< מִשְׁלֵי 1 >
משלי שלמה בן-דוד-- מלך ישראל | 1 |
Ngeche mag Solomon wuod Daudi, ruodh Israel:
לדעת חכמה ומוסר להבין אמרי בינה | 2 |
mamiyo iyudo rieko kod ritruok makare, kendo winjo tiend weche matut;
לקחת מוסר השכל צדק ומשפט ומשרים | 3 |
kendo miyo idak e ngima moritore kendo mobidhore kitimo gima adiera kendo gima kare kendo mowinjore,
לתת לפתאים ערמה לנער דעת ומזמה | 4 |
gimiyo joma ngʼeyogi tin bedo mariek, kendo gimiyo jomatindo ngʼeyo tiend weche kendo pogo tiend wach.
ישמע חכם ויוסף לקח ונבון תחבלות יקנה | 5 |
Mad jomariek chik itgi mondo owinji kendo gimedgi e puonjruokgi, to jogo mongʼeyo pogo tiend wach mad oyud gino ma chikogi,
להבין משל ומליצה דברי חכמים וחידתם | 6 |
mondo gingʼe ngeche, sigendini, kod weche ma tiendgi tek mag jorieko.
יראת יהוה ראשית דעת חכמה ומוסר אוילים בזו | 7 |
Luoro Jehova Nyasaye e chakruok mar ngʼeyo to joma ofuwo chayo rieko gi ritruok makare.
שמע בני מוסר אביך ואל-תטש תורת אמך | 8 |
Wuoda, chik iti ni puonj wuonu, kendo kik ijwangʼ puonj mar minu.
כי לוית חן הם לראשך וענקים לגרגרתך | 9 |
Ginibedni kaka kondo michwowo e wiyi, kendo kaka thiwni miketo e ngʼuti mondo ineri maber.
בני-- אם-יפתוך חטאים אל-תבא | 10 |
Wuoda, ka joricho hoyoi mondo itim marach, kik iyienegi.
אם-יאמרו לכה אתנו נארבה לדם נצפנה לנקי חנם | 11 |
Kagiwachoni niya, “Bi idhi kodwa; mondo wabuti ni ngʼato wanegi, kendo wamonj kayiem nono joma onge ketho;
נבלעם כשאול חיים ותמימים כיורדי בור (Sheol ) | 12 |
mondo wamuonygi ngili ka bur liel mana ka joma omwony mangima gi bur; (Sheol )
כל-הון יקר נמצא נמלא בתינו שלל | 13 |
wabiro yudo gik moko duto mabeyo ma nengogi tek, mi wapongʼ utewa gi gik moyaki.
גורלך תפיל בתוכנו כיס אחד יהיה לכלנו | 14 |
In bende riwri kodwa e wachni, kendo wanapog gigo duto mwayako.”
בני--אל-תלך בדרך אתם מנע רגלך מנתיבתם | 15 |
Wuoda, kik idhi kodgi ngangʼ kendo kik iwuoth e yoregigo,
כי רגליהם לרע ירוצו וימהרו לשפך-דם | 16 |
nikech tiendgi reto piyo piyo mar timo richo kendo gimwomore mondo gichwer remo.
כי-חנם מזרה הרשת-- בעיני כל-בעל כנף | 17 |
Mano kaka en gima nono chiko obadho ka winy duto neno.
והם לדמם יארבו יצפנו לנפשתם | 18 |
Jogi ochiko obadho ne gin giwegi, kendo gin ema ginimokie!
כן--ארחות כל-בצע בצע את-נפש בעליו יקח | 19 |
Mano e giko jogo duto mohero yudo gimoro moyud e yo marach; gino kawo ngima jogo moyude.
חכמות בחוץ תרנה ברחבות תתן קולה | 20 |
Rieko goyo koko matek e yore mag dala, ogoyo koko bende e kuonde chokruok;
בראש המיות תקרא בפתחי שערים בעיר--אמריה תאמר | 21 |
oywak kogoyo koko e akerkeke mag yore motimo koko, owuoyo e dhorangeye mag mier madongo kopenjo niya,
עד-מתי פתים-- תאהבו-פתי ולצים--לצון חמדו להם וכסילים ישנאו-דעת | 22 |
“Nyaka karangʼo ma un joma ngʼeyogi tin nusik kuhero yoreu mag ngʼeyo matin?” Nyaka karangʼo ma jojaro pod nosik kamor, e jaro kendo joma ofuwo nosiki kochayo puonj?
תשובו לתוכחתי הנה אביעה לכם רוחי אודיעה דברי אתכם | 23 |
Ka dine uwinj siem mara, dine abedo kodu thuolo, kendo damiyo ungʼeyo pacha.
יען קראתי ותמאנו נטיתי ידי ואין מקשיב | 24 |
To nikech ne udaga kane aluongo kendo onge ngʼama nodewa kane adwaro konyou,
ותפרעו כל-עצתי ותוכחתי לא אביתם | 25 |
nimar ne udagi puonj maga duto kendo ne ok uwinjo siem mara.
גם-אני באידכם אשחק אלעג בבא פחדכם | 26 |
An to ananyieru bangʼe ka un e chandruok; Anajaru ajara ka masira oloyou,
בבא כשאוה (כשואה) פחדכם-- ואידכם כסופה יאתה בבא עליכם צרה וצוקה | 27 |
ka masira machalo yamb ahiti obiro kuomu, kendo ka chandruok oyweyou ka yamb kalausi. Ka lit kod thagruok ohingou.
אז יקראנני ולא אענה ישחרנני ולא ימצאנני | 28 |
Giniluonga, to ok anadwokgi; ginimanya to ok giniyuda.
תחת כי-שנאו דעת ויראת יהוה לא בחרו | 29 |
Kaka ne ok gidwar puonj kendo ok negiyiero luoro Jehova Nyasaye,
לא-אבו לעצתי נאצו כל-תוכחתי | 30 |
Kaka ne ok giyie gi puonjna kendo gidagi siem mara,
ויאכלו מפרי דרכם וממעצתיהם ישבעו | 31 |
kuom mano ginicham olemo mag yoregi kendo giniyiengʼ gi olemo mar riekogi maricho.
כי משובת פתים תהרגם ושלות כסילים תאבדם | 32 |
Nikech yore mobam mag bayo mag jogo mangʼeyogi tin noneg-gi, kendo bedo ma ok odewo gimoro mar joma ofuwo notiekgi.
ושמע לי ישכן-בטח ושאנן מפחד רעה | 33 |
To ngʼato angʼata mawinjo wachna nodag gi kwe kendo mayom, maonge luoro mar hinyruok.