Jovu 38

1 Hagi tusi'a kagigagi zaho erino efi Anumzamo'a mani'neno, Jopuna amanage huno kenona hunte'ne,

וַיַּֽעַן־יְהוָה אֶת־אִיּוֹב מנ הסערה מִן ׀ הַסְּעָרָה וַיֹּאמַֽר׃

2 Jopuga kagrira knare antahi'zana omane'ne. Ana hu'neankinka Nagrama eri'zama erinaku'ma retro'ma hua zankura neginagi nanekea nehane.

מִי זֶה ׀ מַחְשִׁיךְ עֵצָה בְמִלִּין בְּֽלִי־דָֽעַת׃

3 Nagra menina kagenoka hu'za huanki, vene'ne antahi'za erinka oti hankavetio. Ana nehunka Nagri kere'ma kenonama hananku trotra huo.

אֱזָר־נָא כְגֶבֶר חֲלָצֶיךָ וְאֶשְׁאָלְךָ וְהוֹדִיעֵֽנִי׃

4 Kagra iga mani'nankena ama mopamofona tra'a eri agafa hu'na trora hu'noe? Kagra e'i anazama antahi ama'ma hu'nesunka nasamio.

אֵיפֹה הָיִיתָ בְּיָסְדִי־אָרֶץ הַגֵּד אִם־יָדַעְתָּ בִינָֽה׃

5 Ama mopamofo za'za'ane atupa'ane amu'noma'anema nofi'ma (measurement) avazu huno ke nofira iza tro hunte'ne? E'i ana zana kagra ko kenka antahinka hu'nampi?

מִי־שָׂם מְמַדֶּיהָ כִּי תֵדָע אוֹ מִֽי־נָטָה עָלֶיהָ קָּֽו׃

6 Ama mopamo'ma agofetu'ma me'nea trara na'amo azeri hanavenetigeno, ome renage eme renage huntete'ma me'nea haveramina, ome regari eme regari hunte'ne?

עַל־מָה אֲדָנֶיהָ הָטְבָּעוּ אוֹ מִֽי־יָרָה אֶבֶן פִּנָּתָֽהּ׃

7 Hagi kotu ofumo'za anazama nege'za magoka zamagira ante'za zagamera nehazage'za, ankero ramimo'zanena ranke hu'za kezati'za musenkasea hu'naze.

בְּרָן־יַחַד כּוֹכְבֵי בֹקֶר וַיָּרִיעוּ כָּל־בְּנֵי אֱלֹהִֽים׃

8 Hagerimo'ma ruvarehiramino mopafima ezankura ama anante megahane huno iza huntegeno me'ne?

וַיָּסֶךְ בִּדְלָתַיִם יָם בְּגִיחוֹ מֵרֶחֶם יֵצֵֽא׃

9 Hagerimofona hamponteti Nagra kukenama hiaza hu'na eri ano vazinente'na, hagerina kumazu haninu eri anakinte'noe.

בְּשׂוּמִי עָנָן לְבֻשׁוֹ וַעֲרָפֶל חֲתֻלָּתֽוֹ׃

10 Ana nehu'na hagerimoka agaterenka ovunka, amare megahane nehu'na, hagerimo'ma ome atre eme atrema hu'nea ankina ankina, kafa erigi'na rentarako hunte'noe.

וָאֶשְׁבֹּר עָלָיו חֻקִּי וָֽאָשִׂים בְּרִיחַ וּדְלָתָֽיִם׃

11 Ana nehu'na amanage hu'na asami'noe. Kavufgama erisgama nehana hagerimoka amare marenka eme netrenka, mago'enena agatarenka ovuo hu'na asami'noe.

וָאֹמַר עַד־פֹּה תָבוֹא וְלֹא תֹסִיף וּפֹא־יָשִׁית בִּגְאוֹן גַּלֶּֽיךָ׃

12 Hagi Jopuga mago zupa masa huo hunka hankeno nanterana rumsa nehigenka, kotu masagura hunka remasa hunka marerio hunka hankeno anara hu'nefi?

הְֽמִיָּמֶיךָ צִוִּיתָ בֹּקֶר ידעתה שחר יִדַּעְתָּה הַשַּׁחַר מְקֹמֽוֹ׃

13 Hagi kagra mago zupa huntankeno nanterama remasama hia masazamo'a, ama mopama ometre eme trema hu'nerega vuno eno huvaga nereno, havi avu'ava zama nehaza vahera zamazeri ama hige'za tavimofo korora hu'za fre'nazafi?

לֶאֱחֹז בְּכַנְפוֹת הָאָרֶץ וְיִנָּעֲרוּ רְשָׁעִים מִמֶּֽנָּה׃

14 Zagema marerino rumasama higeno'a, kokamo'a ruzahe huno ama tfaza higeno, avonkrenankre tvaravemo'ma nehiaza huno avasese'amo'a so'e zantfa nehie.

תִּתְהַפֵּךְ כְּחֹמֶר חוֹתָם וְיִֽתְיַצְּבוּ כְּמוֹ לְבֽוּשׁ׃

15 Hagi zagema marerino remsama hige'za, kefo zamavu'zmava zama nehaza vahe'mo'zama hanimpima vano nehu'za, vahe'ma zamazeri havizama nehaza vahe'mo'za zamazana ruhantgi trege'za anara nosaze.

וְיִמָּנַע מֵרְשָׁעִים אוֹרָם וּזְרוֹעַ רָמָה תִּשָּׁבֵֽר׃

16 Kagra Jopuga hagerimpina uraminka hagerimo'ma agafa huno ne-ea kampuira ome negenka, hagerimo'ma amefenkame'ma urami'neama'a ome keme vunka kevaga re'nampi?

הֲבָאתָ עַד־נִבְכֵי־יָם וּבְחֵקֶר תְּהוֹם הִתְהַלָּֽכְתָּ׃

17 Fri vahe'mokizmi kuma kafaramima me'neama'a ko negenka, hanintirima hu'nea hanizamofo kafantamina ko ke'nampi?

הֲנִגְלוּ לְךָ שַׁעֲרֵי־מָוֶת וְשַׁעֲרֵי צַלְמָוֶת תִּרְאֶֽה׃

18 Ama mopamo'ma ra huno vuno eno'ma hu'neana kagra kenka antahinka hu'nampi? Kagrama ana maka zantamima ko'ma antahi vagare'nesunka nasamio.

הִתְבֹּנַנְתָּ עַד־רַחֲבֵי־אָרֶץ הַגֵּד אִם־יָדַעְתָּ כֻלָּֽהּ׃

19 Masamo'ma mani'neno'ma ne-ea kumara kagra kenampi? Hanimo'ma nemania kumara iga me'ne?

אֵי־זֶה הַדֶּרֶךְ יִשְׁכָּן־אוֹר וְחֹשֶׁךְ אֵי־זֶה מְקֹמֽוֹ׃

20 Kagra kana ke'nana zanaveri hanankeke masamo'ene, hanimokea zanagrama nemani'a nonkumatega vuke eke hugahapi?

כִּי תִקָּחֶנּוּ אֶל־גְּבוּלוֹ וְכִֽי־תָבִין נְתִיבוֹת בֵּיתֽוֹ׃

21 Kagra ko antahi'nane, na'ankure maka zana forera osu'negenka kagra ko fore hugota hu'nanankino, kafukamo'a rama'a hu'negahie!

יָדַעְתָּ כִּי־אָז תִּוָּלֵד וּמִסְפַּר יָמֶיךָ רַבִּֽים׃

22 Aisimo'ma aviteno me'neno eneramia nona ome negenka, ko'mopa ko'mo'ma aviteno me'neno eneramia nona ke'nano?

הֲבָאתָ אֶל־אֹצְרוֹת שָׁלֶג וְאֹצְרוֹת בָּרָד תִּרְאֶֽה׃

23 E'i ana zantamima retro huntogeno'ma me'neana, hazenke knama esanige'nama ha'ma hanuaza retro huntogeno me'ne.

אֲשֶׁר־חָשַׂכְתִּי לְעֶת־צָר לְיוֹם קְרָב וּמִלְחָמָֽה׃

24 Kopsinamo'ma ruganini huno vuno eno'ma nehia kana iga me'ne? Zage hanati kazigati zaho'ma erino vuno enoma nehia nonkuma'a iga me'ne?

אֵי־זֶה הַדֶּרֶךְ יֵחָלֶק אוֹר יָפֵץ קָדִים עֲלֵי־אָֽרֶץ׃

25 Monafinti'ma avune ko'mo'ma herafi ramino'ma eneramia tinkana iza tro hunte'ne? Monamo'ma monagema huteno agasasama runo'ma vuno eno'ma hania kana iza varinte'ne?

מִֽי־פִלַּג לַשֶּׁטֶף תְּעָלָה וְדֶרֶךְ לַחֲזִיז קֹלֽוֹת׃

26 Vahe'ma omani hagege ka'ma kokampina, iza kora atregeno runente?

לְהַמְטִיר עַל־אֶרֶץ לֹא־אִישׁ מִדְבָּר לֹא־אָדָם בּֽוֹ׃

27 Ana mopafina kora, zafane trazanena omanenegeno mago zana omanetfa hu'neane. Hianagi iza kora atregeno eno mopa eme rufru higeno, trazamo'a ete hageno marenerie?

לְהַשְׂבִּיעַ שֹׁאָה וּמְשֹׁאָה וּלְהַצְמִיחַ מֹצָא דֶֽשֶׁא׃

28 Ko'mofona nafa'a mani'nefi? Iza ata komofona nafa'a mani'neno atregeno eneramie?

הֲיֵשׁ־לַמָּטָר אָב אוֹ מִי־הוֹלִיד אֶגְלֵי־טָֽל׃

29 Aisimofona iza anta'a mani'ne? Hagi iza monafintira aisi atakora kase atregeno eneramie?

מִבֶּטֶן מִי יָצָא הַקָּרַח וּכְפֹר שָׁמַיִם מִי יְלָדֽוֹ׃

30 Zasi ko'matia knafina, tintamimo'a hankavetino havegna nehigeno, hagerimofo agofetu'ma aisima neramino'a azeri karagenefe.

כָּאֶבֶן מַיִם יִתְחַבָּאוּ וּפְנֵי תְהוֹם יִתְלַכָּֽדוּ׃

31 Hagi Pleiadesie nehaza hanafitamima, monare'ma me'nea zana Jopuga seni nofitetira magopi anaki nezmantenka, Orioniema nehaza hnafitamima anaki zmante'nea nofira ahekanora hugahampi?

הַֽתְקַשֵּׁר מַעֲדַנּוֹת כִּימָה אֽוֹ־מֹשְׁכוֹת כְּסִיל תְּפַתֵּֽחַ׃

32 Ana nehunka kagra ana hanafitamina hananke'za, mago kafufina kna'zamire efore hutere nehanagenka, Beane mofavre naga'anema hu'za nehaza hanafitamina kagra kegava huzmantegahampi?

הֲתֹצִיא מַזָּרוֹת בְּעִתּוֹ וְעַיִשׁ עַל־בָּנֶיהָ תַנְחֵֽם׃

33 Monafima ruzahu ruzahu zantamima me'naza zamo'za amage'ma nentaza kasegea kagra antahi'nampi? Ana'ma hu'nesnunka kagra hananke'za ama mopafi maka zantamimo'zanena ana kasegea amage antegahazafi?

הֲיָדַעְתָּ חֻקּוֹת שָׁמָיִם אִם־תָּשִׂים מִשְׁטָרוֹ בָאָֽרֶץ׃

34 Kagra monafima me'nea hampona kezati misankeno, kora atrenigeno eramino kora kahegahifi?

הֲתָרִים לָעָב קוֹלֶךָ וְֽשִׁפְעַת־מַיִם תְּכַסֶּֽךָּ׃

35 Kopasi'nagu'ma hunka mago kaziga vuo hunka'ma huntesnankeno'ma nevuno'a, e'ina huoma hunka hunantana zana hugahue hunora hugahifi?

הֽ͏ַתְשַׁלַּח בְּרָקִים וְיֵלֵכוּ וְיֹאמְרוּ לְךָ הִנֵּֽנוּ׃

36 Iza knare antahi'zana, vahe agu'afina nenteno, ama' antahi'zana vahe'mofo antahi'zampina ante'ne?

מִי־שָׁת בַּטֻּחוֹת חָכְמָה אוֹ מִֽי־נָתַן לַשֶּׂכְוִי בִינָֽה׃

37 Iza knare antahi'zampina avite'nesnimo maka hampontamina hamprigara hu'ne? Ana nehuno monafima me'negeno anampinti'ma ko'ma neria mopa kavoa eriragisigeno ko'mo'a herafiramigahie?

מִֽי־יְסַפֵּר שְׁחָקִים בְּחָכְמָה וְנִבְלֵי שָׁמַיִם מִי יַשְׁכִּֽיב׃

38 Anama higeno'a kugusopamo'a ome runtrako huno eme hanavetigeno, hihi huno magopi marenerie.

בְּצֶקֶת עָפָר לַמּוּצָק וּרְגָבִים יְדֻבָּֽקוּ׃

39 Zamagama netegenka Laioni anenta'a ramine, laioniraminena zagagafa ahezminke'za nenazafi?

הֲתָצוּד לְלָבִיא טָרֶף וְחַיַּת כְּפִירִים תְּמַלֵּֽא׃

40 Ana laioniramimo'za havegampine, kafoma ante'za nemaniza trazampinti etirami'za zamagra'a anara nosazafi?

כִּי־יָשֹׁחוּ בַמְּעוֹנוֹת יֵשְׁבוּ בַסֻּכָּה לְמוֹ־אָֽרֶב׃

41 Kotkotiema nehaza namaramimo'za ne'zanku'ma hake'za vano vanoma nehazageno, anenta'arimo'za ne'zama nesaza zanku'ma Anumzamo'naregama krafama nehazageno'a, iza ne'zana nezamie?

מִי יָכִין לָעֹרֵב צֵידוֹ כִּֽי־ילדו יְלָדָיו אֶל־אֵל יְשַׁוֵּעוּ יִתְעוּ לִבְלִי־אֹֽכֶל׃