Proverbs 4
1 My children, listen to what I am teaching you. If you pay attention, you will understand what is wise.
Aŭskultu, infanoj, la instruon de la patro, Kaj atentu, por lerni prudenton;
2 What I am teaching you is good, so do not turn away from it.
Ĉar bonan instruon mi donis al vi; Mian leĝon ne forlasu.
3 When I was a young boy, loved by my mother,
Ĉar mi estis filo de mia patro, Dorlotata kaj sola de mia patrino.
4 my father told me, “Remember my words; if you obey my commandments, you will live [a long time].
Kaj li instruis min, kaj diris al mi: Via koro akceptu miajn vortojn; Observu miajn ordonojn, kaj vi vivos.
5 Obtain wisdom and understanding, and (do not abandon/hold fast to) [LIT] what I have taught you.
Akiru saĝon, akiru prudenton; Ne forgesu, kaj ne deflankiĝu de la paroloj de mia buŝo.
6 Do not turn away from wisdom, because if you are wise, you will be protected [from all evil/danger]. If you love wisdom, wisdom [PRS] will guard you.
Ne forlasu ĝin, kaj ĝi vin gardos; Amu ĝin, kaj ĝi zorgos pri vi.
7 The most important thing that you can do is to get wisdom. Even if you obtain many other things, the best thing is to know what things are wise.
La komenco de saĝo estas: akiru saĝon; Kaj por via tuta havo akiru prudenton.
8 If you consider being wise to be very valuable, [people] will think very highly of you. If you cling to wisdom [like you would cling to a woman you love], [many people] will honor you.
Ŝatu ĝin alte, kaj ĝi vin altigos; Kaj ĝi donos al vi honoron, se vi ĝin enbrakigos.
9 If you become wise, that will for you be [like] a beautiful wreath that is put {someone puts} on your head; it will be [like] a king’s glorious crown.” [That is what my father told me].
Ĝi donos ĉarman ornamon al via kapo; Belan kronon ĝi donacos al vi.
10 [So now I say], “My son, heed what I say. If you do that, you will live a [good] long life.
Aŭskultu, mia filo, kaj akceptu miajn vortojn; Kaj multiĝos la jaroj de via vivo.
11 I am teaching you the way to live wisely; I am showing you how to act justly [toward others].
Mi kondukos vin laŭ la vojo de saĝo; Mi irigos vin sur rekta vojstreko.
12 If you live wisely, when you decide to do something, you will succeed [LIT].
Kiam vi iros, via irado ne estos malfaciligata; Kaj kiam vi kuros, vi ne falpuŝiĝos.
13 Hold fast to the things I have taught you to do, and do not let them go. Guard them, because they [will be the source of a good] life.
Tenu forte la instruon, ne forlasu ĝin; Konservu ĝin, ĉar ĝi estas via vivo.
14 Do not do the things that wicked people do; [do not behave like they do]; do not even walk on the roads that evil [people] walk on [MET].
La vojstrekon de malpiuloj ne iru, Kaj ne ekpaŝu sur la vojo de malbonuloj;
15 Stay away from those roads; turn aside and walk on other roads;
Evitu ĝin, ne trapasu ĝin; Flankiĝu de ĝi, kaj preterpasu.
16 because evil people cannot sleep if they have not done some evil deed [on that day]. They cannot rest if they have not harmed someone.
Ĉar ili ne ekdormas, se ili ne faris malbonon; Kaj ili perdas la dorman ripozon, se ili ne pekigis;
17 What they eat and what they drink are things that they have obtained by acting wickedly and violently.”
Ĉar ili manĝas panon de malpio Kaj trinkas vinon de krimo.
18 The behavior of good/righteous [people] is like the light [that begins to shine] at dawn and then [continues to] shine brighter until the brightest time of day.
Kaj la vojo de piuloj estas kiel lumo leviĝanta, Kiu ĉiam pli lumas ĝis plena tagiĝo.
19 [But] the behavior of wicked [people] is like deep/thick darkness. [Because it is very dark], they cannot see the things that cause them to stumble.
La vojo de malpiuloj estas kiel mallumo; Ili ne scias, je kio ili falpuŝiĝos.
20 My son, pay attention to what I am saying. Listen to my words carefully.
Mia filo, atentu miajn vortojn; Klinu vian orelon al miaj paroloj.
21 Keep them close to you; let them penetrate your inner being,
Ili ne foriĝu de viaj okuloj; Gardu ilin en via koro.
22 because you will have [PRS] [a good] life and [good] health if you [search for them and] find them.
Ĉar ili estas vivo por tiuj, kiuj ilin trovis, Kaj sanigaj por ilia tuta korpo.
23 It is very important that you be careful about what you think, because what you think controls [MET] the things that you do.
Pli ol ĉion gardatan, gardu vian koron; Ĉar el ĝi eliras la vivo.
24 Do not say anything that deceives [others] and never say what is not true.
Forigu de vi falsemon de la buŝo, Kaj malicon de la lipoj malproksimigu de vi.
25 Keep looking straight ahead toward the events that are before you, and do not turn aside.
Viaj okuloj rigardu rekte, Kaj viaj palpebroj direktiĝu rekte antaŭen.
26 Plan carefully where you will go and what you will do, and then stay on that road. Then what you do will be right.
Fortikigu la direkton de viaj piedoj, Kaj ĉiuj viaj vojoj estu firmaj.
27 Do not leave the straight road by turning to the left or to the right. [Do only what is right] and keep yourself from [doing what is] evil.
Ne ŝanceliĝu dekstren, nek maldekstren; Forigu de malbono vian piedon.
