Proverbs 23
1 When thou sittest to eat with a ruler, thou shalt consider well, what is before thee;
Kiam vi sidiĝos, por manĝi kun reganto, Rigardu bone, kio estas antaŭ vi;
2 And shalt put a knife to thy throat, if, of great appetite, thou art:
Kaj vi metu tranĉilon al via gorĝo, Se vi estas avidulo.
3 Do not crave his dainties, for, the same, are deceitful food.
Ne deziru liajn bongustajn manĝojn; Ĉar ĝi estas trompa pano.
4 Do not toil to get wealth, of thine own understanding, forbear:
Ne penu riĉiĝi; Forlasu vian pripensadon.
5 Wilt thou let thine eye fly thereupon, when it is nothing? for it will, surely make, itself wings, Like an eagle, will it wing its way across the heavens.
Ĉu vi direktos viajn okulojn al ĝi? ĝi jam ne ekzistos; Ĉar riĉeco faras al si flugilojn kiel aglo, kaj forflugas al la ĉielo.
6 Do not eat the food of him that hath a begrudging eye, neither crave thou his dainties;
Ne manĝu panon de malbondeziranto, Kaj ne deziru liajn bongustajn manĝojn.
7 For, just as he hath thought in his own mind, so, he is: Eat and drink! he may say to thee, but, his heart, is not with thee.
Ĉar kiaj estas la pensoj en lia animo, tia li ankaŭ estas: Manĝu kaj trinku, li diros al vi, Sed lia koro ne estas kun vi.
8 As for thy morsel thou hast eaten, thou shalt vomit it, so shalt thou waste thy things so sweet.
La pecon, kiun vi manĝis, vi elvomos; Kaj vane vi perdis viajn agrablajn vortojn.
9 In the ears of a dullard, do not speak, for he will despise the good sense of thy words.
En la orelojn de malsaĝulo ne parolu; Ĉar li malŝatos la saĝecon de viaj vortoj.
10 Do not move back the ancient boundary, and, into the fields of the fatherless, do not enter;
Ne forŝovu la antikvajn limojn, Kaj sur la kampon de orfoj ne iru.
11 For, their near of kin, is strong, he, will plead their cause with thee.
Ĉar ilia Liberiganto estas forta; Li defendos ilian aferon kontraŭ vi.
12 Bring, to correction, thy heart, and thine ears, to the sayings of knowledge.
Elmetu vian koron al instruo Kaj viajn orelojn al paroloj de prudento.
13 Do not withhold, from a child, correction, When thou smitest him with the rod, he shall not die:
Ne malvolu puni knabon: Se vi batos lin per kano, li ne mortos.
Vi batos lin per kano, Kaj lian animon vi savos de Ŝeol. (Sheol h7585)
15 My son! if thy heart be wise, my heart shall rejoice, even mine.
Mia filo, se via koro estos saĝa, Tiam ĝojos ankaŭ mia koro.
16 So shall my reins exult, when thy lips speak the things that are right.
Kaj mia internaĵo ĝojos, Kiam viaj lipoj parolos ĝustaĵon.
17 Let not thy heart be envious of sinners, only of the reverence of Yahweh, all day long;
Via koro sin tiru ne al pekuloj, Sed al timo antaŭ la Eternulo ĉiutage.
18 For surely there is a future, and, thine expectation, shall not be cut off.
Ĉar ekzistas estonteco, Kaj via espero ne perdiĝos.
19 Hear, thou, my son, and be wise, and lead forward, in duty, thy heart.
Aŭskultu vi, mia filo, kaj estu saĝa, Kaj direktu vian koron al la ĝusta vojo.
20 Do not be among them who tipple with wine, —among them who are gluttons;
Ne estu inter la drinkantoj de vino, Inter tiuj, kiuj manĝas tro da viando;
21 For, the tippler and the glutton, shall come to poverty, and, rags, shall Slumber put on!
Ĉar drinkemulo kaj manĝegemulo malriĉiĝos, Kaj dormemulo havos sur si ĉifonaĵojn.
22 Hearken to thy father here, who begat thee, and despise not, when she is old, thy mother.
Aŭskultu vian patron, kiu vin naskigis, Kaj ne malŝatu vian patrinon, kiam ŝi maljuniĝos.
23 Truth, buy thou, but do not sell, wisdom, and correction, and understanding.
Veron aĉetu, kaj ne vendu saĝon Kaj instruon kaj prudenton.
24 Greatly shall exult, the father of a righteous man, and, he that begetteth a wise son, shall rejoice in him:
Grandan ĝojon havas patro de virtulo, Kaj naskinto de saĝulo ĝojos pro li.
25 Rejoice shall thy father and thy mother, yea she, shall exult, who bare thee.
Via patro kaj via patrino ĝojos, Kaj via naskintino triumfos.
26 Oh give, my son, thy mind unto me, and let, thine eyes, observe, my ways;
Donu, mia filo, vian koron al mi, Kaj al viaj okuloj plaĉu miaj vojoj.
27 For, a deep chasm, is the unchaste woman, and, a narrow pit, the female unknown;
Ĉar malĉastulino estas profunda foso, Kaj fremda edzino estas malvasta puto.
28 Yea, she, as for prey, lieth in wait, and, the treacherous among mankind, she causeth to abound.
Ŝi embuskas kiel rabisto, Kaj kolektas ĉirkaŭ si perfidulojn.
29 Who hath woe? Who hath outcry of pain? Who hath contentions? Who hath complaining? Who hath needless wounds? Who hath dullness of eyes?
Ĉe kiu estas ploro? ĉe kiu estas ĝemoj? ĉe kiu estas malpaco? Ĉe kiu estas plendoj? ĉe kiu estas senkaŭzaj batoj? Ĉe kiu estas malklaraj okuloj?
30 They who tarry over wine, they who go in to search for mixed wine.
Ĉe tiuj, kiuj sidas malfrue ĉe vino, Ĉe tiuj, kiuj venas, por gustumi aroman trinkaĵon.
31 Do not look on wine when it becometh red, when it giveth in the cup its sparkle, glideth down smoothly.
Ne rigardu la vinon, kiel ruĝa ĝi estas, Kiel ĝi brilas en la pokalo, kiel glate ĝi eniras:
32 Its after effect, is that, like a serpent, it biteth, and, like a viper, it doth sting.
En la fino ĝi mordas kiel serpento Kaj pikas kiel vipuro.
33 Thine eyes, will see strange women, and, thy heart, will speak perverse things:
Viaj okuloj vidos fremdaĵojn, Kaj via koro parolos malĝustaĵojn.
34 So shalt thou become, as one lying down in the heart of the sea, —or as one lying down on the top of the mastgear:
Kaj vi estos kiel dormanto meze de la maro, Kaj kiel dormanto sur la supro de masto.
35 They smote me—I felt no pain, They struck me down—I noticed it not, —When shall I wake up? I will go on, I will seek it, again!
Ili batis min, sed ĝi min ne doloris; Ili frapis min, sed mi ne sentis; Kiam mi vekiĝos, mi denove tion serĉos.
