Matthew 15
1 Then, there come unto Jesus from Jerusalem Pharisees and Scribes, saying—
Wtedy z Jerozolimy przyszli do Jezusa uczeni w Piśmie i faryzeusze i zapytali:
2 Wherefore do thy disciples transgress the tradition of the elders? for they wash not their hands, when they eat bread!
Czemu twoi uczniowie postępują wbrew tradycji starszych? Nie myją bowiem rąk przed jedzeniem chleba.
3 But, he, answering, said unto them—Wherefore do, ye also, transgress the commandment of God for the sake of your tradition?
A on odpowiedział im: Czemu i wy postępujecie wbrew przykazaniu Bożemu dla waszej tradycji?
4 For, God, said—Honour thy father and thy mother, and—He that revileth father or mother, let him, surely die!
Bóg bowiem nakazał: Czcij swego ojca i matkę, oraz: Kto złorzeczy ojcu albo matce, niech poniesie śmierć.
5 But, ye, say—Whosoever shall say to his father or his mother—A gift! Whatsoever, out of me, thou mightest be profited,
Ale wy mówicie: Kto by powiedział ojcu albo matce: To, co powinieneś otrzymać ode mnie jako pomoc, jest darem [ofiarnym];
6 in nowise, shall honour his father or his mother—and so ye have cancelled, the word of God, for the sake of your, tradition.
I nie uczciłby swego ojca ani matki, [będzie bez winy]. I tak unieważniliście przykazanie Boże przez waszą tradycję.
7 Hypocrites! well prophesied concerning you, Isaiah, saying—
Obłudnicy, dobrze prorokował o was Izajasz:
8 This people, with the lips, do, honour, me, while, their heart, far off, holdeth from me;
Lud ten przybliża się do mnie swymi ustami i czci mnie wargami, ale ich serce daleko jest ode mnie.
9 But, in vain, do they pay devotions unto me, teaching, for teachings, the commandments of men.
Lecz na próżno mnie czczą, ucząc nauk, [które] są przykazaniami ludzkimi.
10 And, calling near the multitude, he said to them—Hear and understand!
Potem przywołał do siebie tłum i powiedział: Słuchajcie i zrozumiejcie.
11 Not that which entereth into the mouth, defileth the man, but, that which proceedeth out of the mouth, the same, defileth the man,
Nie to, co wchodzi do ust, kala człowieka, ale co z ust wychodzi, to kala człowieka.
12 Then, coming near, his disciples say unto him—Knowest thou, that the Pharisees, hearing the word, were caused to stumble?
Wtedy podeszli jego uczniowie i powiedzieli do niego: Wiesz, że faryzeusze zgorszyli się, gdy usłyszeli te słowa?
13 And, he, answering, said—Every plant which my heavenly Father hath not planted, will be uprooted:
A on odpowiedział: Każda roślina, której nie zasadził mój Ojciec niebieski, będzie wykorzeniona.
14 Let them alone! they are, blind leaders; and, if the, blind, lead the, blind, both, into a ditch, will fall.
Zostawcie ich! To są ślepi przewodnicy ślepych, a jeśli ślepy prowadzi ślepego, obaj w dół wpadną.
15 And Peter, answering, said unto him, Declare to us the parable.
Wtedy Piotr powiedział do niego: Wyjaśnij nam tę przypowieść.
16 And, he, said, To this moment, are, ye also, without discernment?
Jezus odpowiedział: Wy też jeszcze jesteście niepojętni?
17 Perceive ye not that, every thing which entereth into the mouth, into the stomach, findeth way, and, into the draught, is passed;
Jeszcze nie rozumiecie, że wszystko, co wchodzi do ust, idzie do żołądka i zostaje wydalone do ustępu?
18 while, the things which proceed out of the mouth, out of the heart, come forth, and, they, defile the man.
Ale to, co z ust wychodzi, pochodzi z serca i to kala człowieka.
19 For, out of the heart, come forth wicked designs, —murders, adulteries, fornications, thefts, false testimonies, profane speakings:
Z serca bowiem pochodzą złe myśli, zabójstwa, cudzołóstwa, nierząd, kradzieże, fałszywe świadectwa, bluźnierstwa.
20 these, are the things which defile the man, but, the eating with unwashed hands, doth not defile the man.
To właśnie kala człowieka. Lecz jedzenie nieumytymi rękami nie kala człowieka.
21 And, going forth from thence, Jesus retired into the parts of Tyre and Zidon.
Potem Jezus odszedł stamtąd i udał się w okolice Tyru i Sydonu.
22 And lo! a Canaanite woman, from those bounds, coming forth, began crying out, saying, Have mercy on me, Lord, Son of David! My daughter, is miserably demonized.
A oto kobieta kananejska, wyszedłszy z tamtych okolic, wołała do niego: Zmiłuj się nade mną, Panie, Synu Dawida! Moja córka jest ciężko dręczona przez demona.
23 But, he, answered her no a word. And his disciples, coming forward began requesting him, saying—Dismiss her, because she is crying out after us.
On jednak nie odpowiedział jej ani słowa. Wówczas jego uczniowie podeszli i prosili go: Odpraw ją, bo woła za nami.
24 But, he, answering, said, I was not sent forth, save unto the lost sheep of the house of Israel.
A on odpowiedział: Jestem posłany tylko do owiec zaginionych z domu Izraela.
25 And, she, coming, began bowing down to him, saying, Lord! help me.
Lecz ona podeszła i oddała mu pokłon, mówiąc: Panie, pomóż mi!
26 But, he, answering, said, It is, not seemly, to take the loaf of, the children, and cast, to the little dogs.
On jednak odpowiedział: Niedobrze jest brać chleb dzieci i rzucać szczeniętom.
27 And, she, said, True, Lord! [for], even the little dogs, eat of the crumbs which are falling from the table of, their masters.
A ona powiedziała: Tak, Panie, ale i szczenięta jedzą okruchy, które spadają ze stołu ich panów.
28 Then, answering, Jesus said to her—O woman! great, is, thy faith! Be it, done, for thee, as thou desirest. And her daughter was healed, from that hour.
Wtedy Jezus jej odpowiedział: O kobieto, wielka jest twoja wiara! Niech ci się stanie, jak chcesz. I od tej chwili jej córka była zdrowa.
29 And, passing on from thence, Jesus came near the sea of Galilee, and, going up into the mountain, was sitting there.
A Jezus odszedł stamtąd i przyszedł nad Morze Galilejskie. Wszedł na górę i tam usiadł.
30 And there came unto him large multitudes, having with themselves the lame, the maimed, the blind, the dumb, and many others, —and they cast them near his feet, and he cured them;
I przyszły do niego wielkie tłumy, mając ze sobą chromych, ślepych, niemych, ułomnych oraz wielu innych. Położyli ich u nóg Jezusa, a on ich uzdrowił;
31 so that the multitude marvelled, seeing the dumb speaking, the lame walking, and the blind seeing, —and they glorified the God of Israel.
Tak że tłumy dziwiły się, widząc, że niemi mówią, ułomni są uzdrowieni, chromi chodzą, a ślepi widzą. I wielbili Boga Izraela.
32 But, Jesus, calling near his disciples, said—My compassions are moved towards the multitude, because [even now], three days, abide they with me, and they have nothing to eat, —and, to dismiss them fasting, I am not willing, lest by any means they faint in the way.
Lecz Jezus przywołał swoich uczniów i powiedział: Żal mi tych ludzi, bo już trzy dni przy mnie trwają i nie mają co jeść. Nie chcę ich odprawić głodnych, aby przypadkiem nie zasłabli w drodze.
33 And his disciples say unto him—Whence, to us, in a wilderness, loaves in such numbers as to fill a multitude, so great?
Wtedy jego uczniowie powiedzieli mu: Skąd na tej pustyni weźmiemy tyle chleba, aby nakarmić takie mnóstwo ludzi?
34 And Jesus saith unto them—How many, loaves have ye? And, they, said, —Seven, and a few small fishes.
Zapytał ich Jezus: Ile macie chlebów? A oni odpowiedzieli: Siedem i kilka rybek.
35 And, sending word to the multitude to recline upon the ground,
I nakazał ludziom usiąść na ziemi.
36 he took the seven loaves, and the fishes, and, giving thanks, brake, —and began giving to his disciples, and, the disciples, to the multitudes.
Potem wziął te siedem chlebów i ryby, a podziękowawszy, łamał i dawał swoim uczniom, a uczniowie ludziom.
37 And they all did eat and were filled, —and, the remainder of the broken pieces, took they up, seven hampers, full.
I jedli wszyscy do syta, a z pozostałych kawałków zebrali siedem pełnych koszy.
38 And, they who did eat, were four thousand men, besides women and children.
Tych zaś, którzy jedli, było cztery tysiące mężczyzn, nie licząc kobiet i dzieci.
39 And, dismissing the multitudes, he went up into the boat, —and came into the bounds of Magadan.
A gdy odprawił ludzi, wsiadł do łodzi i przybył w okolice Magdali.
