू तृप्त पारिनेछन् ।
Dharmikta nimite bhuk aru pyaas thaka khan dhonyo ase, Taikhan ke bhorta kori dibo.
7 धन्य दयावन्तहरू, किनभने तिनीहरूले दया पाउनेछन् ।
Dayalu thaka manu khan dhonyo ase, Taikhan daya pabo.
8 धन्य आत्मामा शुद्ध हुनेहरू, किनभने तिनीहरूले परमेश्वरलाई देख्नेछन् ।
Mon sapha thaka khan dhonyo ase, Taikhan Isor ke dikhibo.
9 धन्य मेलमिलाप गराउनेहरू, किनभने तिनीहरू परमेश्वरका सन्तान कहलाइनेछन् ।
Shanti nimite kaam kora khan dhonyo ase, Taikhan ke Isor laga bacha khan koi kene matibo.
10 धन्य धार्मिकताका निम्ति सताइएकाहरू, किनभने स्वर्गको राज्य तिनीहरूकै हो ।
Dharmikta nimite dukh pai thaka khan dhonyo, Sorgo laga desh to taikhan nimite ase.
11 तिमीहरू धन्यका हौ, जब मानिसहरूले तिमीहरूको अपमान गर्दछन् र तिमीहरूलाई दुःख कष्ट दिन्छन्, वा मेरो खातिर तिमीहरूका विरुद्धमा झुटो रूपमा सबै किसिमका दुष्ट कुराहरू भन्दछन् ।
Tumikhan dhonyo ase jitia Ami laga naam nimite manu khan pora tumikhan ke gali dibo, dukh digdar dibo aru misa misi bodnam dibo.
12 आनन्दित होओ र निकै खुसी होओ, किनकि स्वर्गमा तिमीहरूका इनाम ठुलो हुनेछ । किनभने यसरी नै तिमीहरूभन्दा अगिका अगमवक्ताहरूलाई मानिसहरूले सताएका थिए ।
Monte bisi khushi hobi kele koile sorgote tumikhan nimite bisi dangor inam rakhi kene ase. Jun bhabobadi khan tumi laga age te ahisele, taikhan ke bhi eneka dukh digdar dise.
13 तिमीहरू यस पृथ्वीका नून हौ । तर यदि नूनले आफ्नो स्वाद गुमायो भने, यसलाई फेरि कसरी नुनिलो बनाउने? यसलाई बाहिर फ्याँक्न र मानिसहरूका खुट्टाले कुल्चनबाहेक अरू कुनै पनि कामको निम्ति त्यो उपयोगी हुँदैन ।
Tumikhan etu prithibi laga nimok nisena ase. Kintu nimok laga swadh haraise koile, kineka tai laga swadh to arubi anibo? Etu to eku kaam laga nohoi jai, kintu etu ke phelai dibo aru manu khan pora chipai dibo.
14 तिमीहरू यस संसारका ज्योति हौ । डाँडामाथि बसालिएको सहर कहिल्यै पनि लुक्न सक्दैन ।
Tumikhan etu prithibi laga puhor ase. Ekta sheher ke pahar uporte bonaile lukabo napare.
15 न त मानिसहरूले बत्ती बालेर डालोमुनि राख्दछन्, बरु त्यसलाई सामदानमाथि राख्दछन्, र घरमा भएका प्रत्येकको निम्ति त्यसले उज्यालो दिन्छ ।
Nohoile bhi manu khan tai laga saaki julai kene kiba ekta dabba pora bondh kori kene narakhe, kintu etu saaki ke khamba te rakhikena pura ghor ke ujala kori bole diye.
16 मानिसहरूका बिचमा तिमीहरूको ज्योति यसरी चम्कियोस्, कि तिनीहरूले तिमीहरूका असल कामहरूलाई देखून् र स्वर्गमा हुनुहुने तिमीहरूका पिताको प्रशंसा गरून् ।
Tumi laga pohor ke eneka ujala kori dibi manu khan age te, titia taikhan tumi laga bhal kaam khan sob dikhi jabo aru tumi laga Baba Isor jun sorgote ase, Taike mohima dibo.
17 म अगमवक्ताहरू वा व्यवस्थालाई नष्ट गर्न आएको हुँ भनी नसोच । म तिनलाई नष्ट गर्न होइन, तर पुरा गर्न आएको हुँ ।
Moi Isor laga niyom aru bhabobadi khan ke khotom kori dibo nimite ahise eneka nabhabi bi. Moi khotom kori dibole aha nohoi, kintu eitu khan sob pura kori dibo nimite ahise.
18 किनकि म तिमीहरूलाई साँचो रूपमा भन्दछु, कि स्वर्ग र पृथ्वी टलेर नगएसम्म र सबै कुरा पुरा नभएसम्म, व्यवस्थाको एउटै पनि कुरा वा बिन्दु बितेर जानेछैन ।
Kilekoile moi hosa pora tumikhan ke koi ase jitia tak prithibi aru akas khan khotom nohoi, ekta dagi nohoile ekta chutu kotha bhi naharabo, jitia tak etu kotha khan sob pura nohoi.
19 त्यसकारण, जसले यी आज्ञाहरूका सानाभन्दा साना कुरालाई भङ्ग गर्दछ र अरूलाई पनि त्यसो गर्न सिकाउँदछ, त्यो स्वर्गको राज्यमा सबैभन्दा तुच्छ ठहरिनेछ । तर जसले यी कुराहरूलाई मान्दछ र त्यही गर्न सिकाउँदछ, ऊ स्वर्गको राज्यमा सबैभन्दा उच्च ठहरिनेछ ।
Etu nimite, kun pora etu niyom aru hukum khan bhangabo aru dusra khan ke bhi eneka kori bole sikhabo, taikhan laga naam bhi sorgo laga rajyo pora hatai dibo. Kintu kun pora etu hukum aru niyom sob rakhe, taike sorgo laga rajyote mohan matibo.
20 किनकि म तिमीहरूलाई भन्दछु, कि तिमीहरूको धार्मिकता फरिसी र शास्त्रीहरूको भन्दा बढी भएन भने, तिमीहरू कुनै रीतिले परमेश्वरको राज्यमा प्रवेश गर्नेछैनौ ।
Etu nimite Moi tumikhan ke koi ase, tumikhan laga dharmikta to niyom likha khan aru pharisee khan pora bhi bhal hobo lage, eneka nohoile tumikhan sorgo laga rajyote ahibo na paribo.
21 प्राचीन समयमा तिनीहरूलाई यसो भनिएको तिमीहरूले सुनेका छौ, ‘हत्या नगर’ र ‘हत्या गर्नेचाहिँ इन्साफको जोखिममा पर्नेछ ।’
Tumikhan hunise utu purana somoite eneka koi dise, ‘Morai diya kaam na koribi,’ aru, ‘Jun pora manu ke morai taikhan Isor laga bisar te ahibo.’
22 तर म तिमीहरूलाई भन्दछु, आफ्नो भाइसँग रिसाउने जो कोही इन्साफको जोखिममा पर्नेछ । र जो कसैले आफ्नो भाइलाई ‘तँ काम नलाग्ने मानिस!’ भनेर भन्छ भने, त्यो न्यायालयमा उभ्याइने जोखिममा पर्नेछ । र जो कसैले ‘तँ मूर्ख!’ भन्दछ, त्यो नरकको आगोमा पर्ने जोखिममा हुनेछ । (Geenna g1067)
Kintu Moi tumikhan ke koi ase, sob manu jun khan tai nijor bhai ke gusa kore, tai logot Isor laga bisar ahibo, aru nijor bhai ke eneka kowa khan to sabha age te bisi digdar hobo, ‘Tumi kaam nathaka manu!’ Aru tai norok laga jui te juli bo jodi ekjon pora tai bhai ke eneka koi, ‘Tumi murkho manu!’ (Geenna g1067)
23 त्यसकारण, यदि तिमीले वेदीमा आफ्नो भेटी चढाउँदै गर्दा तिम्रो भाइसँग तिम्रो विरुद्धमा केही कुरा छ भन्ने कुरा तिमीलाई याद आयो भने,
Etu karone, jitia tumi Isor laga age te daan dibole ane, aru bhai ke kiba biya korise koi kene monte ahise koile,
24 तिम्रो भेटी त्यही वेदीको अगाडि छोड र आफ्नो बाटो लाग । पहिले आफ्नो भाइसँग मिलाप गर, र तब आऊ र आफ्नो भेटी चढाऊ ।
tumi laga dhun khan bedi usorte chari dibi. Aru poila jai kene tumi laga bhai logote mon milai lobi, etu pichete ahikena Isor ke daan dibi.
25 तिमीलाई दोष लगाउनेसँग अदालतको बाटोमा तिनीसँगै जाँदै गर्दा नै छिट्टै मिलाप गर, नत्रता तिमीलाई दोष लगाउनेले तिमीलाई न्यायकर्ताको हातमा सुम्पिदेला, र न्यायकर्ताले अधिकारीको हातमा सुम्पिदेलान्, र तिमीलाई झ्यालखानामा फ्याँकिदेलान् ।
Kunba tumike bisar ghor te loijabo koi ase koile, naja-a age te tai logote kotha milai lobi, kele koile ekbar bisar ghor te jaise koile tai pora tumike ukil laga hathte di dibo, aru ukil pora tumike sipahi khan logote di dibo aru sipahi khan pora tumike bondhi ghor te rakhidibo.
26 साँच्चै म तिमीहरूलाई भन्दछु, तिमीहरूको ऋणको एक-एक पैसा चुक्ता नगरुन्जेलसम्म तिमीहरू त्यहाँबाट कहिल्यै बाहिर आउनेछैनौ ।
Hosa pora Ami tumikhan ke koidi ase, tumi bondhi ghor pora bahar naulabo jitia tak tumi laga dhar sob tirai nadibo.
27 तिमीहरूले यसरी भनिएको सुनेका छौ, ‘व्यभिचार नगर ।’
Tumikhan eneka kowa hunise, ‘Bebichari na koribi.’
28 तर म तिमीहरूलाई भन्दछु, कि यदि कसैले एउटी स्त्रीलाई अभिलाषाको दृष्टिले हेर्दछ भने, त्यसले आफ्नो हृदयमा त्यससँग व्यभिचार गरिसकेको हुन्छ ।
Kintu Moi tumikhan ke koidi ase, jun manu ekjon mahila ke biya kaam kori bole bhabi loi, tai mon bhitor te bebichar kori loise.
29 र यदि तिम्रो दाहिने आँखाको कारण तिमी ठोकर खान्छौ भने, त्यसलाई निकलिदेऊ र तिमीबाट टाढा फ्याँकिदेऊ । किनकि सम्पूर्ण शरीर नरकमा फ्याँकिनुभन्दा आफ्नो शरीरको कुनै एउटा भाग गुमाउनु नै तिम्रो लागि असल हुन्छ । (Geenna g1067)
Jitia ekta suku pora tumike biya kaam koribo di ase, utu suku ke ulaikene dhur te phelai dibi. Kilekoile gaw te ekta biya saman nimite pura gaw norokte ja pora to, ekta suku nathaki kene jinda thaka he bhal hobo. (Geenna g1067)
30 र यदि तिम्रो दाहिने हातको कारण तिमी ठोकर खान्छौ भने, त्यसलाई काटिदेऊ र तिमीबाट टाढा फ्याँकिदेऊ । किनकि सम्पूर्ण शरीर नरकमा जानुभन्दा आफ्नो शरीरको कुनै एउटा भाग गुमाउनु नै तिम्रो लागि असल हुन्छ । (Geenna g1067)
Tumi laga ekta hath pora paap kaam kori ase koile, etu ke kati kene phelai dibi. Kilekoile pura gaw norokte ja pora, ekta hath nathaki kene jinda thakile he bhal ase. (Geenna g1067)
31 यसो पनि भनिएको थियो, ‘जसले आफ्नी पत्नीलाई त्याग्दछ, उसले तिनलाई पारपाचुकेको प्रमाण पत्र देओस् ।’
Eneka bhi koi kene ase, ‘Jun mota tai laga maiki ke chari bole mon ase, tai pora chari diya laga chithi likhi kene tai laga maiki ke dibole lage.’
32 तर म तिमीहरूलाई भन्दछु, कि कामुक अनैतिकताको कारणबाहेक आफ्नी पत्नीलाई त्याग्नेले तिनलाई व्यभिचारिणी तुल्याउँदछ । र तिनको पारपाचुकेपछि तिनीसँग विवाह गर्नेले व्यभिचार गर्दछ ।
Kintu Moi tumikhan ke etu koidi ase, jun mota dusra maiki logote bebichar kori bole tai laga maiki ke chari diye, taike bebichari maiki bonai di ase. Aru jun manu pora etu chari diye maiki ke shadi koribo, tai bhi bebichar kori loise.
33 फेरि, तिमीहरूले प्राचीन समयमा भएकाहरूलाई यसो भनिएको सुनेका छौ, ‘झुटो शपथ नखा, तर परमप्रभुमा ती शपथहरू पुरा गर् ।’
Aru, tumikhan poila jamana te huni kene thakibo, ‘Misa kotha nimite kosom nakhabi, kintu ji kosom Probhu logote korise etu purah koribi.’
34 तर म तिमीहरूलाई भन्दछु, कि शपथ खाँदै नखाओ, न त स्वर्गको, किनकि त्यो परमेश्वरको सिंहासन हो;
Kintu Moi tumikhan ke koi ase, tumi laga kosom nimite, sorgote thaka laga naam nalobi, kele koile etu Isor laga singhason ase;
35 न त पृथ्वीको, किनकि त्यो उहाँको निम्ति पाउदान हो; न त यरूशलेमको, किनकि त्यो महान् राजाको सहर हो;
prithibi laga naam nalobi, kele koile etu Isor laga theng rakha jaga ase; Jerusalem laga naam nalobi, kele koile etu mohan Raja laga desh ase.
36 न त आफ्नो शिरको शपथ खाओ, किनकि तिमीहरूले एउटै केशलाई पनि सेतो वा कालो बनाउन सक्दैनौ ।
Aru nijor laga naam loi kene kosom nakhabi, kele koile tumi nijor laga chuli ke boga nohoile kala kori bole hokti nai.
37 तर तिमीहरूको बोली ‘होलाई हो नै’, वा ‘होइनलाई होइन नै’ भन्ने होस् । त्योभन्दा बढी जुनसुकै कुरा पनि दुष्टबाट आएको हुन्छ ।
Kintu tumi laga kotha ‘Hoi to, hoi' kobi, aru ‘Nohoi to Nohoi’ kobi. Kintu etu pora aru bisi kotha kora khan to sob biya khan pora ase.
38 तिमीहरूले यसो भनिएको सुनेका छौ, ‘आँखाको सट्टामा आँखा, र दाँतको सट्टामा दाँत ।’
Tumikhan hunise eneka koi kene ase, ‘Suku laga bodli suku, aru daat laga bodli daat.’
39 तर म तिमीहरूलाई भन्दछु, जो दुष्ट छ त्यसलाई प्रतिरोध नगर । त्यसको सट्टामा, जसले तिम्रो दाहिने गालामा हिर्काउँछ, उसलाई तिम्रो अर्को गाला पनि थापिदेऊ ।
Kintu Moi koi ase, tumike kunba golti kora manu ke badla lobole na koribi. Hoilebi, jun manu tumike mukh laga ekta phale thapor mare, tumi laga dusra phale bhi mari bole dibi.
40 र यदि कसैले तिमीसँग अदालतमा जान चाहन्छ, र तिम्रो दौरा लिएर जान्छ भने, त्यसलाई तिम्रो खास्टो पनि देऊ ।
Kunba manu bisar ghor te jabole itcha hoi aru tumi laga kapra pindhi loi, taike apuni laga chador bhi di dibi.
41 र जसले तिमीलाई एक किलोमिटर जानको लागि बाध्य गराउँछ, उसँग दुई किलोमिटर जाऊ ।
Kunba manu khan pora tumike ek kilometer jabole koile, tumi tai logote dui kilometer jabi.
42 तिमीहरूसँग माग्ने जो कोहीलाई देओ, र तिमीहरूसँग उधारो माग्न चाहनेहरूलाई इन्कार नगर ।
Jun manu tumike kiba mangile taike di dibi, aru jun manu tumike kiba dhar lobole mange, taike mana na koribi.
43 तिमीहरूले यसो भनिएको सुनेका छौ, ‘आफ्नो छिमेकीलाई तिमीहरूले प्रेम गर र शत्रुलाई घृणा गर ।’
Tumikhan hunise eneka koi kene, ‘Tumi laga ghor usorte thaka manu ke morom koribi aru tumi laga dushman ke ghin koribi.’
44 तर म तिमीहरूलाई भन्दछु, तिम्रा शत्रुहरूलाई प्रेम गर र तिमीहरूलाई सताउनेहरूका निम्ति प्रार्थना गर, “तिमीहरूलाई सराप्नेहरूलाई आशिष् देओ, र तिमीहरूलाई घृणा गर्नेहरूका निम्ति असल काम गर”
Kintu Moi tumikhan ke koi ase, tumi laga dushman ke morom koribi, aru jun khan tumike dukh-digdar di ase, taikhan nimite prathana koribi,
45 ताकि तिमीहरू स्वर्गमा हुनुहुने तिमीहरूका पिताका छोराहरू कहलाइन सक । किनकि उहाँले असल र दुष्ट दुवैका लागि आफ्नो घामलाई उदाउन लगाउनुहुन्छ अनि धर्मी र अधर्मी दुवैका लागि झरी पठाइदिनुहुन्छ ।
eneka korile tumikhan sorgote thaka Baba laga bacha khan hobo. Kilekoile Tai laga suryo to biya manu aru bhal manu ke bhi diye, aru borkhon pani to biya manu aru bhal khan ke bhi diye.
46 किनकि यदि तिमीलाई प्रेम गर्नेहरूलाई मात्र प्रेम गर्छौ भने तिमीहरूले के इनाम पाउँछौ र? के कर उठाउनेहरूले पनि त्यसै गर्दैनन् र?
Jitia tumikhan khali morom kora khan ke morom kore, etu to ki labh pabo? Kilekoile poisa utha manu khan bhi eneka kore nohoi?
47 र यदि तिमीहरूले आफ्ना दाजुभाइहरूलाई मात्र अभिवादन गर्दछौ भने, अरूहरूले भन्दा तिमीहरूले के बढी गर्यौ र? के गैरयहूदीहरूले पनि त्यस्तै गर्दैनन् र?
Tumikhan khali tumi laga bhai khan he mane koile, etu kori kene tumi ki dangor kaam korise? Isor ke najana khan bhi dusra khan ke eneka kore nohoi?
48 त्यसकारण, जसरी तिमीहरूका स्वर्गीय पिता सिद्ध हुनुहुन्छ, त्यसरी नै तिमीहरू पनि सिद्ध हुनुपर्दछ ।
Etu nimite, tumikhan ekdom thik hobo lage, jineka tumikhan laga sorgo Baba Isor thik ase.
