Dagiti Proverbio 20
1 Ti arak ket kasla mananglalais ken ti naingel a mainom ket kasla makaringgor; saan a nasirib ti siasinoman nga iyaw-awan ti arak.
Wine is a mocker, and beer is a brawler. Whoever is led astray by them is not wise.
2 Ti panagbuteng iti ari ket kasla panagbuteng iti agngerngernger nga urbon a leon; ti mangpaunget kenkuana ket mapukawna ti biagna.
The terror of a king is like the roaring of a lion. He who provokes him to anger forfeits his own life.
3 Pakaidayawan ti siasinoman ti mangliklik iti riri, ngem makibiang ti maag iti panagsinnuppiat.
It is an honor for a person to keep away from strife, but every fool quarrels.
4 Saan nga agarado ti maysa a sadut a tao iti tiempo a masapulen nga agmula; agbirokto isuna iti maapit iti tiempo ti panagaapit ngem awanto ti maapitna.
The sluggard will not plow by reason of the winter; therefore he shall beg in harvest, and have nothing.
5 Dagiti panggep nga adda iti puso ti maysa a tao ket kasla adalem a danum, ngem addanto mannakaawat a tao a mangparuar kadagitoy.
Counsel in the heart of man is like deep water; but a man of understanding will draw it out.
6 Adu a tao ti mangibagbaga a napudnoda, ngem adda aya met masarakam a tao a napudno?
Many men claim to be men of unfailing love, but who can find a faithful man?
7 Ti tao nga agar-aramid iti nalinteg ket agbibiag iti kinapudnona, ken naragsak dagiti annakna a sumarsaruno kenkuana.
A righteous man walks in integrity; blessed are his children after him.
8 Ti ari nga agtugtugaw iti tronona a mangar-aramid kadagiti pagrebbengan ti maysa nga ukom ket arigna a tataepanna babaen kadagiti matana dagiti amin a dakes nga adda iti sangoananna.
A king who sits on the throne of judgment scatters away all evil with his eyes.
9 Siasino ti makaibaga a, “Pinagtalinaedko a nadalus ti pusok; nawayawayaanak manipud iti basol”?
Who can say, "I have made my heart pure. I am clean and without sin?"
10 Kagurgura ni Yahweh ti panangbaliw iti umno a timbang kasta met ti nakaor a rukod.
Differing weights and differing measures, both of them alike are an abomination to YHWH.
11 Uray ti agtutubo ket mabalin a maammoan ti kababalinna babaen kadagiti tignayna, mabalin a maammoan no nadalus wenno nalinteg ti aramidna.
Even a child makes himself known by his doings, whether his work is pure, and whether it is right.
12 Dagiti lapayag a makangngeg ken dagiti mata a makakita-agpada nga inaramid ni Yahweh dagitoy.
The hearing ear, and the seeing eye, YHWH has made even both of them.
13 Saanmo nga ayaten ti pannaturog di la ket ta agbalinka a nakurapay; lukatam dagiti matam ket maaddaanka iti nawadwad a makan.
Do not love sleep, lest you come to poverty. Open your eyes, and you shall be satisfied with bread.
14 “Nagngina metten!” kuna ti gumatang, ngem inton makapanawen isuna ket agpaspasindayagen.
"It's no good, it's no good," says the buyer; but when he is gone his way, then he boasts.
15 Adda balitok ken adu ti agkakangina a batbato, ngem maiyarig a napateg nga alahas dagiti nasirib a sasao.
There is gold and abundance of rubies; but the lips of knowledge are a rare jewel.
16 Alaem ti pagan-anay no ti makinkukua iti pagan-anay ket pinatalgedanna ti kuarta nga inutang ti maysa a saanna nga am-ammo, ken pagbalinem nga isuna ti agbalin a pammatalged no patalgedanna dagiti mannakikamalala.
Take the garment of one who puts up collateral for a stranger; and hold him in pledge for a wayward woman.
17 Nasam-it ti raman ti tinapay a naala babaen iti panangallilaw, ngem kalpasan dayta, mapnonto iti darat ti ngiwat ti nangan.
Fraudulent food is sweet to a man, but afterwards his mouth is filled with gravel.
18 Dagiti plano ket maar-aramid babaen iti balakad, ken sakanto laeng makigubat no adda nasirib a naibalakad kenka.
Plans are established by advice; by wise guidance you wage war.
19 Ti managtsismis ket agibutaktak kadagiti palimed, ket isu a saanka a rumbeng a makikadua kadagiti tattao a nasao unay.
He who goes about as a tale-bearer reveals secrets; therefore do not keep company with him who opens wide his lips.
20 No ilunlunod ti maysa a tao ti ama wenno ti inana, maiddepto ti pagsilawanna iti tengnga ti kasipngetan.
Whoever curses his father or his mother, his lamp shall be put out in blackness of darkness.
21 Ti tawid a nalaka a makagun-od iti damo ket bassitto laeng ti nasayaat maaramidanna iti udina.
An inheritance quickly gained at the beginning, won't be blessed in the end.
22 Saanmo nga ibaga a, “Balsenkanto iti daytoy a nagbiddutam kaniak!” Urayem a ni Yahweh ti mangispal kenka.
Do not say, "I will pay back evil." Wait for YHWH, and he will save you.
23 Kagurgura ni Yahweh dagiti nakaor a panangtimbang, ken saan a nasayaat dagiti nakusit a pagtimbangan.
YHWH detests differing weights, and dishonest scales are no good.
24 Iturturong ni Yahweh dagiti addang ti maysa a tao; kasanona koma ngay ngarud a maawatan dagiti pasamak iti biagna?
A man's steps are from YHWH; how then can man understand his way?
25 Maiyarig a maysa a silo para iti maysa a tao ti panaggaganatna a mangibaga a, “Nasantoan daytoy a banag,” sana rugian a panunoten ti maipapan iti kayat a sawen dayta a banag kalpasan laeng iti panagsapatana.
It is a snare to a man to make a rash dedication, then later to consider his vows.
26 Itataep ti masirib nga ari dagiti nadangkes, sana padalanan dagitoy iti pagir-irik.
A wise king winnows out the wicked, and drives the threshing wheel over them.
27 Ti espiritu ti maysa a tao ket maiyarig a pagsilawan nga inted ni Yahweh, a mangsukimat kadagiti amin a paset iti kaungganna.
The spirit of man is YHWH's lamp, searching all his innermost parts.
28 Ti kinapudno iti tulag ken kinamatalek ti mangsaluad iti ari; ayat ti mangpatalinaed iti tronona.
Love and faithfulness keep the king safe. His throne is sustained by love.
29 Ti pakaidayawan dagiti agtutubo a lallaki ket ti pigsada, ken ti dayag dagiti natataengan a tattao ket ti ubanda.
The glory of young men is their strength. The splendor of old men is their gray hair.
30 Dagiti dunor ti mangdalus iti kinadakes, ken dagiti saplit ti mangdalus iti kaunggan ti maysa a tao.
Wounding blows cleanse away evil, and beatings purge the innermost parts.
