Proverbiorum 1
1 Parabolæ Salomonis, filii David, regis Israël,
Mithali za Solomoni mwana wa Daudi, mfalme wa Israeli:
2 ad sciendam sapientiam et disciplinam;
Kwa kupata hekima na nidhamu; kwa kufahamu maneno ya busara;
3 ad intelligenda verba prudentiæ, et suscipiendam eruditionem doctrinæ, justitiam, et judicium, et æquitatem:
kwa kujipatia nidhamu na busara, kufanya lililo sawa, haki na bila kupendelea;
4 ut detur parvulis astutia, adolescenti scientia et intellectus.
huwapa busara wajinga, maarifa na akili kwa vijana;
5 Audiens sapiens, sapientior erit, et intelligens gubernacula possidebit.
wenye hekima na wasikilize nao waongeze elimu yao, wenye kupambanua na wapate mwongozo;
6 Animadvertet parabolam et interpretationem, verba sapientum et ænigmata eorum.
kwa kufahamu mithali na mifano, misemo na vitendawili vya wenye hekima.
7 Timor Domini principium sapientiæ; sapientiam atque doctrinam stulti despiciunt.
Kumcha Bwana ndicho chanzo cha maarifa, lakini wapumbavu hudharau hekima na adabu.
8 Audi, fili mi, disciplinam patris tui, et ne dimittas legem matris tuæ:
Mwanangu, sikiliza mwongozo wa baba yako, wala usiyaache mafundisho ya mama yako.
9 ut addatur gratia capiti tuo, et torques collo tuo.
Hayo yatakuwa taji la maua la neema kichwani pako, na mkufu wa kuipamba shingo yako.
10 Fili mi, si te lactaverint peccatores, ne acquiescas eis.
Mwanangu, kama wenye dhambi wakikushawishi, usikubaliane nao.
11 Si dixerint: Veni nobiscum, insidiemur sanguini; abscondamus tendiculas contra insontem frustra;
Kama wakisema, “Twende tufuatane; tukamvizie mtu na kumwaga damu, njoo tukavizie nafsi isiyo na hatia;
tuwameze wakiwa hai kama kaburi, wakiwa wazima kama wale wanaotumbukia shimoni. (Sheol h7585)
13 omnem pretiosam substantiam reperiemus; implebimus domos nostras spoliis:
Tutapata aina zote za vitu vya thamani na kujaza nyumba zetu kwa nyara.
14 sortem mitte nobiscum, marsupium unum sit omnium nostrum:
Njoo ushirikiane nasi, vitu vyote tutakavyopata tutagawana.”
15 fili mi, ne ambules cum eis; prohibe pedem tuum a semitis eorum:
Mwanangu, usiandamane nao. Usiweke mguu wako katika njia zao,
16 pedes enim illorum ad malum currunt, et festinant ut effundant sanguinem.
kwa kuwa miguu yao hukimbilia kwenye dhambi, ni wepesi kumwaga damu.
17 Frustra autem jacitur rete ante oculos pennatorum.
Tazama ni jinsi gani ilivyo kazi bure kutandaza wavu wakati ndege wote wanakuona!
18 Ipsi quoque contra sanguinem suum insidiantur, et moliuntur fraudes contra animas suas.
Watu hawa huvizia kumwaga damu yao wenyewe; hujivizia tu wenyewe!
19 Sic semitæ omnis avari: animas possidentium rapiunt.
Huu ndio mwisho wa wote ambao wanajipatia mali kwa hila; huuondoa uhai wa wale wenye mali.
20 Sapientia foris prædicat; in plateis dat vocem suam:
Hekima huita kwa sauti kuu barabarani, hupaza sauti yake kwenye viwanja vikubwa;
21 in capite turbarum clamitat; in foribus portarum urbis profert verba sua, dicens:
kwenye makutano ya barabara za mji zenye makelele mengi hupaza sauti, kwenye malango ya mji hutoa hotuba yake:
22 Usquequo, parvuli, diligitis infantiam, et stulti ea quæ sibi sunt noxia cupient, et imprudentes odibunt scientiam?
“Enyi wajinga, mtangʼangʼania ujinga wenu hadi lini? Mpaka lini wenye mizaha watafurahia mizaha, na wapumbavu kuchukia maarifa?
23 convertimini ad correptionem meam. En proferam vobis spiritum meum, et ostendam vobis verba mea.
Kama mngekuwa mmeitikia karipio langu, ningekuwa nimemimina roho yangu kwenu na kuwafahamisha maneno yangu.
24 Quia vocavi, et renuistis; extendi manum meam, et non fuit qui aspiceret:
Lakini kwa kuwa mlinikataa nilipowaita na hakuna yeyote aliyekubali niliponyoosha mkono wangu,
25 despexistis omne consilium meum, et increpationes meas neglexistis.
kwa kuwa mliyapuuza mashauri yangu yote na hamkukubali karipio langu,
26 Ego quoque in interitu vestro ridebo, et subsannabo cum vobis id quod timebatis advenerit.
mimi nami nitawacheka katika maafa yenu, nitawadhihaki wakati janga litawapata:
27 Cum irruerit repentina calamitas, et interitus quasi tempestas ingruerit; quando venerit super vos tribulatio et angustia:
wakati janga litawapata kama tufani, wakati maafa yatawazoa kama upepo wa kisulisuli, wakati dhiki na taabu zitawalemea.
28 tunc invocabunt me, et non exaudiam; mane consurgent, et non invenient me:
“Ndipo watakaponiita lakini sitawajibu; watanitafuta lakini hawatanipata.
29 eo quod exosam habuerint disciplinam, et timorem Domini non susceperint,
Kwa kuwa walichukia maarifa, wala hawakuchagua kumcha Bwana,
30 nec acquieverint consilio meo, et detraxerint universæ correptioni meæ.
kwa kuwa hawakukubali mashauri yangu, na kukataa maonyo yangu,
31 Comedent igitur fructus viæ suæ, suisque consiliis saturabuntur.
watakula matunda ya njia zao, na watashibishwa matunda ya hila zao.
32 Aversio parvulorum interficiet eos, et prosperitas stultorum perdet illos.
Kwa kuwa ukaidi wa wajinga utawaua, nako kuridhika kwa wajinga kutawaangamiza.
33 Qui autem me audierit, absque terrore requiescet, et abundantia perfruetur, timore malorum sublato.
Lakini yeyote anisikilizaye ataishi kwa usalama, atatulia, bila kuwa na hofu ya madhara.”
