Matthew 26
1 And it was doon, whanne Jhesus hadde endid alle these wordis, he seide to hise disciplis,
και εγενετο οτε ετελεσεν ο ιησους παντας τους λογους τουτους ειπεν τοις μαθηταις αυτου
2 Ye witen, that aftir twei daies pask schal be maad, and mannus sone schal be bitakun to be crucified.
οιδατε οτι μετα δυο ημερας το πασχα γινεται και ο υιος του ανθρωπου παραδιδοται εις το σταυρωθηναι
3 Than the princes of prestis and the elder men of the puple were gaderid in to the halle of the prince of prestis, that was seid Cayfas,
τοτε συνηχθησαν οι αρχιερεις και οι πρεσβυτεροι του λαου εις την αυλην του αρχιερεως του λεγομενου καιαφα
4 and maden a counsel to holde Jhesu with gile, and sle him;
και συνεβουλευσαντο ινα τον ιησουν δολω κρατησωσιν και αποκτεινωσιν
5 but thei seiden, Not in the haliday, lest perauenture noyse were maad in the puple.
ελεγον δε μη εν τη εορτη ινα μη θορυβος γενηται εν τω λαω
6 And whanne Jhesus was in Betanye, in the hous of Symount leprous,
του δε ιησου γενομενου εν βηθανια εν οικια σιμωνος του λεπρου
7 a womman that hadde a box of alabastre of precious oynement, cam to hym, and schedde out on the heed of hym restynge.
προσηλθεν αυτω γυνη εχουσα αλαβαστρον μυρου βαρυτιμου και κατεχεεν επι της κεφαλης αυτου ανακειμενου
8 And disciplis seynge hadden dedeyn, and seiden, Wherto this loss? for it myyte be seld for myche,
ιδοντες δε οι μαθηται ηγανακτησαν λεγοντες εις τι η απωλεια αυτη
9 and be youun to pore men.
εδυνατο γαρ τουτο πραθηναι πολλου και δοθηναι πτωχοις
10 But Jhesus knewe, and seide to hem, What ben ye heuy to this womman? for sche hath wrouyt in me a good werk.
γνους δε ο ιησους ειπεν αυτοις τι κοπους παρεχετε τη γυναικι εργον γαρ καλον ηργασατο εις εμε
11 For ye schulen euere haue pore men with you, but ye schulen not algatis haue me.
παντοτε γαρ τους πτωχους εχετε μεθ εαυτων εμε δε ου παντοτε εχετε
12 This womman sendynge this oynement in to my bodi, dide to birie me.
βαλουσα γαρ αυτη το μυρον τουτο επι του σωματος μου προς το ενταφιασαι με εποιησεν
13 Treuli Y seie to you, where euer this gospel schal be prechid in al the world, it schal be seid, that sche dide this, in mynde of hym.
αμην λεγω υμιν οπου εαν κηρυχθη το ευαγγελιον τουτο εν ολω τω κοσμω λαληθησεται και ο εποιησεν αυτη εις μνημοσυνον αυτης
14 Thanne oon of the twelue, that was clepid Judas Scarioth, wente forth to the princis of prestis,
τοτε πορευθεις εις των δωδεκα ο λεγομενος ιουδας ισκαριωτης προς τους αρχιερεις
15 and seide to hem, What wolen ye yyue to me, and Y schal bitake hym to you? And thei ordeyneden to hym thretti pans of siluer.
ειπεν τι θελετε μοι δουναι καγω υμιν παραδωσω αυτον οι δε εστησαν αυτω τριακοντα αργυρια
16 And fro that tyme he souyte oportunyte, to bitraye hym.
και απο τοτε εζητει ευκαιριαν ινα αυτον παραδω
17 And in the firste dai of therf looues the disciplis camen to Jhesu, and seiden, Where wolt thou we make redi to thee, to ete paske?
τη δε πρωτη των αζυμων προσηλθον οι μαθηται τω ιησου λεγοντες που θελεις ετοιμασωμεν σοι φαγειν το πασχα
18 Jhesus seide, Go ye into the citee to `sum man, and seie to hym, The maistir seith, My tyme is nyy; at thee Y make paske with my disciplis.
ο δε ειπεν υπαγετε εις την πολιν προς τον δεινα και ειπατε αυτω ο διδασκαλος λεγει ο καιρος μου εγγυς εστιν προς σε ποιω το πασχα μετα των μαθητων μου
19 And the disciplis diden, as Jhesus comaundide to hem; and thei maden the paske redi.
και εποιησαν οι μαθηται ως συνεταξεν αυτοις ο ιησους και ητοιμασαν το πασχα
20 And whanne euentid was come, he sat to mete with hise twelue disciplis.
οψιας δε γενομενης ανεκειτο μετα των δωδεκα {VAR1: [μαθητων] }
21 And he seide to hem, as thei eten, Treuli Y seie to you, that oon of you schal bitraye me.
και εσθιοντων αυτων ειπεν αμην λεγω υμιν οτι εις εξ υμων παραδωσει με
22 And thei ful sori bigunnen ech bi hym silf to seie, Lord, whether `Y am?
και λυπουμενοι σφοδρα ηρξαντο λεγειν αυτω εις εκαστος μητι εγω ειμι κυριε
23 And he answeride, and seide, He that puttith with me his hoond in the plater, schal bitraye me.
ο δε αποκριθεις ειπεν ο εμβαψας μετ εμου την χειρα εν τω τρυβλιω ουτος με παραδωσει
24 Forsothe mannus sone goith, as it is writun of hym; but wo to that man, bi whom mannus sone schal be bitrayed; it were good to hym, if that man hadde not be borun.
ο μεν υιος του ανθρωπου υπαγει καθως γεγραπται περι αυτου ουαι δε τω ανθρωπω εκεινω δι ου ο υιος του ανθρωπου παραδιδοται καλον ην αυτω ει ουκ εγεννηθη ο ανθρωπος εκεινος
25 But Judas that bitraiede hym, answeride, seiynge, Maister, whether `Y am? Jhesus seide to hym, Thou hast seid.
αποκριθεις δε ιουδας ο παραδιδους αυτον ειπεν μητι εγω ειμι ραββι λεγει αυτω συ ειπας
26 And while thei soupeden, Jhesus took breed, and blesside, and brak, and yaf to hise disciplis, and seide, Take ye, and ete; this is my body.
εσθιοντων δε αυτων λαβων ο ιησους αρτον και ευλογησας εκλασεν και δους τοις μαθηταις ειπεν λαβετε φαγετε τουτο εστιν το σωμα μου
27 And he took the cuppe, and dide thankyngis, and yaf to hem,
και λαβων ποτηριον {VAR1: [και] } {VAR2: και } ευχαριστησας εδωκεν αυτοις λεγων πιετε εξ αυτου παντες
28 and seide, Drynke ye alle herof; this is my blood of the newe testament, which schal be sched for many, in to remissioun of synnes.
τουτο γαρ εστιν το αιμα μου της διαθηκης το περι πολλων εκχυννομενον εις αφεσιν αμαρτιων
29 And Y seie to you, Y schal not drynke fro this tyme, of this fruyt of the vyne, in to that dai whanne Y schal drynke it newe with you, in the kyngdom of my fadir.
λεγω δε υμιν ου μη πιω απ αρτι εκ τουτου του γενηματος της αμπελου εως της ημερας εκεινης οταν αυτο πινω μεθ υμων καινον εν τη βασιλεια του πατρος μου
30 And whanne the ympne was seid, thei wenten out in to the mount of Olyuete.
και υμνησαντες εξηλθον εις το ορος των ελαιων
31 Thanne Jhesus seide to hem, Alle ye schulen suffre sclaundre in me, in this niyt; for it is writun, Y schal smyte the scheeperde, and the scheep of the flok schulen be scaterid.
τοτε λεγει αυτοις ο ιησους παντες υμεις σκανδαλισθησεσθε εν εμοι εν τη νυκτι ταυτη γεγραπται γαρ παταξω τον ποιμενα και διασκορπισθησονται τα προβατα της ποιμνης
32 But aftir that Y schal rise ayen, Y schal go bifore you in to Galilee.
μετα δε το εγερθηναι με προαξω υμας εις την γαλιλαιαν
33 Petre answeride, and seide to hym, Thouy alle schulen be sclaundrid in thee, Y schal neuer be sclaundrid.
αποκριθεις δε ο πετρος ειπεν αυτω ει παντες σκανδαλισθησονται εν σοι εγω ουδεποτε σκανδαλισθησομαι
34 Jhesus seide to him, Treuli Y seie to thee, for in this nyyt bifor the cok crowe, thries thou schalt denye me.
εφη αυτω ο ιησους αμην λεγω σοι οτι εν ταυτη τη νυκτι πριν αλεκτορα φωνησαι τρις απαρνηση με
35 Peter seide to him, Yhe, thouy it bihoue that Y die with thee, Y schal not denye thee. Also alle the disciplis seiden.
λεγει αυτω ο πετρος καν δεη με συν σοι αποθανειν ου μη σε απαρνησομαι ομοιως και παντες οι μαθηται ειπαν
36 Thanne Jhesus cam with hem in to a toun, that is seid Jessamanye. And he seide to his disciplis, Sitte ye here, the while Y go thider, and preye.
τοτε ερχεται μετ αυτων ο ιησους εις χωριον λεγομενον γεθσημανι και λεγει τοις μαθηταις καθισατε αυτου εως [ου] απελθων εκει προσευξωμαι
37 And whanne he hadde take Peter, and twei sones of Zebedee, he bigan to be heuy and sori.
και παραλαβων τον πετρον και τους δυο υιους ζεβεδαιου ηρξατο λυπεισθαι και αδημονειν
38 Thanne he seide to hem, My soule is soreuful to the deeth; abide ye here, and wake ye with me.
τοτε λεγει αυτοις περιλυπος εστιν η ψυχη μου εως θανατου μεινατε ωδε και γρηγορειτε μετ εμου
39 And he yede forth a litil, and felde doun on his face, preiynge, and seiynge, My fader, if it is possible, passe this cuppe fro me; netheles not as Y wole, but as thou wolt.
και προελθων μικρον επεσεν επι προσωπον αυτου προσευχομενος και λεγων πατερ μου ει δυνατον εστιν παρελθατω απ εμου το ποτηριον τουτο πλην ουχ ως εγω θελω αλλ ως συ
40 And he cam to his disciplis, and foond hem slepynge. And he seide to Petir, So, whethir ye myyten not oon our wake with me?
και ερχεται προς τους μαθητας και ευρισκει αυτους καθευδοντας και λεγει τω πετρω ουτως ουκ ισχυσατε μιαν ωραν γρηγορησαι μετ εμου
41 Wake ye, and preye ye, that ye entre not in to temptacioun; for the spirit is redi, but the fleisch is sijk.
γρηγορειτε και προσευχεσθε ινα μη εισελθητε εις πειρασμον το μεν πνευμα προθυμον η δε σαρξ ασθενης
42 Eft the secounde tyme he wente, and preyede, seiynge, My fadir, if this cuppe may not passe, but Y drynke hym, thi wille be doon.
παλιν εκ δευτερου απελθων προσηυξατο {VAR1: [λεγων] } {VAR2: λεγων } πατερ μου ει ου δυναται τουτο παρελθειν εαν μη αυτο πιω γενηθητω το θελημα σου
43 And eftsoone he cam, and foond hem slepynge; for her iyen weren heuyed.
και ελθων παλιν ευρεν αυτους καθευδοντας ησαν γαρ αυτων οι οφθαλμοι βεβαρημενοι
44 And he lefte hem, and wente eftsoone, and preiede the thridde tyme, and seide the same word.
και αφεις αυτους παλιν απελθων προσηυξατο εκ τριτου τον αυτον λογον ειπων παλιν
45 Thanne he cam to his disciplis, and seide to hem, Slepe ye now, and reste ye; loo! the our hath neiyed, and mannus sone schal be takun in to the hondis of synneris;
τοτε ερχεται προς τους μαθητας και λεγει αυτοις καθευδετε {VAR2: [το] } λοιπον και αναπαυεσθε ιδου ηγγικεν η ωρα και ο υιος του ανθρωπου παραδιδοται εις χειρας αμαρτωλων
46 rise ye, go we; loo! he that schal take me, is nyy.
εγειρεσθε αγωμεν ιδου ηγγικεν ο παραδιδους με
47 Yit the while he spak, lo! Judas, oon of the twelue, cam, and with hym a greet cumpeny, with swerdis and battis, sent fro the princis of prestis, and fro the eldre men of the puple.
και ετι αυτου λαλουντος ιδου ιουδας εις των δωδεκα ηλθεν και μετ αυτου οχλος πολυς μετα μαχαιρων και ξυλων απο των αρχιερεων και πρεσβυτερων του λαου
48 And he that bitraiede hym, yaf to hem a tokene, and seide, Whom euer Y schal kisse, he it is; holde ye hym.
ο δε παραδιδους αυτον εδωκεν αυτοις σημειον λεγων ον αν φιλησω αυτος εστιν κρατησατε αυτον
49 And anoon he cam to Jhesu, and seid, Haile, maister;
και ευθεως προσελθων τω ιησου ειπεν χαιρε ραββι και κατεφιλησεν αυτον
50 and he kisside hym. And Jhesus seide to hym, Freend, wherto art thou comun? Thanne thei camen niy, and leiden hoondis on Jhesu, and helden hym.
ο δε ιησους ειπεν αυτω εταιρε εφ ο παρει τοτε προσελθοντες επεβαλον τας χειρας επι τον ιησουν και εκρατησαν αυτον
51 And lo! oon of hem that weren with Jhesu, streiyte out his hoond, and drouy out his swerd; and he smoot the seruaunt of the prince of prestis, and kitte of his ere.
και ιδου εις των μετα ιησου εκτεινας την χειρα απεσπασεν την μαχαιραν αυτου και παταξας τον δουλον του αρχιερεως αφειλεν αυτου το ωτιον
52 Thanne Jhesus seide to hym, Turne thi swerd in to his place; for alle that taken swerd, schulen perische bi swerd.
τοτε λεγει αυτω ο ιησους αποστρεψον την μαχαιραν σου εις τον τοπον αυτης παντες γαρ οι λαβοντες μαχαιραν εν μαχαιρη απολουνται
53 Whether gessist thou, that Y may not preie my fadir, and he schal yyue to me now mo than twelue legiouns of aungels?
η δοκεις οτι ου δυναμαι παρακαλεσαι τον πατερα μου και παραστησει μοι αρτι πλειω δωδεκα λεγιωνας αγγελων
54 Hou thanne schulen the scriptures be fulfilled? for so it bihoueth to be doon.
πως ουν πληρωθωσιν αι γραφαι οτι ουτως δει γενεσθαι
55 In that our Jhesus seide to the puple, As to a theef ye han gon out, with swerdis and battis, to take me; dai bi dai Y sat among you, and tauyt in the temple, and ye helden me not.
εν εκεινη τη ωρα ειπεν ο ιησους τοις οχλοις ως επι ληστην εξηλθατε μετα μαχαιρων και ξυλων συλλαβειν με καθ ημεραν εν τω ιερω εκαθεζομην διδασκων και ουκ εκρατησατε με
56 But al this thing was don, that the scripturis of profetis schulden be fulfillid. Thanne alle the disciplis fledden, and leften hym.
τουτο δε ολον γεγονεν ινα πληρωθωσιν αι γραφαι των προφητων τοτε οι μαθηται παντες αφεντες αυτον εφυγον
57 And thei helden Jhesu, and ledden hym to Cayfas, the prince of prestis, where the scribis and the Farisees, and the eldre men of the puple weren comun togidere.
οι δε κρατησαντες τον ιησουν απηγαγον προς καιαφαν τον αρχιερεα οπου οι γραμματεις και οι πρεσβυτεροι συνηχθησαν
58 But Petir swede him afer, in to the halle of the prince of prestis; and he wente in, and sat with the seruauntis, to se the ende.
ο δε πετρος ηκολουθει αυτω {VAR1: [απο] } {VAR2: απο } μακροθεν εως της αυλης του αρχιερεως και εισελθων εσω εκαθητο μετα των υπηρετων ιδειν το τελος
59 And the prince of prestis, and al the counsel souyten fals witnessing ayens Jhesu, that thei schulden take hym to deeth;
οι δε αρχιερεις και το συνεδριον ολον εζητουν ψευδομαρτυριαν κατα του ιησου οπως αυτον θανατωσωσιν
60 and thei founden not, whanne manye false witnessis weren comun. But at the laste, twei false witnessis camen,
και ουχ ευρον πολλων προσελθοντων ψευδομαρτυρων υστερον δε προσελθοντες δυο
61 and seiden, `This seide, Y may distruye the temple of God, and after the thridde dai bilde it ayen.
ειπαν ουτος εφη δυναμαι καταλυσαι τον ναον του θεου και δια τριων ημερων οικοδομησαι
62 And the prince of prestis roos, and seide to hym, Answerist thou no thing to tho thingis, that these witnessen ayens thee?
και αναστας ο αρχιερευς ειπεν αυτω ουδεν αποκρινη τι ουτοι σου καταμαρτυρουσιν
63 But Jhesus was stille. And the prince of prestis seide to hym, Y coniure thee bi lyuynge God, that thou seie to vs, if thou art Crist, the sone of God.
ο δε ιησους εσιωπα και ο αρχιερευς ειπεν αυτω εξορκιζω σε κατα του θεου του ζωντος ινα ημιν ειπης ει συ ει ο χριστος ο υιος του θεου
64 Jhesus seide to him, Thou hast seid; netheles Y seie to you, `fro hennus forth ye schulen se mannus sone sittinge at the riythalf of the vertu of God, and comynge in the cloudis of heuene.
λεγει αυτω ο ιησους συ ειπας πλην λεγω υμιν απ αρτι οψεσθε τον υιον του ανθρωπου καθημενον εκ δεξιων της δυναμεως και ερχομενον επι των νεφελων του ουρανου
65 Thanne the prince of prestis to-rente his clothis, and seide, He hath blasfemed; what yit han we nede to witnessis? lo! now ye han herd blasfemye; what semeth to you?
τοτε ο αρχιερευς διερρηξεν τα ιματια αυτου λεγων εβλασφημησεν τι ετι χρειαν εχομεν μαρτυρων ιδε νυν ηκουσατε την βλασφημιαν
66 And thei answeriden, and seiden, He is gilti of deeth.
τι υμιν δοκει οι δε αποκριθεντες ειπαν ενοχος θανατου εστιν
67 Thanne thei speten `in to his face, and smyten hym with buffatis; and othere yauen strokis with the pawme of her hondis in his face,
τοτε ενεπτυσαν εις το προσωπον αυτου και εκολαφισαν αυτον οι δε εραπισαν
68 and seide, Thou Crist, arede to vs, who is he that smoot thee?
λεγοντες προφητευσον ημιν χριστε τις εστιν ο παισας σε
69 And Petir sat with outen in the halle; and a damysel cam to hym, and seide, Thou were with Jhesu of Galilee.
ο δε πετρος εκαθητο εξω εν τη αυλη και προσηλθεν αυτω μια παιδισκη λεγουσα και συ ησθα μετα ιησου του γαλιλαιου
70 And he denyede bifor alle men, and seide, Y woot not what thou seist.
ο δε ηρνησατο εμπροσθεν παντων λεγων ουκ οιδα τι λεγεις
71 And whanne he yede out at the yate, another damysel say hym, and seide to hem that weren there, And this was with Jhesu of Nazareth.
εξελθοντα δε εις τον πυλωνα ειδεν αυτον αλλη και λεγει τοις εκει ουτος ην μετα ιησου του ναζωραιου
72 And eftsoone he denyede with an ooth, For I knewe not the man.
και παλιν ηρνησατο μετα ορκου οτι ουκ οιδα τον ανθρωπον
73 And a litil aftir, thei that stooden camen, and seiden to Petir, Treuli thou art of hem; for thi speche makith thee knowun.
μετα μικρον δε προσελθοντες οι εστωτες ειπον τω πετρω αληθως και συ εξ αυτων ει και γαρ η λαλια σου δηλον σε ποιει
74 Thanne he bigan to warie and to swere, that he knewe not the man. And anoon the cok crewe.
τοτε ηρξατο καταθεματιζειν και ομνυειν οτι ουκ οιδα τον ανθρωπον και ευθεως αλεκτωρ εφωνησεν
75 And Petir bithouyte on the word of Jhesu, that he hadde seid, Bifore the cok crowe, thries thou schalt denye me. And he yede out, and wepte bitterli.
και εμνησθη ο πετρος του ρηματος ιησου ειρηκοτος οτι πριν αλεκτορα φωνησαι τρις απαρνηση με και εξελθων εξω εκλαυσεν πικρως
