Proverbs 10
1 A wise son makes [his] father glad: but a foolish son is a grief to his mother.
Ang mga proverbio ni Salomon. Ang usa ka anak nga manggialamon maoy kalipay sa iyang amahan; Apan ang usa ka anak nga buang-buang maoy kaguol sa iyang inahan.
2 Treasures shall not profit the lawless: but righteousness shall deliver from death.
Ang mga bahandi sa kadautan walay kapuslanan; Apan ang pagkamatarung magaluwas gikan sa kamatayon.
3 The Lord will not famish a righteous soul: but he will overthrow the life of the ungodly.
Si Jehova dili motugot sa kalag sa tawong matarung nga magutom; Apan ipahilayo niya ang tinguha sa dautan.
4 Poverty brings a man low: but the hands of the vigorous make rich. A son who is instructed shall be wise, and shall use the fool for a servant.
Mahimong kabus ang magabuhat uban ang usa ka kamot nga tapulan; Apan ang kamot sa makugihon makapahimong adunahan.
5 A wise son is saved from heat: but a lawless son is blighted of the winds in harvest.
Kadtong nagaani panahon sa tinginit maoy usa ka manggialamon nga anak; Apan kadtong nagakatulog sa tingani maoy usa ka anak nga nagapakaulaw.
6 The blessing of the Lord is upon the head of the just: but untimely grief shall cover the mouth of the ungodly.
Ang mga panalangin maoy anaa sa ibabaw sa ulo sa matarung; Apan ang pagpanlupig nagatabon sa baba sa dautan.
7 The memory of the just is praised; but the name of the ungodly [man] is extinguished.
Ang handumanan sa matarung maoy bulahan; Apan ang ngalan sa dautan madunot.
8 A wise man in heart will receive commandments; but he that is unguarded in his lips shall be overthrown in his perverseness.
Ang manggialamon sa kasingkasing magadawat ug mga sugo; Apan ang usa ka buang-buang nga witwitan mahulog sa kagul-anan.
9 He that walks simply, walks confidently; but he that perverts his ways shall be known.
Kadtong nagalakat sa pagkamatul-id nagalakat sa kasigurohan; Apan kadtong nagamasukihon sa iyang mga dalan mahibaloan.
10 He that winks with his eyes deceitfully, procures griefs for men; but he that reproves boldly is a peacemaker.
Kadtong nagapangilo sa mata nagahatag ug kasubo; Apan ang usa ka buang-buang nga witwitan mahulog sa kagul-anan.
11 [There is] a fountain of life in the hand of a righteous man; but destruction shall cover the mouth of the ungodly.
Ang baba sa matarung maoy usa ka tuburan sa kinabuhi; Apan ang pagpanlupig nagatabon sa baba sa dautan.
12 Hatred stirs up strife; but affection covers all that do not love strife.
Ang pagdumot nagapapukaw sa mga kasamok; Apan ang gugma nagatabon sa tanang mga kalapasan.
13 He that brings forth wisdom from his lips smites the fool with a rod.
Diha sa mga ngabil niadtong adunay panimuot hikaplagan ang kaalam: Apan ang usa ka bunal alang sa likod niadtong walay pagsabut.
14 The wise will hide discretion; but the mouth of the hasty draws near to ruin.
Ang mga tawong manggialamon nagatigum ug kahibalo; Apan ang baba sa buang-buang mao ang usa ka pagkalaglag karon.
15 The wealth of rich men is a strong city; but poverty is the ruin of the ungodly.
Ang bahandi sa tawong adunahan mao ang iyang malig-on nga ciudad; Ang pagkalaglag sa mga kabus mao ang ilang pagkakabus.
16 The works of the righteous produce life; but the fruits of the ungodly [produce] sins.
Ang pagpamoo sa tawong matarung nagapadulong ngadto sa kinabuhi; Ang abut sa tawong dautan, ngadto sa pagpakasala.
17 Instruction keeps the right ways of life; but instruction unchastened goes astray.
Anaa sa dalan sa kinabuhi kadtong mamati sa pagbadlong; Apan kadtong nagasalikway sa pagbadlong anaa sa kasaypanan.
18 Righteous lips cover enmity; but they that utter railings are most foolish.
Kadtong nagatago sa pagdumot adunay bakakon nga mga ngabil; Ug kadtong nagapamulong us usa ka butang-butang maoy usa ka buang.
19 By a multitude of words you shall not escape sin; but if you refrain your lips you will be prudent.
Diha sa daghang mga pulong dili mawad-an sa kalapasan; Apan kadtong nagapugong sa iyang mga ngabil nagabuhat sa manggialamon gayud.
20 The tongue of the just is tried silver; but the heart of the ungodly shall fail.
Ang dila sa tawong matarung ingon sa piniling salapi: Ang kasingkasing sa tawong dautan diyutay ra ug bili.
21 The lips of the righteous know sublime [truths]: but the foolish die in lack.
Ang mga ngabil sa matarung magapakaon ug daghan; Apan ang buang-buang mamatay tungod sa pagkakulang ug salabutan,
22 The blessing of the Lord is upon the head of the righteous; it enriches [him], and grief of heart shall not be added to [it].
Ang panalangin ni Jehova, nagapadato kini; Ug siya wala magadugang ug kasubo niana.
23 A fool does mischief in sport; but wisdom brings forth prudence for a man.
Maoy usa ka lingaw-lingaw sa usa ka buang ang pagbuhat ug kadautan; Ug maingon niini ang kaalam alang sa usa ka tawo nga masinabuton,
24 The ungodly is engulfed in destruction; but the desire of the righteous is acceptable.
Ang kahadlok sa tawong dautan, kini modangat sa ibabaw niya; Ug ang tinguha sa tawong matarung igatugot man.
25 When the storm passes by, the ungodly vanishes away; but the righteous turns aside and escapes for ever.
Sa paglabay sa alimpulos ang dautan mahanaw; Apan ang matarung maoy usa ka patukoranan nga walay katapusan.
26 As a sour grape is hurtful to the teeth, and smoke to the eyes, so iniquity hurts those that practise it.
Maingon sa suka nga alang sa mga ngipon, ug sa aso nga alang sa mga mata, Mao man usab ang tapulan alang niadtong nagasugo kaniya.
27 The fear of the Lord adds [length] of days: but the years of the ungodly shall be shortened.
Ang pagkahadlok kang Jehova nagapalugway sa mga adlaw; Apan ang mga tuig sa dautan pagahamub-on.
28 Joy rests long with the righteous: but the hope of the ungodly shall perish.
Ang paglaum sa matarung mao ang kalipay; Apan ang gipaabut niadtong dautan mawagtang.
29 The fear of the Lord is a strong hold of the saints: but ruin [comes] to them that work wickedness.
Ang dalan ni Jehova maoy usa ka malig-ong salipdanan sa tawong matul-id; Apan kini maoy usa ka pagkalaglag sa mga mamumuhat sa kasal-anan.
30 The righteous shall never fail: but the ungodly shall not dwell in the earth.
Ang matarung dili gayud matarug; Apan ang dautan dili magadayon sa yuta.
31 The mouth of the righteous drops wisdom: but the tongue of the unjust shall perish.
Ang baba sa matarung magabunga ug kaalam; Apan ang dila nga masukihon pagaputlon.
32 The lips of just men drop grace: but the mouth of the ungodly is perverse.
Ang mga ngabil sa matarung mahibalo sa angay nga pagadawaton; Apan ang baba sa dautan nagapamulong sa pagkamasukihon.
