Proverbiorum 3
1 Fili mi, ne obliviscaris legis meæ, et præcepta mea cor tuum custodiat.
Son min, gløym ikkje læra mi! Lat hjarta varveitsla bodi mine!
2 Longitudinem enim dierum, et annos vitæ, et pacem apponent tibi.
For livetid lang og livs-år i mengd og velferd dei gjev deg i rikaste mål.
3 Misericordia, et veritas te non deserant, circumda eas gutturi tuo, et describe in tabulis cordis tui:
Lat ei kjærleik og truskap vika frå deg, men bitt deim um halsen på deg, skriv deim på di hjartetavla!
4 et invenies gratiam, et disciplinam bonam coram Deo et hominibus.
Då vinn du ynde og fær godt vit for augo på Gud og menneskje.
5 Habe fiduciam in Domino ex toto corde tuo, et ne innitaris prudentiæ tuæ.
Lit på Herren av heile ditt hjarta men set ikkje lit til ditt vit!
6 In omnibus viis tuis cogita illum, et ipse diriget gressus tuos.
Tenk på honom i all di ferd! So jamnar han dine vegar.
7 Ne sis sapiens apud temetipsum: time Deum, et recede a malo:
Ver ikkje vis i eigne augo, ottast Herren og vik frå det vonde.
8 sanitas quippe erit umbilico tuo, et irrigatio ossium tuorum.
Det vert til helsebot for holdet ditt, og kveik for beini dine.
9 Honora Dominum de tua substantia, et de primitiis omnium frugum tuarum da ei:
Æra Herren med eiga di og med fyrstegrøda av all di avling.
10 et implebuntur horrea tua saturitate, et vino torcularia tua redundabunt.
Då vert dine lødor rikleg fyllte, og safti renn yver i persorne dine.
11 Disciplinam Domini, fili mi, ne abiicias: nec deficias cum ab eo corriperis:
Son min, ei du vanvyrde Herrens age, og ver ikkje leid for hans refsing!
12 quem enim diligit Dominus, corripit: et quasi pater in filio complacet sibi.
For Herren agar den han elskar, som ein far med den son han hev kjær.
13 Beatus homo, qui invenit sapientiam, et qui affluit prudentia:
Sæl den mann som hev funne visdom, og den mann som vinn seg vit!
14 melior est acquisitio eius negotiatione argenti, et auri primi et purissimi fructus eius:
For det er betre å kjøpa visdom enn sylv, og den vinning han gjev, er betre enn gull.
15 pretiosior est cunctis opibus: et omnia, quæ desiderantur, huic non valent comparari.
Dyrare er han enn perlor, av alle dine skattar er ingen som han.
16 Longitudo dierum in dextera eius, et in sinistra illius divitiæ, et gloria.
Langt liv hev han i høgre handi, og i vinstre rikdom og æra.
17 Viæ eius viæ pulchræ, et omnes semitæ illius pacificæ.
Hans vegar er hugnads-vegar, og alle hans stigar er velferd.
18 Lignum vitæ est his, qui apprehenderint eam: et qui tenuerit eam, beatus.
Han er livsens tre for deim som grip han, og dei som held han fast, er sæle.
19 Dominus sapientia fundavit terram, stabilivit cælos prudentia.
Med visdom hev Herren grunnfest jordi, med vit hev han laga himmelen.
20 Sapientia illius eruperunt abyssi, et nubes rore concrescunt.
Ved hans kunnskap fossa vatnet or djupi, og frå skyerne dryp det dogg.
21 Fili mi, ne effluant hæc ab oculis tuis: Custodi legem atque consilium:
Son min! Slepp ikkje augo av deim, tak vare på visdom og ettertanke!
22 et erit vita animæ tuæ, et gratia faucibus tuis.
So skal dei vera liv for sjæli di og prydnad um halsen din.
23 Tunc ambulabis fiducialiter in via tua, et pes tuus non impinget:
Då vandrar du trygt din veg og støyter ikkje din fot.
24 si dormieris, non timebis: quiesces, et suavis erit somnus tuus.
Når du legg deg, so kvekk du’kje upp, men du ligg og søv so godt.
25 Ne paveas repentino terrore, et irruentes tibi potentias impiorum.
Du skal ikkje ottast for bråstøkk, eller uver som yver ugudlege kjem.
26 Dominus enim erit in latere tuo, et custodiet pedem tuum ne capiaris.
For Herren skal vera di tiltru, og han skal vara din fot frå snara.
27 Noli prohibere benefacere eum, qui potest: si vales, et ipse benefac:
Haldt ei burte det gode frå deim som treng det, når det stend i di magt å gjeva det!
28 Ne dicas amico tuo: Vade, et revertere: cras dabo tibi: cum statim possis dare.
Seg ikkje til grannen din: «Gakk og kom att! Eg skal gjeva deg i morgon» - når du hev det no!
29 Ne moliaris amico tuo malum, cum ille in te habeat fiduciam.
Tenk ikkje på vondt mot grannen din, når han bur trygt hjå deg!
30 Ne contendas adversus hominem frustra, cum ipse tibi nihil mali fecerit.
Trætta ikkje med nokon utan grunn, når han ei hev gjort deg vondt!
31 Ne æmuleris hominem iniustum, nec imiteris vias eius:
Ovunda ikkje ein valdsmann, og vel ikkje nokon av alle hans vegar!
32 quia abominatio Domini est omnis illusor, et cum simplicibus sermocinatio eius.
For den falske er ei gruv for Herren, men med ærlege hev han umgang.
33 Egestas a Domino in domo impii: habitacula autem iustorum benedicentur.
Herrens forbanning er i huset hjå den gudlause, men heimen åt rettferdige velsignar han.
34 Ipse deludet illusores, et mansuetis dabit gratiam.
Gjeld det spottarar, so spottar han, men dei audmjuke gjev han nåde.
35 Gloriam sapientes possidebunt: stultorum exaltatio, ignominia.
Vismenner erver æra, men dårer ber med seg skam til løn.
