Proverbes 26

1 De même que la neige vient mal en été, et les pluies pendant la moisson, de même la gloire ne convient pas à un insensé.

وەک بەفر لە هاوین و باران لە کاتی دروێنەدا، ئاواش ڕێزلێنان لە گێل ناوەشێتەوە.

2 Comme l’oiseau qui passe en volant dans différents lieux, et le passereau qui va où il lui plaît; ainsi une malédiction prononcée sans sujet par quelqu’un reviendra sur lui.

وەک چۆلەکەی فڕیو و پەڕەسێلکەی باڵگرتوو، ئاواشە نەفرەت بەبێ هۆ نایێت.

3 Le fouet est pour le cheval, le mors pour l’âne, et la verge pour le dos des imprudents.

قامچی بۆ ئەسپ و لغاو بۆ گوێدرێژە، کوتەکیش بۆ پشتی گێلەکانە.

4 Ne réponds pas à un fou selon sa folie, de peur que tu ne lui deviennes semblable.

وەڵامی گێل مەدەوە بەپێی گێلایەتییەکەی، نەوەک تۆش وەک ئەوت لێ بێت.

5 Réponds à un fou selon sa folie, de peur qu’il ne lui semble qu’il est sage.

وەڵامی گێل بدەوە بەپێی گێلایەتییەکەی، نەوەک لەبەرچاوی خۆی ببێت بە دانا.

6 Celui-là est boiteux et boit l’iniquité, qui envoie ses paroles par un messager insensé.

وەک بڕینەوەی قاچەکانی خۆیەتی و نۆشینی ستەمە، ئەوەی بە دەستی گێل پەیام بنێرێت.

7 De même qu’en vain un boiteux a de belles jambes; de même une parabole sied mal dans la bouche des insensés.

وەک شۆڕبوونەوەی قاچەکانی گۆجە، پەند لە دەمی گێلەکان.

8 Comme celui qui jette une pierre dans le monceau de Mercure; ainsi est celui qui rend honneur à un insensé.

وەک گرێدانی بەرد بە بەردەقانییەوە، ئەوەی ڕێز لە گێل دەگرێت.

9 De même que serait une épine qui naîtrait dans la main d’un homme ivre; de même est une parabole dans la bouche des insensés.

وەک دڕکە لە دەستی سەرخۆش، پەند لە دەمی گێلەکان.

10 Le jugement termine les causes; et celui qui impose silence à l’insensé apaise les colères.

وەک تیرهاوێژێکە کوێرانە لە خەڵک بگرێت، بەکرێگری گێل و ڕێبوار.

11 Comme le chien qui retourne à son vomissement, ainsi est l’imprudent qui réitère sa folie.

وەک سەگ بگەڕێتەوە سەر ڕشانەوەکەی، گێلیش گێلایەتییەکەی دووبارەی دەکاتەوە.

12 As-tu vu un homme qui se croit sage? Il y a plus à espérer d’un insensé que de lui.

کەست بینیوە لەبەرچاوی خۆی دانا بێت؟ گێل لەو زیاتر ئومێدی پێ دەکرێت.

13 Le paresseux dit: Un lion est dans la voie, et une lionne dans les chemins;

تەمبەڵ دەڵێت: «شێر لەسەر ڕێگایە، نەڕەشێر لەنێو گۆڕەپانەکانە.»

14 Comme une porte tourne sur son gond, ainsi fait le paresseux dans son lit.

دەرگا لەسەر ڕێزە دەسووڕێتەوە، تەمبەڵیش لەناو نوێنەکەی.

15 Le paresseux cache sa main sous son aisselle, et il est fatigué, s’il la porte à sa bouche.

تەمبەڵ دەست دەخاتە ناو قاپ، زەحمەتە بۆی بیباتە ناو دەمی.

16 Le paresseux se croit plus sage que sept hommes qui prononcent des sentences.

تەمبەڵ لەبەرچاوی خۆی داناترە لە حەوت کەس کە وەڵامی ژیرانە دەدەنەوە.

17 Comme celui qui saisit un chien par les oreilles, ainsi est celui qui, passant, s’irrite et se mêle à la rixe d’un autre.

وەک گرتنی سەگێکە بە گوێیەکانی ئەوەی ڕێبوارە و خۆی دەخاتە ناو ناکۆکییەکەوە کە هی ئەو نییە.

18 Comme est coupable celui qui lance des flèches et des dards pour donner la mort;

وەک شێتێک پشکۆ و تیری مەرگ بهاوێژێت،

19 Ainsi l’est un homme qui frauduleusement nuit à son ami; et qui, lorsqu’il est surpris, dit: C’est en jouant que je l’ai fait.

ئاوایە ئەوەی فێڵ لە دراوسێکەی بکات و بڵێت: «تەنها گاڵتەم کرد!»

20 Lorsque le bois manquera, le feu s’éteindra; de même, les délateurs supprimés, les querelles s’apaiseront.

دار نەبێت ئاگر دەکوژێتەوە، دەمشڕ نەبێت دووبەرەکی نامێنێت.

21 Comme les charbons donnent de la braise et le bois du feu, ainsi l’homme colère suscite des rixes.

خەڵووز بۆ پشکۆ و دار بۆ ئاگرە، پیاوی شەڕانگێزیش بۆ ورووژاندنی ناکۆکییە.

22 Les paroles d’un délateur paraissent simples; mais elles parviennent jusqu’au fond des entrailles.

قسەکانی دەمشڕ وەک پارووی بەتامە، شۆڕ دەبێتەوە ناو ورگ.

23 De même que serait un vase de terre, si tu voulais l’orner d’un argent impur, de même sont des lèvres enflées, jointes à un cœur corrompu.

وەک گۆزەی گڵینی داپۆشراوە بە خڵتی زیو قسەی شیرین لە دڵێکی خراپەوە.

24 À ses propres lèvres on connaît un ennemi, lorsque dans son cœur il s’occupe de tromperies.

قین لە دڵ بە لێوەکانی خۆی دەشارێتەوە، بەڵام لە ناخیدا فڕوفێڵ دادەنێتەوە.

25 Quand il abaisse sa voix, ne le crois pas, parce que sept malices sont dans son cœur.

ئەگەر قسەی شیرینی کرد باوەڕی پێ مەکە، چونکە حەوت شتی قێزەون لە دڵیدایە.

26 Quant à celui qui couvre sa haine frauduleusement, sa malice sera révélée dans une assemblée publique.

هەرچەندە بە فێڵ قینی خۆی بشارێتەوە، خراپەی لەناو کۆمەڵدا ئاشکرا دەبێت.

27 Celui qui creuse une fosse tombera dedans; et celui qui roule une pierre la verra retourner sur lui.

ئەوەی چاڵێک هەڵکەنێت خۆی تێی دەکەوێت، ئەوەی بەردێک گلۆر بکاتەوە بەرەو خۆی دەگەڕێتەوە.

28 Une langue trompeuse n’aime pas la vérité; et une bouche flatteuse opère des ruines.

زمانی درۆ ڕقی لەوانە دەبێتەوە کە برینداریان دەکات، زمانی لووسیش وێرانکاری دەکات.