پەندەکانی سلێمان 14

1 ژنی دانا ماڵی خۆی بنیاد دەنێت، گێلیش بە دەستی خۆی کاولی دەکات.

知恵はその家を建て、愚かさは自分の手でそれをこわす。

2 ئەوەی ڕاستەڕێیەکەی خۆی بگرێت لەخواترسە، بەڵام ئەوەی ڕێگای خۆی خوار بکاتەوە سووکایەتی پێ دەکات.

まっすぐに歩む者は主を恐れる、曲って歩む者は主を侮る。

3 گێل بە قسەکانی خۆی تووشی گۆچانی سزادان دەبێت، بەڵام دانایان لێوەکانیان دەیانپارێزن.

愚かな者の言葉は自分の背にむちを当てる、知恵ある者のくちびるはその身を守る。

4 کە مانگا نەبێت ئاخوڕ بەتاڵە، دروێنەی زۆریش بە هێزی گایە.

牛がなければ穀物はない、牛の力によって農作物は多くなる。

5 شایەتی دەستپاک درۆ ناکات، بەڵام شایەتی درۆزن درۆ بڵاو دەکاتەوە.

真実な証人はうそをいわない、偽りの証人はうそをつく。

6 گاڵتەجاڕ داوای دانایی دەکات و نایدۆزێتەوە، بەڵام زانیاری بۆ تێگەیشتوو ئاسانە.

あざける者は知恵を求めても得られない、さとき者は知識を得ることがたやすい。

7 لەبەردەم کەسی گێل دووربکەوە، چونکە لە لێوەکانی زانیاری نابیستیت.

愚かな者の前を離れ去れ、そこには知識の言葉がないからである。

8 دانایی ژیر تێگەیشتنی ڕێگای خۆیەتی، بەڵام گێلایەتی گێلەکان فریودانە.

さとき者の知恵は自分の道をわきまえることにあり、愚かな者の愚かは、欺くことにある。

9 گێلەکان گاڵتە بە تاوان دەکەن، بەڵام لەنێو سەرڕاستان ڕەزامەندی خودا دەدۆزرێتەوە.

神は悪しき者をあざけられる、正しい者は、その恵みを受ける。

10 هەر دڵێک تاڵیێتی گیانی خۆی دەزانێت، کەسیش لە خۆشییەکەیدا بەشداری ناکات.

心の苦しみは心みずからが知る、その喜びには他人はあずからない。

11 ماڵی بەدکارەکان کاول دەبێت، بەڵام ڕەشماڵی سەرڕاستان گەشە دەکات.

悪しき者の家は滅ぼされ、正しい者の幕屋は栄える。

12 ڕێگا هەیە لەبەرچاوی مرۆڤ ڕاست دیارە، بەڵام کۆتاییەکەی بەرەو مردنە.

人が見て自ら正しいとする道でも、その終りはついに死に至る道となるものがある。

13 بگرە لە پێکەنینیشدا دڵ تەنگ دەبێت، لەوانەیە کۆتایی خۆشیش خەم بێت.

笑う時にも心に悲しみがあり、喜びのはてに憂いがある。

14 کەسی ڕاڕا لە ڕێگای خۆی تێر دەبێت، پیاوچاکیش لەوەی کە هەیەتی.

心のもとれる者はそのしわざの実を刈り取り、善良な人もまたその行いの実を刈り取る。

15 ساویلکە بە هەموو قسەیەک بڕوا دەکات، بەڵام ژیر دەڕوانێتە هەنگاوەکانی خۆی.

思慮のない者はすべてのことを信じる、さとき者は自分の歩みを慎む。

16 کەسی دانا لە خودا دەترسێت و لە خراپە لادەدات، بەڵام گێل سەرگەرمە و پشت ئەستوورە.

知恵ある者は用心ぶかく、悪を離れる、愚かな者は高ぶって用心しない。

17 کەسی هەڵەشە ڕەفتاری گێلانە دەکات، پیاوی تەڵەکەبازیش مایەی ڕقە.

怒りやすい者は愚かなことを行い、賢い者は忍耐強い。

18 ساویلکەکان میراتگری گێلایەتین، بەڵام ژیرەکان سەریان بە زانیاری دەڕازێنرێتەوە.

思慮のない者は愚かなことを自分のものとする、さとき者は知識をもって冠とする。

19 بەدکاران لەبەردەم پیاوچاکان دەچەمێنەوە، خراپەکارانیش لە بەردەرگای کەسی ڕاستودروست.

悪人は善人の前にひれ伏し、悪しき者は正しい者の門にひれ伏す。

20 هەژار تەنانەت دراوسێکەشی ڕقی لێی دەبێتەوە، بەڵام دەوڵەمەند دۆستی زۆرە.

貧しい者はその隣にさえも憎まれる、しかし富める者は多くの友をもつ。

21 ئەوەی سووکایەتی بە دراوسێکەی بکات گوناه دەکات، بەڵام خۆزگە دەخوازرێ بەوەی لەگەڵ هەژاران میهرەبانە.

隣り人を卑しめる者は罪びとである、貧しい人をあわれむ者はさいわいである。

22 ئایا وێڵ نابن ئەوانەی پیلانی خراپە دادەڕێژن؟ بەڵام خۆشەویستی نەگۆڕ و دڵسۆزی لەگەڵ ئەوانەیە کە پلانی چاکە دادەڕێژن.

悪を計る者はおのれを誤るではないか、善を計る者にはいつくしみと、まこととがある。

23 لە هەموو ماندووبوونێک سوود هەیە، بەڵام تەنها قسەی لێوان بێت بەرەو نەبوونییە.

すべての勤労には利益がある、しかし口先だけの言葉は貧乏をきたらせるだけだ。

24 دەوڵەمەندی تاجی دانایانە، بەڵام گێلایەتی نادانایان دەڕازێنێتەوە.

知恵ある者の冠はその知恵である、愚かな者の花の冠はただ愚かさである。

25 شایەتی ڕاستگۆ دەربازکەری خەڵکە، بەڵام ئەوەی درۆ بڵاو دەکاتەوە تەفرەدەرە.

まことの証人は人の命を救う、偽りを吐く者は裏切者である。

26 ئەوەی لە یەزدان بترسێت دڵنیاییەکی بەهێزی هەیە، بۆ کوڕەکانیشی دەبێتە پەناگا.

主を恐れることによって人は安心を得、その子らはのがれ場を得る。

27 لەخواترسی کانی ژیانە، بۆ دوورکەوتنەوە لە داوی مردن.

主を恐れることは命の泉である、人を死のわなからのがれさせる。

28 زۆری گەل شکۆمەندییە بۆ پاشا، بەڵام نەمانی گەل شکستی میرە.

王の栄えは民の多いことにあり、君の滅びは民を失うことにある。

29 ئەوەی درەنگ تووڕە بێت باش تێدەگات، بەڵام ئەوەی هەڵەشە بێت گێلایەتی دەردەخات.

怒りをおそくする者は大いなる悟りがあり、気の短い者は愚かさをあらわす。

30 دڵی ئارام ژیان بە جەستە دەبەخشێت، بەڵام ئیرەیی ئێسک کلۆر دەکات.

穏やかな心は身の命である、しかし興奮は骨を腐らせる。

31 ئەوەی ستەم لە هەژار بکات سووکایەتی بە دروستکەرەکەی دەکات، بەڵام ئەوەی لەگەڵ نەدار میهرەبانە ڕێز لە خودا دەگرێت.

貧しい者をしえたげる者はその造り主を侮る、乏しい者をあわれむ者は、主をうやまう。

32 خراپەکار بە خراپەکانی خۆی دەکەوێنرێت، بەڵام کەسی ڕاستودروست لە مردنیشی پەناگای هەیە.

悪しき者はその悪しき行いによって滅ぼされ、正しい者はその正しきによって、のがれ場を得る。

33 دانایی لەناو دڵی کەسی تێگەیشتوو دەحەسێتەوە، هەروەها گێلەکان تەنانەت ناواخنیشیان دەزانرێت.

知恵はさとき者の心にとどまり、愚かな者の心に知られない。

34 ڕاستودروستی نەتەوە بەرز دەکاتەوە، بەڵام گوناه شەرمەزاری گەلانە.

正義は国を高くし、罪は民をはずかしめる。

35 ڕەزامەندی پاشا بۆ خزمەتکاری وریایە، بەڵام تووڕەبوونی لە خزمەتکاری شەرمەزارە.

賢いしもべは王の恵みをうけ、恥をきたらす者はその怒りにあう。