Sentencoj 24
1 Ne sekvu malbonajn homojn, Kaj ne deziru esti kun ili;
Не зави́дуй злим лю́дям, не бажай бути з ними,
2 Ĉar ilia koro pensas pri perfortaĵo, Kaj ilia buŝo parolas malbonaĵon.
бо їхнє серце говорить про зди́рство, а у́ста їхні мовлять про зло.
3 Per saĝo konstruiĝas domo, Kaj per prudento ĝi fortikiĝas;
Дім будується мудрістю, і розумом ста́виться міцно.
4 Kaj per sciado la ĉambroj pleniĝas Per ĉia havo grandvalora kaj agrabla.
А через пізна́ння кімна́ти напо́внюються усіля́ким має́тком цінни́м та приє́мним.
5 Homo saĝa havas forton, Kaj homo prudenta estas potenca.
Мудрий сильніший від сильного, а люди́на розумна — від повносилого.
6 Kun pripenso faru militon; Kaj venko venas per multe da konsilantoj.
Тому́ то провадь війну мудрими ра́дами, бо спасі́ння — в числе́нності ра́дників.
7 Tro alta estas la saĝo por malsaĝulo; Ĉe la pordego li ne malfermos sian buŝon.
Для безумного мудрість за надто висока, — своїх уст не розкриє при брамі.
8 Kiu intencas fari malbonon, Tiun oni nomas maliculo.
Хто чини́ти лихе заміря́є, того́ звуть лукавим.
9 Malico de malsaĝulo estas peko; Kaj blasfemanto estas abomenaĵo por homo.
Замір глупо́ти — то гріх, а насмі́шник — оги́да люди́ні.
10 Se vi montriĝis malforta en tago de mizero, Via forto estas ja malgranda.
Якщо ти в день недолі знеси́лився, то мала́ твоя сила.
11 Savu tiujn, kiujn oni prenis por mortigi, Kaj ne fortiriĝu de tiuj, kiuj estas kondamnitaj al morto.
Рятуй узятих на смерть, також тих, хто на стра́чення хи́литься, — хіба не підтри́маєш їх?
12 Se vi diras: Ni tion ne sciis, La esploranto de koroj ja komprenas, Kaj la gardanto de via animo ja scias, Kaj Li redonas al homo laŭ liaj faroj.
Якщо скажеш: „Цього́ ми не знали!“— чи ж Той, хто серця́ випробо́вує, знати не буде? Він Сторож твоєї душі, і Він знає про це, і пове́рне люди́ні за чином її.
13 Manĝu, mia filo, mielon, ĉar ĝi estas bona; Kaj la mieltavolo estas dolĉa por via gorĝo;
Їж, си́ну мій, мед, бо він добрий, а мед щільнико́вий — солодкий він на піднебі́нні твоїм, —
14 Tia estas por via animo la sciado de saĝo, se vi ĝin trovis, Kaj ekzistas estonteco, kaj via espero ne pereos.
отак мудрість пізнай для своєї душі: якщо зна́йдеш її, то ти маєш майбу́тність, і надія твоя не пони́щиться!
15 Ne insidu, ho malvirtulo, kontraŭ la domo de virtulo; Ne ataku lian ripozejon;
Не чату́й на поме́шкання праведного, ти безбожнику, не огра́блюй мешка́ння його,
16 Ĉar sep fojojn virtulo falos, kaj tamen leviĝos; Sed malvirtuloj implikiĝas en la malfeliĉo.
бо праведний сім раз впаде́ — та зведе́ться, а безбожний в погибіль впаде́!
17 Kiam falas via malamiko, ne ĝoju, Kaj ĉe lia malfeliĉo via koro ne plezuriĝu;
Не тішся, як ворог твій па́дає, а коли він спіткне́ться, — хай серце твоє не радіє,
18 Ĉar eble la Eternulo vidos, kaj tio ne plaĉos al Li, Kaj Li returnos de li Sian koleron.
щоб Господь не побачив, і це не було в Його о́чах лихим, і щоб Він не звернув Свого гніву від нього на тебе!
19 Ne koleru kontraŭ malbonfarantoj, Kaj ne enviu la malvirtulojn;
Не пались на злочинців, не заздри безбожним,
20 Ĉar la malbonulo ne havos estontecon; La lumilo de malvirtuloj estingiĝos.
бо злому не буде майбу́тности, світильник безбожних погасне.
21 Timu, mia filo, la Eternulon kaj la reĝon; Kun ribeluloj ne komunikiĝu.
Бійся, сину мій, Господа та царя́, не водися з непе́вними,
22 Ĉar subite venos ilia pereo; Kaj kiu scias, kiam venos la puno de ambaŭ?
бо погибіль їхня на́гло постане, а біду від обох тих хто знає?
23 Ankaŭ ĉi tio estas vortoj de saĝuloj: Konsideri personojn ĉe juĝado estas ne bone.
І оце ось походить від мудрих: Звертати увагу в суді́ на обличчя — не добре.
24 Kiu diras al malvirtulo: Vi estas virtulo, Tiun malbenos popoloj, tiun malamos gentoj.
Хто буде казати безбожному: „Праведний ти!“того проклина́тимуть люди, і гніватись будуть на того наро́ди.
25 Sed kiuj faras riproĉojn, tiuj plaĉas, Kaj sur ilin venos bona beno.
А тим, хто картає його, буде миле оце́, і при́йде на них благослове́ння добра!
26 Kiu respondas ĝustajn vortojn, Tiu kisas per la lipoj.
Мов у губи цілує, хто відповідає правдиве.
27 Plenumu vian laboron ekstere, Pretigu ĉion sur via kampo; Kaj poste aranĝu vian domon.
Приготуй свою працю надво́рі, й оброби собі поле, а по́тім збудуєш свій дім.
28 Ne atestu sen kaŭzo kontraŭ via proksimulo; Ĉu vi trompus per via buŝo?
Не будь ложним сві́дком на свого ближнього, і не підгово́рюй уста́ми своїми.
29 Ne diru: Kiel li agis kontraŭ mi, tiel mi agos kontraŭ li; Mi redonos al la homo laŭ lia faro.
Не кажи: „Як зробив він мені, так зроблю́ я йому, — верну́ люди́ні за чином її!“
30 Mi pasis tra kampo de homo maldiligenta Kaj tra vinberĝardeno de sensaĝulo;
Я прохо́див край поля люди́ни лінивої, та край виноградника недоу́мкуватого, —
31 Kaj jen ĉie elkreskis urtiko, Ĉio estas kovrita de dornoj, Kaj la ŝtona muro estas detruita.
і о́сь все воно позаро́стало те́рням, будяка́ми покрита поверхня його, камі́нний же мур його був поруйно́ваний.
32 Kaj kiam mi vidis, mi prenis ĝin en mian koron, Mi rigardis, kaj ricevis instruon:
І бачив я те, і увагу звернув, і взяв я поу́ку собі:
33 Iom da dormo, iom da dormeto, Iom da kunmeto de la manoj por kuŝado;
„Ще тро́хи поспа́ти, подріма́ти ще тро́хи, руки трохи зложи́ти, щоб поле́жати, —
34 Kaj venos via malriĉeco kiel rabisto, Kaj via senhaveco kiel viro armita.
і прихо́дить, немов мандрівни́к, незамо́жність твоя, і ну́жда твоя, як озбро́єний муж!“
