ମାତିଉ 5
1 ଜିସୁନ୍ ଆକୁଡ଼ାୟ୍ମରଞ୍ଜି ଆଗ୍ରିଜେନ୍ ଆନିନ୍ ଅବୟ୍ ବରୁଲୋଙନ୍ ଜିର୍ରେ ଇୟ୍ଲେ ତଙ୍କୁମେ, ଆରି ଆ ଞଙ୍ନେମରଞ୍ଜି ଆମଙନ୍ ଜିର୍ରାଜି ।
Als er die Volksmenge sah, ging er auf die Bergeshöhe. Dort setzte er sich nieder, und seine Jünger traten zu ihm.
2 ସିଲତ୍ତେ ଜିସୁନ୍ ଆନିଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଞନଙନ୍ ତନିୟନ୍ ଆସନ୍ ଉଲନେ,
Da tat er seinen Mund auf und lehrte sie also:
3 “ପୁରାଡ଼ାଲୋଙନ୍ ଡୋଲେୟ୍ମରଞ୍ଜି ସନେନ୍ସେନ୍; ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ରୁଆଙ୍ ରାଜ୍ୟନ୍ ଆନିଞ୍ଜିଆତେ ।
"Selig sind die Armen im Geist! Denn das Königreich der Himmel ist ihr Teil.
4 ୟେୟେଡାମରଞ୍ଜି ସନେନ୍ସେନ୍; ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ଆନିଞ୍ଜି ବନବ୍ୟୋନ୍ ଞାଙ୍ତଜି ।
Selig sind die Trauernden! Denn sie sollen getröstet werden.
5 ଲଗଡ୍ ବୁଡ୍ଡିମରଞ୍ଜି ସନେନ୍ସେନ୍; ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ଇସ୍ୱରନ୍ ଅଙ୍ଗାତେ ଆନିଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ତନିୟନ୍ ଆସନ୍ ବାସାଏଞ୍ଜି ତିଆତେ ଆନିଞ୍ଜି ଞାଙ୍ତଜି ।
Selig sind die stillen Dulder! Denn ihr Erbteil soll die Erde sein.
6 ଇସ୍ୱରନ୍ ଆ ଇସ୍ସୁମ୍ ବାତ୍ତେ କାବ୍ବାଡ଼ାନେନ୍ ଆସନ୍ ଆର୍ଲଡୟ୍ତେଞ୍ଜି ଆ ମନ୍ରାଜି ସନେନ୍ସେନ୍; ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ଆନିଞ୍ଜି ବୋଓତଜି ।
Selig sind, die hungern und dürsten nach der Gerechtigkeit! Denn sie sollen gesättigt werden.
7 ସନାୟୁମ୍ମରଞ୍ଜି ସନେନ୍ସେନ୍; ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ଆନିଞ୍ଜି ସନାୟୁମନ୍ ଞାଙ୍ତଜି ।
Selig sind die Barmherzigen! Denn ihnen soll Erbarmen widerfahren.
8 ମଡ଼ିର୍ ଉଗର୍ମରଞ୍ଜି ସନେନ୍ସେନ୍; ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ଆନିଞ୍ଜି ଇସ୍ୱରନ୍ଆଡଙ୍ ଗିୟ୍ତଜି ।
Selig sind, die reines Herzens sind! Denn sie sollen Gott schauen.
9 ଅନବ୍ମାୟ୍ମାୟ୍ମରଞ୍ଜି ସନେନ୍ସେନ୍; ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ଆନିଞ୍ଜି ଇସ୍ୱରନ୍ ଆ ଅନ୍ଜି ଗାମ୍ଲେ ଅନୋଡ୍ଡେନ୍ ଡେତଜି ।
Selig sind die Friedenstifter! Denn sie sollen Söhne Gottes heißen.
10 ଇସ୍ୱରନ୍ ଆ ଇସ୍ସୁମ୍ ବାତ୍ତେ କାବ୍ବାଡ଼ାଡାଲନ୍ ଡନଣ୍ଡାୟନ୍ ଆଞ୍ରାଙ୍ତେଞ୍ଜି ଆ ମନ୍ରାଜି ସନେନ୍ସେନ୍; ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ରୁଆଙ୍ ରାଜ୍ୟନ୍ ଆନିଞ୍ଜିଆତେ ।”
Selig sind, die um Gerechtigkeit willen Verfolgung gelitten haben! Denn das Königreich der Himmel ist ihr Teil.
11 “ଆଙ୍ଗାଆଡିଡ୍ ମନ୍ରାଞ୍ଜି ଆମ୍ୱେଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଲତ୍ତେଙ୍ଲୋଙ୍ଞେନ୍ ଗବ୍ରୟ୍ତବେଞ୍ଜି, ଡଣ୍ଡାୟ୍ତବେଞ୍ଜି ଆରି କାଜ୍ଜାନ୍ ପରାନ୍ସାତ୍ତିନ୍ ଆ ବର୍ନେଜି ବିରୁଦଲୋଙ୍ବେନ୍ ବର୍ତଞ୍ଜି, ଏତ୍ତେଲ୍ଡେନ୍ ତିଆଡିଡ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ସନେନ୍ସେନ୍ ।
Selig seid ihr, wenn man euch schmähet und verfolgt und um meinetwillen lügnerisch allerlei Böses von euch redet.
12 ସର୍ଡାନାବା ଆରି ମଅଁୟ୍ନାବା, ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ଆମ୍ୱେନ୍ ଆସନ୍ ବର୍ତନ୍ନାନ୍ ରୁଆଙ୍ଲୋଙନ୍ ଗୋଗୋୟ୍ଡମ୍ ଆଡକ୍କୋ; ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ସିଲଡ୍ ଆମ୍ମୁଙ୍ ଆ ପୁର୍ବାଃତେ ବର୍ନେମର୍ଜିଆଡଙ୍ ଆନିଞ୍ଜି ଏତ୍ତେଲେମା ଡଣ୍ଡାୟେଞ୍ଜି ।”
Freuet euch darüber und jubelt, denn euer Lohn dafür ist groß im Himmel! Ebenso hat man ja die Propheten verfolgt, die vor euch lebten.
13 “ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ପୁର୍ତିନ୍ ଆ ମନ୍ରାଜି ଆସନ୍ ବସିଡନ୍ ଅନ୍ତମ୍, ବନ୍ଡ ବସିଡନ୍ ମରେଡ୍ ତଡ୍ ଡେନ୍, ତିଆତେ ଆରି ଏଙ୍ଗାଲେ ମବ୍ରେଡ୍ତବୋ? ତିଆତେ ଆରି ଇନ୍ନିଙ୍ ବରାଁୟ୍ବାଁୟ୍ ତଡ୍, ତିଆତେ ଡୁଆରାନ୍ ସେଡ୍ତବୋ ଆରି ମନ୍ରାଞ୍ଜି ତିଆତେ ଞାଡାତଜି ଞାସଙ୍ତଜି ।”
Ihr seid das Salz der Erde. Wird aber das Salz fade, womit soll man ihm die Salzkraft wiedergeben? Es hat dann weiter keinen Wert; man muß es wegwerfen und von den Leuten zertreten lassen.
14 “ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ପୁର୍ତିନ୍ ଆ ସନାଆର୍ । ତୋଣ୍ଡୋ ବରୁଲୋଙନ୍ ଆ ଗଡ଼ା ସଲନ୍ ଡକୋଲନ୍ ଅଃର୍ରପ୍ତିଏ;
Ihr seid das Licht der Welt. Eine Stadt, die auf einem Berge liegt, kann nicht verborgen bleiben.
15 ଆରି, ମନ୍ରାଞ୍ଜି ପିଙ୍କନ୍ ତର୍ରେ ମାଡ଼ିଞନ୍ ଆ ଜାୟ୍ତା ଅଃଡ୍ଡକ୍କୋଏଜି, ତିଆତେ ପିଙ୍କପିଲନ୍ ଆ ତୋଣ୍ଡୋଲୋଙ୍ ଡକ୍କୋତଜି, ଏତ୍ତେଲ୍ଡେନ୍ ତିଆତେ ଅସିଙନ୍ ଆ ମନ୍ରାଜି ଅଡ଼୍କୋଞ୍ଜି ଅବ୍ସାଆର୍ତେ ।
Man zündet auch nicht eine Lampe an und setzt sie dann unter einen Scheffel; sondern man stellt sie auf den Leuchter; dann gibt sie allen Hausbewohnern Licht.
16 ତିଅନ୍ତମ୍ ସନାଆର୍ବେନ୍ ମନ୍ରାଞ୍ଜି ଆ ତେମଡ୍ଲୋଙ୍ ଗିୟ୍ତାଏତୋ, ଏତ୍ତେଲ୍ଡେନ୍ ମନଙ୍ କାବ୍ବାଡ଼ାବେନ୍ ଗିୟ୍ଲେ ରୁଆଙ୍ଲୋଙନ୍ ଆଡ୍ରକୋତନେନ୍ ଆପେୟ୍ବେନ୍ଆଡଙ୍ ଆନିଞ୍ଜି ସେଙ୍କେତଜି ।”
Ebenso soll euer Licht vor den Menschen leuchten, damit sie eure guten Werke sehen und euern Vater im Himmel preisen.
17 “ଞେନ୍ ବନାଁୟ୍ବରନ୍ କି ପୁର୍ବାଃତେ ବର୍ନେମରଞ୍ଜି ଆ ଞନଙ୍ ମନାବ୍ୟାନ୍ ଆସନ୍ ଇୟ୍ଲାୟ୍, ଗାମ୍ଲେ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଏବ୍ଡିସୟ୍ଡଙ୍; ମନାବ୍ୟାନ୍ ଆସନ୍ ଅଃନ୍ନିୟ୍ଲାୟ୍ ଆର୍ପାୟ୍ ଅନବ୍ଡେଡମ୍ନ୍ ଆସନ୍ ଇୟ୍ଲାୟ୍ ।
Denkt nicht, ich sei gekommen, um das Gesetz oder die Propheten aufzuheben! Ich bin nicht gekommen, um aufzuheben, sondern um zu erfüllen.
18 ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ଞେନ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଆଜାଡ଼ିଡମ୍ ବର୍ତବେନ୍, ଅଙ୍ଗା ଜାୟ୍ ରୁଆଙନ୍ ଡ ପୁର୍ତିନ୍ ଅଣ୍ଡ୍ରଙ୍ ମାୟାଏ, ବନାଁୟ୍ବର୍ଲୋଙନ୍ ଆ ବର୍ନେଜି ଅଡ଼୍କୋନ୍ ଅଣ୍ଡ୍ରଙ୍ ଡେଡମେନ୍ ଜାୟ୍ ବନାଁୟ୍ବର୍ଲୋଙନ୍ ସିଲଡ୍ ବତନିଙ୍କାୟ୍ କି ବଜନବ୍ତଡ୍ ନିୟ୍ ଅଃମ୍ମାୟାଏ ।
Wahrlich, ich sage euch: Eher können Himmel und Erde vergehn, als daß auch nur der kleinste Buchstabe oder ein einziger Strich vom Gesetz abhanden kommt, ohne daß alles erfüllt wird.
19 ତିଆସନ୍ ଅଙ୍ଗା ମନ୍ରା କେନ୍ ଅଡ଼୍କୋ ବନାଞଞ୍ଜି ଆମଙ୍ଲୋଙ୍ ସିଲଡ୍ ଅନ୍ନିଙ୍ଆତେ ଅବୟ୍ ସନ୍ନା ବନାଞନ୍ ଆଲ୍ଲେତେ ଆରି ଏତ୍ତେଲେମା ଞଣ୍ଡ୍ରମ୍ନେନ୍ ଆସନ୍ ମନ୍ରାଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଞନଙନ୍ ତିୟ୍ତେ, ରୁଆଙ୍ ରାଜ୍ୟଲୋଙନ୍ ଆନିନ୍ ସନ୍ନାଡମ୍ ଗାମ୍ଲେ ଓଡ୍ଡେତଜି; ବନ୍ଡ ଅଙ୍ଗା ମନ୍ରା ତି ଅଡ଼୍କୋ ବନାଞନ୍ ଞଣ୍ଡ୍ରମ୍ତନେ ଆରି ଏତ୍ତେଲେମା ଞଣ୍ଡ୍ରମ୍ନେନ୍ ଆସନ୍ ମନ୍ରାଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଞନଙନ୍ ତିୟ୍ତେ, ରୁଆଙ୍ ରାଜ୍ୟଲୋଙନ୍ ଆନିନ୍ ସୋଡ଼ାଡମ୍ ଗାମ୍ଲେ ଓଡ୍ଡେତଜି ।
Wer darum eins von diesen Geboten, und sei es das geringste, aufhebt und so die Leute lehrt, der wird der Geringste heißen im Königreich der Himmel; wer es aber erfüllt und lehrt, der wird ein Großer heißen im Königreich der Himmel.
20 ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ଞେନ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ବର୍ତବେନ୍, ସାସ୍ତ୍ରିଞ୍ଜି ଡ ପାରୁସିଞ୍ଜି ଏଙ୍ଗାଲେ ଡରମ୍ମ କାବ୍ବାଡ଼ାନ୍ ଲୁମ୍ତଜି, ଆନିଞ୍ଜି ସିଲଡ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଆରି ଗୋଗୋୟ୍ ଡରମ୍ମ କାବ୍ବାଡ଼ାନ୍ ଏଃଲ୍ଲୁମ୍ଲୋ ଡେନ୍, ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଏଙ୍ଗାଲେ ଜନଙ୍ ରୁଆଙ୍ ରାଜ୍ୟଲୋଙନ୍ ଗନ୍ଲେ ଏଃର୍ରପ୍ତିଏ ।”
Denn ich versichere euch: Steht es bei euch mit der Gerechtigkeit nicht viel besser als bei den Schriftgelehrten und Pharisäern, so werdet ihr gewiß nicht eingehn ins Königreich der Himmel.
21 “ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଏଅମ୍ଡଙେନ୍, ପୁର୍ବାନ୍ ଆ ମନ୍ରାଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ବନରନ୍ ଡେଲୋ, ‘ମନ୍ରାନ୍ ଏରବ୍ବୁଡଙ୍, ଆରି ଆନା ମନ୍ରାନ୍ ରବ୍ବୁତେ, ଆନିନ୍ଆଡଙ୍ ଅନବ୍ପନ୍ସୁଆତିନ୍ ଡେତେ ।’
Ihr habt gehört, daß zu den Alten gesagt worden ist: Du sollst nicht morden! Wer aber einen Mord begeht, der soll dem Ortsgericht verfallen sein.
22 ବନ୍ଡ ଞେନ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ବର୍ତବେନ୍, ଅଙ୍ଗା ମନ୍ରା ଆ ବୋଞାଙନ୍ଆଡଙ୍ କାଜ୍ଜାନ୍ ବବ୍ରାବ୍ତେ, ତି ଆ ମନ୍ରାଆଡଙ୍ ଅବ୍ପନ୍ସୁଆତିତନେ । ଆରି ଅଙ୍ଗା ମନ୍ରା ଆ ବୋଞାଙନ୍ଆଡଙ୍ ‘ଉଲ୍ଲୁ’ ଗାମ୍ତେ, ଆନିନ୍ଆଡଙ୍ ସୋଡ଼ା ପନ୍ସୁଆତିସିଂଲୋଙନ୍ ଅବ୍ପନ୍ସୁଆତିତନେ; ଆରି ଅଙ୍ଗା ମନ୍ରା ‘ବୁଡ୍ଡି ତଡ୍’ ଗାମ୍ତେ, ଆନିନ୍ ତଗୋନ୍ ଆବରିଜନ୍ ଆ ନରକଲୋଙ୍ ପନବ୍ରଡନ୍ ଞାଙ୍ତେ । (Geenna g1067)
Ich aber sage euch: Wer seinem Bruder zürnt, der soll dem Ortsgericht verfallen; wer aber zu seinem Bruder mit Verachtung redet, der soll dem Hohen Rat verfallen; und wer das Scheltwort Narr gebraucht, der soll der Glut des Feuers verfallen. (Geenna g1067)
23 ତିଆସନ୍, ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଇସ୍ୱରନ୍ ଆସନ୍ ତନମ୍ପିଲ୍ବାନ୍ ଅନମଙନ୍ ଏପାଙ୍ଲାୟ୍ ଆଡିଡ୍ ବୋଞାଙ୍ବେନ୍ ବୟନ୍ ଅନ୍ନିଙ୍ ଅବୟ୍ ବର୍ନେଲୋଙନ୍ ଅଲ୍ସଙ୍ଗତ୍ତାନ୍ ଡକୋ ଗାମ୍ଲେ ଏମନ୍ନେଏନ୍ ଡେନ୍,
Wenn du also deine Opfergabe schon zum Altar gebracht hast, und es fällt dir dort ein, daß dein Bruder gegen dich einen Grund zur Klage hat,
24 ଏତ୍ତେଲ୍ଡେନ୍ ତନମ୍ପିଲନ୍ ଆ ମୁକ୍କାଗଡ୍ ତେତ୍ତେନ୍ ଅନମଙ୍ବେନ୍ ଡକ୍କୋଡାଲେ ଜିର୍ବା, ଆମ୍ମୁଙ୍ ବୋଞାଙ୍ବେନ୍ ବୟନ୍ ଇୟ୍ ମାୟ୍ମାୟ୍ନାବା ରୟ୍, ସିଲଡ୍ଲ୍ଲନ୍ ତିକ୍କି ଅନମଙ୍ବେନ୍ ଆୟ୍ ତିୟ୍ବା ।”
so laß dort deine Opfergabe vor dem Altar stehn und geh zunächst hin und söhne dich mit deinem Bruder aus; dann erst komm und bring dein Opfer dar!
25 “ଅଲ୍ବାଡ୍ଡିମର୍ବେନ୍ ଆମ୍ୱେନ୍ଆଡଙ୍ ଅନବ୍ପନ୍ସୁଆତିନ୍ ଆସନ୍ ସଦରନ୍ ଓରୋଙ୍ଲବେନ୍ ଡେନ୍, ଏତ୍ତେଲ୍ଡେନ୍ ସଦରନ୍ ଏଜିର୍ତେନ୍ ଆଡିଡ୍ ତଙର୍ଲୋଙନ୍ ଆନିନ୍ ସରିନ୍ ଲମାୟ୍ମାୟ୍ନାବା, ଅସମୟ୍ ଅଲ୍ବାଡ୍ଡିମର୍ବେନ୍ ଆମ୍ୱେନ୍ଆଡଙ୍ ପନ୍ସୁଆତିମରନ୍ ଆସିଲୋଙ୍ ସୋରୋପ୍ପାୟ୍ତବେନ୍, ଆରି ପନ୍ସୁଆତିମରନ୍ ଆମ୍ୱେନ୍ଆଡଙ୍ ସିପ୍ପାୟଞ୍ଜି ଆସିଲୋଙ୍ ସୋରୋପ୍ପାୟ୍ତବେନ୍, ସିପ୍ପାୟଞ୍ଜି ଆମ୍ୱେନ୍ଆଡଙ୍ ବଣ୍ଡିସିଂଲୋଙନ୍ ଡକ୍କୋତବେଞ୍ଜି ।
Zeig dich beizeiten deinem Gläubiger entgegenkommend, solange du noch mit ihm auf dem Wege bist! Sonst könnte dich der Gläubiger vor den Richter bringen und der Richter dich dem Büttel übergeben, und man könnte dich ins Schuldgefängnis werfen.
26 ଞେନ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଆଜାଡ଼ିଡମ୍ ବର୍ତବେନ୍, ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଅନଞିଡ୍ ତନଣ୍ଡେନ୍ ଅଣ୍ଡ୍ରଙ୍ ଏସୁଜ୍ଜାୟ୍ନେନ୍ ଜାୟ୍ ତେତ୍ତେ ସିଲଡ୍ ଏଙ୍ଗାଲେ ଜନଙ୍ ଡୁଙ୍ଲନ୍ ଜିର୍ରେ ଏଃର୍ରପ୍ତିଆୟ୍ ।”
Wahrlich, ich sage dir: Du kommst dort nicht eher heraus, als bis du den letzten Pfennig bezahlt hast.
27 “ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ‘ଏଡାରିଡଙ୍ନେ,’ ଗାମ୍ଲେ ଏଅମ୍ଡଙେନ୍ ।
Ihr habt gehört, daß gesagt worden ist: Du sollst nicht ehebrechen!
28 ବନ୍ଡ ଞେନ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ବର୍ତବେନ୍, ଅଙ୍ଗା ମନ୍ରା ପରାନ୍ସାତ୍ତିନ୍ ଇୟମ୍ଡାଲେ ଅନ୍ନିଙ୍ ଆଇବୟ୍ଆଡଙ୍ ଗିୟ୍ମଡ୍ତେ, ଆନିନ୍ ତି ଆଇମରନ୍ ବୟନ୍ ଆ ମନ୍ନଲୋଙନ୍ ଡାରିଲନେ ।
Ich aber sage euch: Wer ein Weib begehrlich anblickt, der hat schon in seinem Herzen Ehebruch mit ihr getrieben.
29 ଆରି, ଅର୍ଜଡ଼ୋମ୍ମଡ୍ବେନ୍ ଆମ୍ୱେନ୍ଆଡଙ୍ ଇର୍ସେଲୋଙନ୍ ଗବ୍ଲୋଲବେନ୍ ଡେନ୍, ଏତ୍ତେଲ୍ଡେନ୍ ତିଆତେ ତବ୍ଲେ ସେଡ୍ବା, ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ସମ୍ପରା ଡଅଙ୍ବେନ୍ ନରକଲୋଙନ୍ ଆରସେଡ୍ତବେନ୍ ସିଲଡ୍ ଆର୍ପାୟ୍ ମିୟ୍ମଡ୍ ମୋସ୍ସାଏତୋ । (Geenna g1067)
Wenn dich nun dein rechtes Auge zur Sünde verführt, so reiß es aus und wirf es von dir! Denn es ist dir besser, eins von deinen Gliedern geht dir verloren, als daß dein ganzer Leib in die Hölle geworfen werde. (Geenna g1067)
30 ଆରି, ଅର୍ଜଡ଼ୋମ୍ସିବେନ୍ ଆମ୍ୱେନ୍ଆଡଙ୍ ଇର୍ସେଲୋଙନ୍ ଗବ୍ଲୋଲବେନ୍ ଡେନ୍, ଏତ୍ତେଲ୍ଡେନ୍ ତିଆତେ ଡେୟ୍ଲେ ସେଡ୍ବା, ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ସମ୍ପରା ଡଅଙ୍ବେନ୍ ନରକଲୋଙନ୍ ଆରସେଡ୍ତବେନ୍ ସିଲଡ୍ ଆର୍ପାୟ୍ ମିୟ୍ସି ମୋସ୍ସାଏତୋ ।” (Geenna g1067)
Und wenn dich deine rechte Hand zur Sünde verführt, haue sie ab und wirf sie von dir! Denn es ist dir besser, eins von deinen Gliedern geht dir verloren, als daß dein ganzer Leib in die Hölle fahre. (Geenna g1067)
31 “ଆରି ବର୍ନେନ୍ ଡକୋ, ‘ଅଙ୍ଗା ମନ୍ରା ଆ ଡୁକ୍ରିନ୍ଆଡଙ୍ ଅମ୍ଡୁଙ୍ତେ, ତି ଆ ମନ୍ରା ଆ ଡୁକ୍ରିନ୍ଆଡଙ୍ ଅମ୍ରେଙଲନ୍ ତିୟେତୋ ।’
Ferner ist gesagt worden: Wer sein Weib entläßt, der soll ihr einen Scheidebrief geben.
32 ବନ୍ଡ ଞେନ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ବର୍ତବେନ୍, ଅଙ୍ଗା ମନ୍ରା ଆ ଡୁକ୍ରିନ୍ ଅଃଡ୍ଡାରିଲନ୍ ଜନଙ୍ଡେନ୍ ଆନ୍ନା ଡୋସା ଆସନ୍ ଆନିନ୍ଆଡଙ୍ ଅମ୍ଡୁଙ୍ତେ, ତି ଆ ମନ୍ରା ଆ ଡୁକ୍ରିନ୍ଆଡଙ୍ ଅବ୍ଡାରିନେତେ, ଆରି ଆନା ଆଡୁଙ୍ନେବଜନ୍ ବିବାତନେ, ଆନିନ୍ ଡାରିତନେ ।”
Ich aber sage euch: Wer sein Weib entläßt — abgesehn von dem Falle, daß sie Unzucht getrieben —, der setzt sie der Gefahr aus, daß sie Ehebruch begeht; und wer eine (von ihrem Mann) entlassene Frau zum Weibe nimmt, der begeht damit einen Ehebruch.
33 “ଆରି ନିୟ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଅମ୍ଡଙ୍ଲେ ଏଜିର୍ରାୟ୍, ପୁର୍ବାନ୍ ମନ୍ରାଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଏନ୍ନେଲେ ବନରନ୍ ଡେଲୋ, ‘ପ୍ରବୁନ୍ ଆମଙ୍ ଅଙ୍ଗାତେ ଏପର୍ମାଡ଼ାଲନ୍ ତିଆତେ ଲୁମ୍ବା, ପର୍ମାଡ଼ାବେନ୍ ଏଆଲ୍ଲେଡଙେ ।’
Weiterhin habt ihr gehört, daß zu den Alten gesagt worden ist: Du sollst nicht falsch schwören, du sollst vielmehr dem Herrn deine Eide (und Gelübde) erfüllen.
34 ବନ୍ଡ ଞେନ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ବର୍ତବେନ୍, ଆଙ୍ଗିୟ୍ ଏପର୍ମାଡ଼ାଡଙ୍ନେ, ରୁଆଙନ୍ ଆଞୁମ୍ଲୋଙ୍ ଏପର୍ମାଡ଼ାଡଙ୍ନେ, ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ତିଆତେ ଇସ୍ୱରନ୍ ଆ ତରଙ୍କୁମ୍;
Ich aber sage euch: Ihr sollt überhaupt nicht schwören: weder bei dem Himmel, denn er ist Gottes Thron,
35 ପୁର୍ତିନ୍ ଆଞୁମ୍ଲୋଙ୍ ଏପର୍ମାଡ଼ାଡଙ୍ନେ, ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ତିଆତେ ଇସ୍ୱରନ୍ ଆ ଡରକ୍କୋଜଙ୍; ଜିରୁସାଲମନ୍ ଆଞୁମ୍ଲୋଙ୍ ଏପର୍ମାଡ଼ାଡଙ୍ନେ, ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ତିଆତେ ସୋଡ଼ା ରାଜାନ୍ ଆ ଗଡ଼ା;
noch bei der Erde, denn sie ist seiner Füße Schemel, noch bei Jerusalem, denn sie ist des großen Königs Stadt.
36 ଆରି ଅବବ୍ଲୋଙ୍ବେନ୍ ଏପର୍ମାଡ଼ାଡଙ୍ନେ, ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ତେତ୍ତେ ଆ ଉଉ ଅବୟ୍ ଓୟ୍ଲେ ଅବ୍ୟଗାଲେ କି ଅବ୍ଜେଏଲେ ଏଃର୍ରପ୍ତିଏ ।
Du sollst auch nicht bei deinem Haupte schwören; denn du bist nicht imstande, ein einziges Haar weiß oder schwarz zu machen.
37 ବନ୍ଡ ‘ଓଓ’ କଡାଡ଼ିବେନ୍ ‘ଓଓ’ ଡେଏତୋ, ‘ଇଜ୍ଜା’ କଡାଡ଼ିନ୍ ‘ଇଜ୍ଜା’ ଡେଏତୋ; ଡିୟ୍ନେ ସିଲଡ୍ ଅଙ୍ଗାତେ ଆରି ଗୋଗୋୟ୍ତେ, ତିଆତେ ପରାନ୍ସାତ୍ତିନ୍ ସିଲଡ୍ ଡୁଙ୍ତନାୟ୍ ।”
In eurer Rede sei vielmehr das Ja ein Ja, das Nein ein Nein; was dem hinzugefügt wird, stammt von dem Bösen.
38 “ଏନ୍ନେଲେ ବର୍ନେନ୍ ଡକୋ, ତିଆତେ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଆଅମ୍ଡଙ୍ଜି, ‘ଅମଡନ୍ ଆସନ୍ ଅମଡନ୍ ଆରି ଅଜିନ୍ ଆସନ୍ ଅଜିନ୍ ।’
Ihr habt gehört, daß gesagt worden ist: Auge um Auge und Zahn um Zahn!
39 ବନ୍ଡ ଞେନ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ବର୍ତବେନ୍, ପେଲ୍ଲାମରନ୍ଆଡଙ୍ ଏଡଙ୍ଡଙେ, ଆର୍ପାୟ୍ ଆନା ଅର୍ଜଡ଼ୋମ୍ଗଡ୍ କୋତାୟ୍ତମ୍ଲୋଙ୍ବେନ୍ ତିଡ୍ତବେନ୍, ଆନିନ୍ଆଡଙ୍ ଆରି ମିୟ୍ତାଲ୍ଗଡ୍ ଆ କୋତାୟ୍ତମ୍ ନିୟ୍ ଅବ୍ତୁୟ୍ବା ।
Ich aber sage euch: Setzt einem bösen Menschen keinen Widerstand entgegen! Im Gegenteil: Wer dich auf die rechte Wange schlägt, dem halte auch die andre hin!
40 ଆରି ଆନ୍ନିଙ୍ ଅବୟ୍ନେ ସିନ୍ରିବେନ୍ ପାଙ୍ପାଙନ୍ ଆସନ୍ ଆମ୍ୱେନ୍ଆଡଙ୍ କେସୁଡାଲେ ପନ୍ସୁଆତିଲୋଙନ୍ କାୟ୍କାୟେନ୍ ଡେନ୍, ଆନିନ୍ଆଡଙ୍ ମାଟବେନ୍ ନିୟ୍ ତିୟ୍ବା ।
Und wer dir durch eine Klage vor Gericht dein Unterkleid entreißen will, dem gib freiwillig auch dein Oberkleid.
41 ଆରି ଅନ୍ନିଙ୍ ଅବୟ୍ ସିପ୍ପାୟନ୍ ଆ ଜନିରାନ୍ ବୋୟ୍ଲେ ଆମ୍ବେନ୍ଆଡଙ୍ ବଡଗାଁୟ୍ ବକୋସ ଆ ତଙର୍ ପାଙା ଗାମେନ୍ ଡେନ୍, ଆନିନ୍ ସରିନ୍ ବାଗୁ କୋସ ଜିର୍ବା ।
Und wer dein Geleit für eine Meile haben will, mit dem gehe zwei!
42 ଆନା ଆମ୍ୱେନ୍ଆଡଙ୍ ବେଡ୍ତବେନ୍, ଆନିନ୍ଆଡଙ୍ ତିୟ୍ବା, ଆରି ଆନା ଆମ୍ୱେନ୍ଆଡଙ୍ ରେୟାନ୍ ବେଡ୍ତବେନ୍, ଆନିନ୍ ଏଅସାଡଙ୍, ଆନିନ୍ ତିୟ୍ବା ।”
Wer dich um etwas bittet, dem gib; und wer etwas von dir borgen will, von dem wende dich nicht ab!
43 “ଗଡ଼ିବେନ୍ଆଡଙ୍ ଡୁଙ୍ୟମ୍ବା, ଆରି ବନେରାବେନ୍ଆଡଙ୍ ଏଡ଼ୁର୍ମଡ୍ବା, ଗାମ୍ଲେ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଆଅମ୍ଡଙ୍ଜି ।
Ihr habt gehört, daß gesagt worden ist: Du sollst deinen Nächsten lieben und deinen Feind hassen!
44 ବନ୍ଡ ଞେନ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ବର୍ତବେନ୍, ବନେରାବେନ୍ଆଡଙ୍ ଡୁଙ୍ୟମ୍ବା, ଆରି ଆନାଜି ଆମ୍ବେଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଡଣ୍ଡାୟ୍ତବେଞ୍ଜି, ଆନିଞ୍ଜି ଆସନ୍ ପାର୍ତନାନାବା,
Ich aber sage euch: Liebet eure Feinde und betet für eure Verfolger!
45 ଏତ୍ତେଲ୍ଡେନ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ରୁଆଙ୍ଲୋଙନ୍ ଆଡ୍ରକୋତନେନ୍ ଆପେୟ୍ବେନ୍ ଆଅନ୍ଜି ଡେତବେନ୍; ଆନିନ୍ ପେଲ୍ଲାମରଞ୍ଜି ଡ ମନଙ୍ମରଞ୍ଜି ଆ ତୋଣ୍ଡୋଲୋଙ୍ ଆ ଓୟୋଙନ୍ ଅବ୍ଡୁଙ୍ନେତେ, ଆରି ଆନିନ୍ ଡରମ୍ମମରଞ୍ଜି ଡ ଏର୍ଡରମ୍ମମରଞ୍ଜି ଆସନ୍ ତରୁବନ୍ ଆପ୍ପାୟ୍ତାୟ୍ ।
Dann zeigt ihr euch als Söhne eures Vaters im Himmel. Denn er läßt seine Sonne aufgehn über Böse und Gute und läßt regnen über Gerechte und Ungerechte.
46 ଆରି, ଆନାଜି ଆମ୍ବେଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଡୁଙ୍ୟମ୍ତବେଞ୍ଜି, ଆନିଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ତୁମ୍ ଏଡୁଙ୍ୟମେଞ୍ଜି ଡେନ୍, ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଇନି ଆ ପୁରସ୍କାର ଏଞାଙ୍ତେ? ପାନୁବେଡ୍ମରଞ୍ଜି ନିୟ୍ ତିଆତେ ଅଃଲ୍ଲୁମେଜି ପଙ୍?
Denn wenn ihr nur die liebt, die euch lieben, was für eine Belohnung habt ihr da zu erwarten? Tun das nicht auch die Zöllner?
47 ଆରି, ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ରମ୍ମଙ୍ ରମ୍ମଙ୍ ବୋଞାଙ୍ବେଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ତୁମ୍ ଏଲୋମେଞ୍ଜି ଡେନ୍, ଏତ୍ତେଲ୍ଡେନ୍ ଇନି ଆରି ଗୋଗୋୟ୍ ଏଲୁମ୍ତେ? ଏର୍ଡର୍ନେମରଞ୍ଜି ନିୟ୍ ତିଆତେ ଅଃଲ୍ଲୁମେଜି ପଙ୍?
Und wenn ihr nur mit euern Volksgenossen verkehrt, was tut ihr da Besonderes? Tun das nicht auch die Heiden?
48 ତିଆସନ୍, ରୁଆଙ୍ଲୋଙନ୍ ଆଡ୍ରକୋତନେନ୍ ଆପେୟ୍ବେନ୍ ଏଙ୍ଗାଲେ ସତଙ୍, ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ନିୟ୍ ଏତ୍ତେଲେ ସବ୍ତଙ୍ନାବା ।”
Darum sollt ihr vollkommen sein, wie euer himmlischer Vater vollkommen ist.
