Proverbs 25
1 These also, are proverbs of Solomon, —which the men of Hezekiah king of Judah transcribed.
Teć są przypowieści Salomonowe, które zebrali mężowie Ezechyjasza, króla Judzkiego.
2 The glory of God, is to conceal a thing, but, the glory of kings, is to search out a thing.
Sława to Boża, taić sprawę; ale sława królów, wywiadywać się rzeczy.
3 The heavens for height, and the earth for depth, but, the heart of kings, cannot be searched.
Wysokość niebios, i głębokość ziemi, i serce królów nie są doścignione.
4 Remove the dross from the silver, and there cometh forth, to the refiner, a vessel:
Odejm zużelicę od srebra, a wynijdzie odlewającemu naczynie kosztowne.
5 Remove a lawless man from before the king, that his throne, may be established in righteousness.
Odejm niezbożnika od oblicza królewskiego, a umocni się w sprawiedliwości stolica jego.
6 Do not honour thyself before a king, nor, in the place of great men, do thou stand;
Nie udawaj się za zacnego przed królem, a na miejscu wielmożnych nie stawaj;
7 For better it be said to thee, Come up hither, —than that thou be put lower down before a noble, whom thine own eyes, have beheld.
Bo lepiej jest, iż ci rzeką: Postąp sam: a niżeliby cię zniżyć miano przed księciem; co widują oczy twoje.
8 Do not go forth to strive in haste, —lest [thou know not] what to do in the latter end thereof, when thy neighbour, hath put thee to shame.
Nie pokwapiaj się do swaru, byś snać na ostatek nie wiedział, co masz czynić, gdyby cię zawstydził bliźni twój.
9 Thy contention, urge thou with thy neighbour, and, the secret of another, do not reveal:
Prowadź do końca sprawę swoję z przyjacielem twoim, a tajemnicy drugiego nie objawiaj;
10 Lest he that heareth expose thee, and, the report concerning thee, turn not away.
By cię snać nie zelżył ten, co cię słucha, a niesława twoja zostałaby na tobie.
11 Golden fruit in figured silver baskets, is a word spoken on fitting occasion.
Jakie jest jabłko złote z wyrzezaniem srebrnem, takieć jest słowo do rzeczy powiedziane.
12 A ring of gold, and a vessel of precious metal, is a wise reprover, on a hearing ear.
Ten, który mądrze napomina, jest u tego, co słucha, jako nausznica złota, i klejnot z szczerego złota.
13 As the cold of snow in the day of harvest, is a faithful messenger to them who send him, —when, the life of his masters, he restoreth.
Jako zimno śnieżne czasu żniwa: tak poseł wierny tym, którzy go posyłają; bo dusze panów swych ochładza.
14 Clouds and wind, when rain there is none, is the man who boasteth himself of a pretended gift.
Człowiek, który się chlubi darem zmyślonym, jest jako wiatr i obłoki bez deszczu.
15 By long patience, is a judge persuaded, and, a soft tongue, breaketh the bone.
Książę cierpliwością bywa zmiękczony, a język łagodny kości łamie.
16 Honey having found, eat to suffice thee, lest thou loathe it, and vomit it forth.
Znajdzieszli miód, jedzże, ileć potrzeba, by snać objadłszy się go nie zwrócił.
17 Withhold thy foot from the house of thy neighbour, —lest he be weary of thee, and hate thee.
Powściągnij nogę twoję od domu bliźniego twego, by snać będąc ciebie syt, nie miał cię w nienawiści.
18 A hammer and a sword, and a sharpened arrow, is a man becoming a false witness against his neighbour.
Każdy, kto mówi fałszywe świadectwo przeciw bliźniemu swemu, jest jako młot, i miecz, i strzała ostra.
19 A broken tooth and a faltering foot, is confidence in the treacherous, in the day of danger.
Ufność w człowieku przewrotnym jest w dzień ucisku jako ząb wyłamany i noga wywiniona.
20 As splendour of dress on a cold day—vinegar upon nitre, so is a singer with songs, unto a sad heart.
Jako ten, który zewłoczy odzienie czasu zimy, albo leje ocet na saletrę, taki jest ten, który śpiewa pieśni sercu smutnemu.
21 If he that hateth thee hunger, give him bread to eat, and, if he be thirsty, give him water to drink;
Jeźliżeby łaknął ten, co cię nienawidzi, nakarm go chlebem; a jeźliby pragnął, daj mu się napić wody;
22 For, burning coals, shalt thou be heaping upon his head, —and, Yahweh, will repay thee.
Bo węgle rozpalone zgromadzisz na głowę jego, a Pan ci nagrodzi.
23 A north wind, bringeth forth rain, and, a face stirred with indignation, a secretive tongue.
Jako wiatr północny deszcz przynosi: tak przynosi twarz gniewliwą język uszczypliwy.
24 Better to dwell on the corner of the roof, than a quarrelsome wife, and a house in common.
Lepiej mieszkać w kącie pod dachem, niżeli z żoną swarliwą w domu przestronnym.
25 As cold water to a thirsty soul, so is a good report from a far country.
Jako woda chłodna duszy pragnącej: tak wieść dobra z ziemi dalekiej.
26 A fountain fouled, a spring spoiled, is a righteous man tottering before one who is lawless.
Jako źródło nogami pomącone, albo zdrój zepsuty: tak sprawiedliwy, który upada przed niezbożnym.
27 To eat honey in abundance, is not good, nor is, searching out their own honour, an honourable thing.
Jako jeść wiele miodu nie jest rzecz dobra: tak szukanie własnej sławy jest niesławne.
28 A city broken down without a wall, is a man who hath no control over his own spirit.
Mąż, który nie ma mocy nad duchem swoim, jest jako miasto rozwalone bez muru.
