Matthew 10
1 He called to himself his twelve disciples, and gave them authority over unclean spirits, to cast them out, and to heal every disease and every sickness.
୧ଏମ୍ବାଟିଏ ଜୀସୁ ତାମି ବା଼ରଜା଼ଣା ସୀସୁୟାଁଇଁ ଡାଗେ ହା଼ଟାନା ବୂତୁୟାଁ ପିସ୍ପି କିହାଲି, ଇଞ୍ଜାଁ ବାରେ ର଼ଗ କସ୍ତଟି ନେହିଁ କିହାଲି ଏ଼ୱାରାକି ଅଦିକାରା ହୀତେସି ।
2 Now the names of the twelve emissaries are these. The first, Simon, who is called Peter; Andrew, his brother; Jacob the son of Zebedee; Yochanan, his brother;
୨ଏ଼ ବା଼ରଜା଼ଣା ପାଣ୍ତ୍ୱିଆ଼ତି ସୀସୁୟାଁ ଦ଼ର୍କା ଆ଼ତୁ, ସିମନ, ଆମ୍ବାଆରାଇଁ ପିତର ଇନେରି, ଅ଼ଡ଼େ ତାମି ତାୟି ଆନ୍ଦ୍ରିୟ, ଜେବଦି ମୀର୍ଏସି ଜାକୁବ ଅ଼ଡ଼େ ତାମି ତାୟି ଜହନ,
3 Philip; Bartholomew; Thomas; Matthew the tax collector; Jacob the son of Halfai; Labbai, who was also called Taddai;
୩ପିଲିପ ଅ଼ଡ଼େ ବାର୍ତଲମି, ତ଼ମା ଅ଼ଡ଼େ ସିସ୍ତୁ ରୀହ୍ନି ମାତିୟୁ, ଆଲେପି ମୀର୍ଏସି ଜାକୁବ ଅ଼ଡ଼େ ତଦିୟ,
4 Simon the Zealot; and Judah Iscariot, who also betrayed him.
୪ଦେ଼ସାତି ଜୀୱୁ ନ଼ନି ସିମନ ଅ଼ଡ଼େ ଇସ୍କାରିୟତ ଜୀହୁଦା ଆମ୍ବାଆସି ଜୀସୁଇଁ ସାତ୍ରୁ କେୟୁତା ହେର୍ପିତେସି ।
5 Yeshua sent these twelve out and commanded them, saying, “Don’t go among the Gentiles, and don’t enter into any city of the Samaritans.
୫ଜୀସୁ ଈ ବା଼ରଜା଼ଣାତି ପାଣ୍ତାନା ହୁକୁମି ହୀହାଁ ଏଲେଇଚେସି, ମୀରୁ ଜୀହୁଦିଆ଼ଆତି ଲ଼କୁତା଼ଣା ହାଲାଆଦୁ, ଅ଼ଡ଼େ ଆମିନି ସମିରଣି ନା଼ସ୍କାଣାଁ ହ଼ଡ଼୍ଆଦୁ,
6 Rather, go to the lost sheep of the house of Israel.
୬ସାମା ଜା଼ଙ୍ଗାମାନି ମେ଼ଣ୍ତାୟାଁ ଇଚିହିଁ ଇସ୍ରାୟେଲ ଲ଼କୁତା଼ଣା ହାଜୁ ।
7 As you go, proclaim, saying, ‘The Kingdom of Heaven is at hand!’
୭ଏ଼ୱାରିତା଼ଣା ହାଜୁ ଅ଼ଡ଼େ ୱେ଼କ୍ଦୁ ଲାକପୂରୁ ରା଼ଜି ଏଗାୱା଼ହିମାନେ ।
8 Heal the sick, cleanse the lepers, and cast out demons. Freely you received, so freely give.
୮ଅ଼ଡ଼େ ନ଼ମେରି ଗାଟାରାଇଁ ନେହିଁ କିଦୁ, ହା଼ତାରାଇଁ ନିକ୍ଦୁ, କାଜା ର଼ଗ ଗାଟାରାଇଁ ନେହିଁ କିଦୁ, ବୂତୁୟାଁଇଁ ପେ଼ର୍ଦୁ । ମୀରୁ ଉଜେଏ ବେଟା ଆ଼ହାମାଞ୍ଜେରି ଏ଼ଦାଆଁ ଉଜେଏ ହୀଦୁ ।
9 Don’t take any gold, silver, or brass in your money belts.
୯ମୀ ତଲେ ବାଂଗାରା ୱେଣ୍ଡି କି ଅଟଡ଼ିତା ଟାକାୟାଁ ଅ଼ଆଦୁ,
10 Take no bag for your journey, neither two coats, nor sandals, nor staff: for the laborer is worthy of his food.
୧୦ଅ଼ଡ଼େ ହାନାଟି ଲେଚା କଡିନି ମ଼ଣା, ରୀ ଜ଼ଡ଼ୁ ସକାୟାଁ କି ସେପୁୟାଁ କି କୁତା ବାଡ଼୍ଗା ଜିକେଏ ପାରାଆଦୁ, କାମାକିନାସି ତାନି ରା଼ନ୍ଦା ବେଟା ଆ଼ନେସି ।
11 Into whatever city or village you enter, find out who in it is worthy, and stay there until you go on.
୧୧ଅ଼ଡ଼େ ମୀରୁ ଆମିନି ନା଼ୟୁଁତା କି ଗା଼ଡ଼ାତା ହାଜେରି ଏମ୍ବାଆଁ ନେହାଁଣାଇଁ ପାରାଦୁ, ଅ଼ଡ଼େ ଏମ୍ବାଟି ୱେଣ୍ତାହାନି ପାତେକା ଏ଼ୱାଣି ଇଜ ଡ଼ୟାଦୁ ।
12 As you enter into the household, greet it.
୧୨ଅ଼ଡ଼େ ଇଜ ହ଼ଡ଼ନାଟି ଏ଼ୱାରାଇଁ ହିତ୍ଡ଼ି ଜୀୱୁ ମିଙ୍ଗେ ଆୟାପେ ଇଞ୍ଜୁ;
13 If the household is worthy, let your peace come on it, but if it isn’t worthy, let your peace return to you.
୧୩ଏ଼ୱାରି ଇଜତାରି ନେହାଁରି ଇଚିହିଁ ଏ଼ୱାରିତଲେ ମୀ ହିତ୍ଡ଼ି ଡ଼ୟାପେ, ସାମା ଏ଼ୱାରି ନେହାଁରି ଆ଼ଆତିଁ ମୀ ହିତ୍ଡ଼ି ମିଙ୍ଗେ ୱେଣ୍ଡା ୱା଼ପେ ।
14 Whoever doesn’t receive you or hear your words, as you go out of that house or that city, shake the dust off your feet.
୧୪ଅ଼ଡ଼େ ଆମିନି ଇଲୁତାକି ନା଼ସ୍କାଣାଁ ମିଙ୍ଗ ଲ଼କୁ ଅ଼ପଅରି, ମୀ କାତାତି ୱେନଅରି, ଏ଼ ଇଲୁଟି କି ଏ଼ ଗା଼ଡ଼ାଟି ହ଼ଚାୱାନାଟି ମୀ କଡାତି ଦୂଡ଼ି ହାଣ୍ହା କଡାନା ଏ଼ ଟା଼ୟୁ ପିହ୍ଦୁ ।
15 Most certainly I tell you, it will be more tolerable for the land of Sodom and Gomorrah in the day of judgment than for that city.
୧୫ନା଼ନୁ ମିଙ୍ଗେ ସାତା ୱେସିମାଞ୍ଜାଇଁ, ମାହାପୂରୁତି ନୀହାଁୟି ଦିନାତା ଏ଼ ଗା଼ଡ଼ାତି ଡଣ୍ତ କିହାଁ ସଦମ ଅ଼ଡ଼େ ଗମରା ଦେ଼ସାତି ଡଣ୍ତ ଊଣା କିୱିଆ଼ନେ ।
16 “Behold, I send you out as sheep among wolves. Therefore be wise as serpents and harmless as doves.
୧୬ହେଣ୍ତୁ ମେ଼ଣ୍ତାୟାଁଣି କ୍ଡାଃନିୟାଁ ବିତ୍ରା ପାଣ୍ତିନିଲେହେଁ ନା଼ନୁ ମିଙ୍ଗେ ପାଣ୍ତିମାଞ୍ଜାଇଁ, ଏ଼ଦାଆଁତାକି ମୀରୁ ରା଼ଚୁ ଲେହେଁ ବୁଦି ଗାଟାତେରି, ଅ଼ଡ଼େ ପା଼ର୍ୱା ପଟାଲେହେଁ କ଼ପା ହିଲାଆ ଗାଟାତେରି ଆ଼ଦୁ ।
17 But beware of men, for they will deliver you up to councils, and in their synagogues they will scourge you.
୧୭ସାମା ମାଣ୍ସିୟାଁ ତା଼ଣାଟି ଜାଗ୍ରାତା ଆ଼ହାନା ଡ଼ୟାଦୁ, ଏ଼ନାଆଁତାକି ଇଚିହିଁ ଏ଼ୱାରି ମିଙ୍ଗେ ଆସାନା ନୀହାଁୟି କିନି ତା଼ଣା ହେର୍ପାନେରି, ଇଞ୍ଜାଁ ଜୀହୁଦି ଲ଼କୁତି କୁଟମି ଇଲ୍କାଣା ଏ଼ୱାରି ମିଙ୍ଗେ ସା଼ଟ୍ଣି ତଲେ ୱେ଼ତାନେରି,
18 Yes, and you will be brought before governors and kings for my sake, for a testimony to them and to the nations.
୧୮ଅ଼ଡ଼େ ମୀରୁ ନା଼ ତାକି ରାଜା ଅ଼ଡ଼େ ସା଼ଲୱି କିନି ଲ଼କୁତା଼ଣା ଅ଼ହାନା ନୀହାଁୟି କିୱିଆ଼ଦେରି; ଏ଼ଦି ଏ଼ୱାରାକି ଅ଼ଡ଼େ ଜୀହୁଦିଆ଼ଆତି ଲ଼କୁକି ମାହାପୂରୁତି ନେହିଁ କାବ୍ରୁ ୱେସାଲି ସା଼କି ଆ଼ନେ ।
19 But when they deliver you up, don’t be anxious how or what you will say, for it will be given you in that hour what you will say.
୧୯ସାମା ଏଚିବେ଼ଲା ଏ଼ୱାରି ମିଙ୍ଗେ ହେର୍ପାନେରି, ମୀରୁ ନୀହାଁୟି ଆ଼ନିବେଲା ଏ଼ନାଆଁ ଜ଼ଲିଦେରି ଅ଼ଡ଼େ ଏ଼ନିକିଁ ଜ଼ଲିଦେରି, ଏ଼ କାତା ଅଣ୍ପାଆଦୁ, ଇଚିହିଁ ମୀରୁ ଏ଼ନାଆଁ ଜ଼ଲିଦେରି ଏ଼ ବେ଼ଲାତେଏ ମିଙ୍ଗେ ୱେସ୍ତାନେସି ।
20 For it is not you who speak, but the Spirit of your Father who speaks in you.
୨୦। ଇଚିହିଁ ମୀରୁ ଜ଼ଲିନାତେରି ଆ଼ଏ, ଆ଼ବା ମାହାପୂରୁତି ସୁଦୁଜୀୱୁ ମୀ ଗୂତି ହୀହାନା ହା଼ଡା ଜ଼ଲିନେ, ଏ଼ଦି ଜ଼ଲିନାୟି ।
21 “Brother will deliver up brother to death, and the father his child. Children will rise up against parents and cause them to be put to death.
୨୧ତାୟି ତାୟିଇଁ ଆ଼ବା ମୀର୍ଏଣାଇଁ ପା଼ୟାଲି ହେର୍ପିନେସି, ମା଼ସ୍କା, ମୀର୍କା ଏ଼ୱାରି ତାମି ଇୟା ଆ଼ବା କ଼ପାଟି ହ଼ଚାନା, ଏ଼ୱାରାଇଁ ପା଼ୟିନେରି ।
22 You will be hated by all men for my name’s sake, but he who endures to the end will be saved.
୨୨ଅ଼ଡ଼େ ନା଼ ଦ଼ରୁ ତାକି ମୀରୁ ବାରେତା଼ଣା ଅ଼ପାଆ ଗାଟାତେରି ଆ଼ଦେରି, ସାମା ଆମ୍ବାଆସି ରା଼ନି ପାତେକା ସା଼ସା ତଲେ ମାନେସି ଏ଼ୱାସି ଗେଲ୍ପି ଆ଼ନେସି ।
23 But when they persecute you in this city, flee into the next, for most certainly I tell you, you will not have gone through the cities of Israel until the Son of Man has come.
୨୩ସାମା ଏ଼ୱାରି ଏଚିବେ଼ଲା ର଼ ଗା଼ଡ଼ାତା ମିଙ୍ଗେ ନିନ୍ଦା କିୟାନେରି, ଏଚିବେ଼ଲା ଏଟ୍କା ଗା଼ଡ଼ାତା ହାଜୁ, ଇଚିହିଁ ନା଼ନୁ ମିଙ୍ଗେ ସାତା ୱେସିମାଞ୍ଜାଇଁ, ମୀରୁ ଇସ୍ରାୟେଲତି ବାରେ ଗା଼ଡ଼ାୟାଁତା କାମା ରା଼ପ୍ଆ ନ଼କେଏ ମାଣ୍ସି ମୀର୍ଏସି ୱା଼ନେସି ।
24 “A disciple is not above his rabbi, nor a servant above his lord.
୨୪“ସୀସୁ ତାନି ଗୂରୁ କିହାଁ ହ଼ଲେଏସି ସା଼ୱୁକାରି କିହାଁ କାଜାସି ଆ଼ଏ ।
25 It is enough for the disciple that he be like his rabbi, and the servant like his lord. If they have called the master of the house Beelzebul, how much more those of his household!
୨୫ସୀସୁ ତାନି ଗୂରୁ ଅ଼ଡ଼େ ହ଼ଲେଏସି ତାନି ସା଼ୱୁକାରି ଲେହେଁ ଆତିହିଁ ଏ଼ୱାରାକି ସମାନା ଆ଼ନେ, ଏ଼ୱାରି ଇଲୁତି ସା଼ୱୁକାରିଇଁ ବାଲ୍ଜିବୁଲ୍ ଇନେରି ଇଚିହିଁ ଏ଼ୱାଣି ଇଲୁତି ଲ଼କୁବା଼କାଆଁ ହା଼ରେକା ପ଼ଲ୍ଆ କାତା ଜ଼ଲିନେରି!”
26 Therefore don’t be afraid of them, for there is nothing covered that will not be revealed, or hidden that will not be known.
୨୬“ଏ଼ଦାଆଁତାକି ଲ଼କୁଇଁ ଆଜାଆଦୁ; ଇଚିହିଁ ଡ଼ୁଗାମାନାୟି ଏ଼ନାୟିୱା ର଼ ଦିନା ତ଼ଞ୍ଜାଆ଼ନେ, ଏଲେକିଁ ତ଼ଞ୍ଜାଆ଼ଆନା ଡ଼ୁଗାମାନାୟି ଏ଼ନାୟିୱା ହିଲେଏ, ଇଞ୍ଜାଁ ପୁଣ୍ମ୍ବି କିୱିଆ଼ଆଗାଟାୟି ଇଲେକିଁ ଏ଼ନାୟି ଡ଼ୁଗା ହିଲେଏ ।
27 What I tell you in the darkness, speak in the light; and what you hear whispered in the ear, proclaim on the housetops.
୨୭ନା଼ନୁ ମିଙ୍ଗ ଏ଼ନାଆଁ ଆନ୍ଦେରିତା ୱେସ୍ତାଇଁ ଏ଼ଦାଆଁ ଉଜେଡ଼ିତା ୱେହ୍ଦୁ, ଅ଼ଡ଼େ ଏ଼ନାଆଁ ଡ଼ୁଗାନା ୱେଞ୍ଜେରି ଏ଼ଦାଆଁ ଇଲୁ ତୂଡ଼ିୟା ଲାକ ହ଼ଚାନା ୱେହ୍ଦୁ ।
28 Don’t be afraid of those who kill the body, but are not able to kill the soul. Rather, fear him who is able to destroy both soul and body in Gehinnom. (Geenna g1067)
୨୮ଅ଼ଡ଼େ ଆମ୍ବାଆରି ୱାର୍ଇ ଆଙ୍ଗାତି ପା଼ୟିନେରି, ସାମା ଜୀୱୁତି ପା଼ୟାଲି ଆ଼ଡଅରି, ଏ଼ୱାରାଇଁ ଆଜାଆଦୁ; ସାମା ଆମ୍ବାଆସି ମୀ ଜୀୱୁ ଅ଼ଡ଼େ ଆଙ୍ଗା ବାରେତି ନର୍କତା ନା଼ସା କିହାଲି ଆ଼ଡିମାନେସି ଏ଼ୱାଣାଇଁ ଆଜାଦୁ । (Geenna g1067)
29 “Aren’t two sparrows sold for an assarion coin? Not one of them falls to the ground apart from your Father’s will.
୨୯ରୀ ଜେତା ପଟାୟାଁ ର଼ କା଼ନି ତାକି ପାର୍ପି ଆ଼ଉ କି? ଅ଼ଡ଼େ ମୀ ଲାକପୂରୁତି ଆ଼ବା ହେଲ ହୀଆତି ଏ଼ୱାସିକା ବିତ୍ରାଟି ରଣ୍ତି ଜିକେଏ ଡ଼଼ଇ ତର୍ଗେଏ ।
30 But the very hairs of your head are all numbered.
୩୦ସାମା ମୀ ତା଼ର୍ୟୁଁତି ବାରେ ବା଼ଣାୟାଁ ଜିକେଏ ଏଜିକିୱି ଆ଼ହାମାନୁ ।
31 Therefore don’t be afraid. You are of more value than many sparrows.
୩୧ଏ଼ଦାଆଁତାକି ଆଜାଆଦୁ, ମୀରୁ ହା଼ରେକା ଜେତା ପଟାୟାଁ ତା଼ଣାଟି ମୀ ଦାରା ହା଼ରେକା ।”
32 Everyone therefore who confesses me before men, I will also confess him before my Father who is in heaven.
୩୨“ଅ଼ଡ଼େ ଆମ୍ବାଆସି ଲ଼କୁ ନ଼କିତା ନାଙ୍ଗେ ଆବାନେସି, ଇଞ୍ଜାଁ ନା଼ନୁ ଜିକେଏ ନା଼ ଲାକପୂରୁତି ଆ଼ବା ନ଼କିତା ଆବିଇଁ ।
33 But whoever denies me before men, I will also deny him before my Father who is in heaven.
୩୩ସାମା ଆମ୍ବାଆସି ଲ଼କୁ ନ଼କିତା ନାଙ୍ଗେ ଆବଅସି, ନା଼ନୁ ଜିକେଏ ନା଼ ଲାକପୂରୁତି ଆ଼ବା ନ଼କିତା ଆବଅଁ ।”
34 “Don’t think that I came to send peace on the earth. I didn’t come to send peace, but a sword.
୩୪“ନା଼ନୁ ଦାର୍ତିତା ହିତ୍ଡ଼ି ହୀହାଲି ୱା଼ହାମାଇଁ ଇଞ୍ଜିଁ ମ଼ନ କିଆଦୁ; ହିତ୍ଡ଼ି ହୀହାଲି ୱା଼ଆନା, କାଣ୍ତା ହୀହାଲି ୱା଼ହାମାଇଁ ।
35 For I came to set a man at odds against his father, and a daughter against her mother, and a daughter-in-law against her mother-in-law.
୩୫ଇଚିହିଁ ନା଼ନୁ ଆ଼ବା କ଼ପାଟି ମୀର୍ଏଣାଇଁ, ଅ଼ଡ଼େ ଇୟାନି କ଼ପାଟି ମା଼ଙ୍ଗା ଇଞ୍ଜାଁ ପ଼ୟାନି କ଼ପାଟି କୁଡ଼ିୟାନି ଗଡ଼୍ହା କିହାଲି ୱା଼ହାମାଇଁ ।
36 A man’s foes will be those of his own household.
୩୬ଅ଼ଡ଼େ ମାଣ୍ସିତି ତାମି ଇଲୁତି ଲ଼କୁଏ ବାରେଜା଼ଣା ତାନି ସାତ୍ରୁ ଆ଼ନେରି ।”
37 He who loves father or mother more than me is not worthy of me; and he who loves son or daughter more than me isn’t worthy of me.
୩୭“ଆମ୍ବାଆସି ଆ଼ବା କି ଇୟାନି ନା଼ କିହାଁ ହା଼ରେକା ଜୀୱୁ ନ଼ନେସି, ଏ଼ୱାସି ନା଼ ସୀସୁ ଆୟାଲି ପା଼ଡ଼ାଆ଼ଅସି, ଅ଼ଡ଼େ ଆମ୍ବାଆସି ନିଜେତି ମା଼ଙ୍ଗା କି ମୀର୍ଏଣାଇଁ ହା଼ରେକା ଜୀୱୁ ନ଼ନେସି ଏ଼ୱାସି ନା଼ ସୀସୁ ଆୟାଲି ପା଼ଡ଼ାଆ଼ଅସି ।
38 He who doesn’t take his cross and follow after me isn’t worthy of me.
୩୮ଆମ୍ବାଆସି ନିଜେତି କ୍ରୁସ ଡେ଼କାନା ନା଼ ଜେ଼ଚ ୱା଼ଅସି, ଏ଼ୱାସି ନା଼ ସୀସୁ ଆୟାଲି ପା଼ଡ଼ାଆ଼ଅସି ।
39 He who seeks his life will lose it; and he who loses his life for my sake will find it.
୩୯ଆମ୍ବାଆସି ନିଜେତି ଜୀୱୁ ନୀଟ୍ହା କଡିନେସି ଏ଼ୱାସି ହା଼ନେସି, ଅ଼ଡ଼େ ଆମ୍ବାଆସି ନା଼ ତାକି ନିଜେତି ଜୀୱୁ ହୀନେସି, ଏ଼ୱାସି ନୀଡିନେସି ।”
40 “He who receives you receives me, and he who receives me receives him who sent me.
୪୦“ଆମ୍ବାଆସି ମିଙ୍ଗେ ଆବାନେସି, ଏ଼ୱାସି ନାଙ୍ଗେ ଆବାନେସି; ଆମ୍ବାଆସି ନାଙ୍ଗେ ଆବାନେସି, ଏ଼ୱାସି ନାଙ୍ଗେ ପାଣ୍ତାତାଣାଇଁ ଆବିନେସି ।
41 He who receives a prophet in the name of a prophet will receive a prophet’s reward. He who receives a righteous man in the name of a righteous man will receive a righteous man’s reward.
୪୧ଆମ୍ବାଆସି ମାହାପୂରୁ ଅଣ୍ପୁତି ବ଼ଲୁ ୱେହ୍ନାରାଇଁ, ମାହାପୂରୁ ବ଼ଲୁ ୱେହ୍ନାରି ଇଞ୍ଜିଁ ଆବିନେସି, ଏ଼ୱାସି ଏ଼ ବ଼ଲୁ ୱେହ୍ନାରି ଦା଼ନା ବେଟା ଆ଼ନେସି, ଅ଼ଡ଼େ ଆମ୍ବାଆସି କି ତୀରିଗାଟାରାଇଁ, ତୀରିଗାଟାସି ଇଞ୍ଜିଁ ଆବିନେସି ଏ଼ୱାସି ତୀରିଗାଟାରି ଦା଼ନା ବେଟା ଆ଼ନେସି ।
42 Whoever gives one of these little ones just a cup of cold water to drink in the name of a disciple, most certainly I tell you, he will in no way lose his reward.”
୪୨ଅ଼ଡ଼େ ଆମ୍ବାଆସି ନା଼ ସୀସୁୟାଁ ବିତ୍ରାଟି ରଅଣାଇଁ ନା଼ ସୀସୁ ଇଞ୍ଜିଁ ଗିନାତା ଏ଼ୟୁ ଗସାଲି ହୀନେସି, ନା଼ନୁ ମିଙ୍ଗେ ସାତା ୱେସିମାଞ୍ଜାଇଁ, ଏ଼ୱାସି ତାନି ଦା଼ନାତି ଜା଼କ୍ଅସି ।”
