Proverbi 6
1 Figliuol mio, se ti sei reso garante per il tuo prossimo, se ti sei impegnato per un estraneo,
Akong anak, kung gigahin nimo ang imong salapi ingon nga bayad sa utang sa imong silingan, kung nagsaad ka alang sa utang sa usa ka tawo nga wala nimo mailhi,
2 sei còlto nel laccio dalle parole della tua bocca, sei preso dalle parole della tua bocca.
imong gilit-ag ang imong kaugalingon pinaagi sa imong saad ug nabihag ka pinaagi sa mga pulong sa imong baba.
3 Fa’ questo, figliuol mio; disimpegnati, perché sei caduto in mano del tuo prossimo. Va’, gettati ai suoi piedi, insisti,
Kung nabihag ka pinaagi sa imong mga pulong, akong anak, buhata kini ug luwasa ang imong kaugalingon, sanglit nahulog ka man sa kamot sa imong silingan; lakaw ug ipaubos ang imong kaugalingon ug isulti ang imong kahimtang ngadto sa imong silingan.
4 non dar sonno ai tuoi occhi né sopore alle tue palpebre;
Ayaw pakatulga ang imong mga mata ug ayaw papahulaya ang imong mga pilok.
5 disimpegnati come il cavriolo di man del cacciatore, come l’uccello di mano dell’uccellatore.
Luwasa ang imong kaugalingon sama sa lagsaw gikan sa kamot sa mangangayam, sama sa langgam gikan sa kamot sa mangangayam ug langgam.
6 Va’, pigro, alla formica; considera il suo fare, e diventa savio!
Tan-awa ang hulmigas, ikaw nga tawong tapulan, hunahunaa ang iyang mga pamaagi, ug pagmanggialamon.
7 Essa non ha né capo, né sorvegliante, né padrone;
Kini walay pangulo, opisyal, o magmamando,
8 prepara il suo cibo nell’estate, e raduna il suo mangiare durante la raccolta.
apan nag-andam kini ug pagkaon sa ting-init ug sa panahon sa ting-ani nagtigom kini kung unsay kaonon.
9 Fino a quando, o pigro, giacerai? quando ti desterai dal tuo sonno?
Hangtod kanus-a ka matulog, ikaw nga tawong tapulan? Kanus-a ka man mobangon sa imong pagkatulog?
10 Dormire un po’, sonnecchiare un po’, incrociare un po’ le mani per riposare…
“Diyutay nga pagkatulog, diyutay nga pagpahulay, gamay nga pagtiklop sa mga kamot aron sa pagpahulay”—
11 e la tua povertà verrà come un ladro, e la tua indigenza, come un uomo armato.
ug ang imong kakabos moabot sama sa kawatan ug ang imong panginahanglanon sama sa armadong sundalo.
12 L’uomo da nulla, l’uomo iniquo cammina colla falsità sulle labbra;
Ang walay hinungdan nga tawo—ang daotang tawo—nagkinabuhi pinaagi sa pagkabaliko sa iyang sinultihan,
13 ammicca cogli occhi, parla coi piedi, fa segni con le dita;
nagapangidhat ang iyang mga mata, nagasinyas gamit ang iyang mga tiil ug nagatudlo gamit ang iyang mga tudlo.
14 ha la perversità nel cuore, macchina del male in ogni tempo, semina discordie;
Nagplano siya ug daotan uban sa iyang malinlahong kasingkasing; kanunay siyang nagabuhat ug kasamok.
15 perciò la sua ruina verrà ad un tratto, in un attimo sarà distrutto, senza rimedio.
Busa sa kalit modangat kaniya ang iyang kalisdanan; sa diyutay nga panahon mabuak siya nga walay kaayohan.
16 Sei cose odia l’Eterno, anzi sette gli sono in abominio:
Adunay unom ka mga butang nga gidumtan ni Yahweh, pito nga malaw-ay alang kaniya.
17 gli occhi alteri, la lingua bugiarda, le mani che spandono sangue innocente,
Ang mga mata sa mapahitas-ong tawo, ang dila nga nagapamakak, mga kamot nga nagpaawas sa dugo sa mga tawong walay sala,
18 il cuore che medita disegni iniqui, i piedi che corron frettolosi al male,
ang kasingkasing nga mobuhat ug daotang mga laraw, mga tiil nga dali lang modagan sa pagbuhat ug daotan,
19 il falso testimonio che proferisce menzogne, e chi semina discordie tra fratelli.
ang saksi nga nagabuga ug mga bakak ug ang tawo nga nagtanom ug kasamok taliwala sa managsoon.
20 Figliuol mio, osserva i precetti di tuo padre, e non trascurare gl’insegnamenti di tua madre;
Akong anak, tumana ang mando sa imong amahan ug ayaw isalikway ang gitudlo sa imong inahan.
21 tienteli del continuo legati sul cuore e attaccati al collo.
Kanunay kining ihigot diha sa imong kasingkasing; ihigot kini sa imong liog.
22 Quando camminerai, ti guideranno; quando giacerai, veglieranno su te; quando ti risveglierai, ragioneranno teco.
Kung maglakaw ka, mogiya kini kanimo; kung matulog ka, mobantay kini kanimo; ug kung magmata ka, motudlo kini kanimo.
23 Poiché il precetto è una lampada e l’insegnamento una luce, e le correzioni della disciplina son la via della vita,
Kay ang mga pagmando mao ang lampara, ug ang pagtudlo mao ang kahayag; ang pagbadlong sa pagpanton mao ang dalan sa kinabuhi.
24 per guardarti dalla donna malvagia dalle parole lusinghevoli della straniera.
Ipahilayo ka niini gikan sa daotang babaye, gikan sa malumo nga mga pulong sa mananapaw.
25 Non bramare in cuor tuo la sua bellezza, e non ti lasciar prendere dalle sue palpebre;
Ayaw kaibog diha sa imong kasingkasing sa iyang kaanyag ug ayaw itugot nga madani ka sa iyang mga pilok.
26 ché per una donna corrotta uno si riduce a un pezzo di pane, e la donna adultera sta in agguato contro un’anima preziosa.
Ang pakigdulog sa babayeng gabaligya ug dungog nagkantidad lamang sa usa ka tinapay, apan ang asawa sa uban maoy hinungdan nga kawad-an ka sa imong kinabuhi.
27 Uno si metterà forse del fuoco in seno senza che i suoi abiti si brucino?
Makahimo ba sa pagdala ug kalayo ang tawo sa iyang dughan nga dili masunog ang iyang bisti?
28 camminerà forse sui carboni accesi senza scottarsi i piedi?
Makahimo ba sa paglakaw sa baga ang tawo nga dili mapaso ang iyang mga tiil?
29 Così è di chi va dalla moglie del prossimo; chi la tocca non rimarrà impunito.
Mao usab ang tawo nga modulog sa asawa sa iyang silingan; ang tawo nga modulog kaniya pagasilotan gayod.
30 Non si disprezza il ladro che ruba per saziarsi quand’ha fame;
Ang mga tawo dili motamay sa kawatan kung mangawat kini aron sa pagtagbaw sa iyang panginahanglan sa dihang gutom kini.
31 se è còlto, restituirà anche il settuplo, darà tutti i beni della sua casa.
Apan kung masakpan siya, magbayad gayod siya sa makapito ka pilo sa kung unsa ang iyang gikawat; kinahanglan iyang ihatag ang tanan nga adunay bili diha sa iyang panimalay.
32 Ma chi commette un adulterio è privo di senno; chi fa questo vuol rovinar se stesso.
Ang tawo nga nanapaw walay panabot; ang tawo nga mobuhat niini naglaglag sa iyang kaugalingon.
33 Troverà ferite ed ignominia, e l’obbrobrio suo non sarà mai cancellato;
Mga samad ug kaulawan mao ang angay kaniya ug ang iyang kaulawan dili mawala.
34 ché la gelosia rende furioso il marito, il quale sarà senza pietà nel dì della vendetta;
Kay ang pangabugho makapasuko pag-ayo sa usa ka lalaki; dili siya magpakita ug kaluoy kung manimalos siya.
35 non avrà riguardo a riscatto di sorta, e anche se tu moltiplichi i regali, non sarà soddisfatto.
Dili siya modawat ug bayad ug dili siya mahaylo, bisan ug hatagan nimo siya ug daghang gasa.
