John 6
1 After these things Jesus went beyond the Sea of Galilee, of Tiberias.
Potem odszedł Jezus za morze Galilejskie, które jest Tyberyjadzkie;
2 And a great multitude followed Him, because they saw the miracles He was doing in behalf of the sick.
I szedł za nim lud wielki, iż widzieli cuda jego, które czynił nad chorymi.
3 And Jesus came into the mountain; and was sitting there with His disciples.
I wszedł Jezus na górę, i siedział tam z uczniami swoimi;
4 And the passover, the feast of the Jews, was nigh.
A była blisko wielkanoc, święto żydowskie.
5 Therefore Jesus lifting up His eyes, and seeing that a great multitude is coming to Him, He says to Philip, Whence can we purchase bread, that these may eat?
Tedy podniósł Jezus oczy i ujrzawszy, iż wielki lud idzie do niego, rzekł do Filipa: Skąd kupimy chleba, aby ci jedli?
6 He spoke this testing him; for He knew what He was about to do.
(Ale to mówił, kusząc go; bo on wiedział, co miał czynić.)
7 Philip responded to Him, The loaves of two hundred denaria are not sufficient for these, that each one may receive a little.
Odpowiedział mu Filip: Za dwieście groszy chleba nie dosyć im będzie, choćby każdy z nich mało co wziął.
8 And one of His disciples, Andrew, the brother of Peter, says to Him,
Rzekł mu jeden z uczniów jego, Andrzej, brat Szymona Piotra:
9 There is a lad here who has five barley loaves and two fishes: but what are these among so many?
Jest tu jedno pacholę, co ma pięcioro chleba jęczmiennego i dwie rybki; ale cóż to jest na tak wielu?
10 And Jesus said, Make the people sit down. And there was much grass in the place. However the men sat down in number about five thousand.
Tedy rzekł Jezus: Każcie ludowi usiąść. A było trawy dość na onemże miejscu, i usiadło mężów w liczbie około pięciu tysięcy.
11 And Jesus took the bread; and gave thanks, and gave it to the disciples, and the disciples to the people sitting down; and likewise also of the fishes so much as they wished.
Wziął tedy Jezus one chleby, a podziękowawszy rozdał uczniom, a uczniowie siedzącym; także i z onych rybek, ile jedno chcieli.
12 And when they were filled, He says to His disciples, Gather up the remaining fragments, that nothing may be lost.
A gdy byli nasyceni, rzekł uczniom swoim: Zbierzcie te ułomki, które zbywają, żeby nic nie zginęło.
13 Then they gathered them up, and filled twelve baskets from the live barley loaves, which remained to those having eaten.
I zebrali i napełnili dwanaście koszów ułomków z onego pięciorga chleba jęczmiennego, które zbywały tym, co jedli.
14 Then the people, seeing the miracle which Jesus did, were saying, that, This is truly the prophet who is coming into the world.
A oni ludzie, ujrzawszy cud, który uczynił Jezus, mówili: Tenci jest zaprawdę on prorok, który miał przyjść na świat.
15 And Jesus knowing that they are about to come and take Him, that they may make Him king, departs again into the mountain Himself alone.
Tedy Jezus poznawszy, iż mieli przyjść i porwać go, aby go uczynili królem, uszedł zasię sam tylko na górę.
16 And when it was evening, His disciples went down to the sea;
A gdy był wieczór, zstąpili uczniowie jego do morza.
17 and embarking in the ship, they were going to the other side of the sea into Capernaum. And it was already dark, and Jesus had not come to them;
A wstąpiwszy w łódź, jechali za morze do Kapernaum, a już było ciemno, a Jezus nie przyszedł był do nich.
18 and the sea wrought, a great wind blowing.
A morze, gdy powstał wielki wiatr, burzyć się poczynało.
19 Then having gone about twenty-five or thirty furlongs, they see Jesus walking on the sea, and being near the ship; and were terrified.
Gdy tedy odpłynęli jakoby na dwadzieścia i pięć lub trzydzieści stajan, ujrzeli Jezusa chodzącego po morzu, przybliżającego się ku łodzi, i ulękli się.
20 And He says to them, I am here; fear not.
A on im rzekł: Jamci jest, nie bójcie się.
21 Then they wished to receive Him into the ship, and immediately the ship was at the land to which they were going.
I wzięli go ochotnie do łodzi, a zarazem łódź przypłynęła do ziemi, do której jechali.
22 On the following day the multitude standing beyond the sea saw that there was no other ship there, except one, and that Jesus did not go along with His disciples into the ship, but His disciples went away alone
Nazajutrz lud, który był za morzem, widząc, że tam nie było drugiej łodzi, tylko ona jedna, w którą byli wstąpili uczniowie jego, a iż Jezus nie wszedł był w łódź z uczniami swoimi, ale sami uczniowie jego ujechali;
23 (other ships came from Tiberias near the place where they ate the bread, the Lord having given thanks).
(Przyszły też były drugie łodzie z Tyberyjady, blisko do onego miejsca, gdzie jedli chleb, gdy był Pan dzięki uczynił.)
24 And when the multitude saw that Jesus was not there, nor His disciples, they went into ships, and came into Capernaum, seeking Jesus.
To gdy obaczył lud, iż tam nie było Jezusa, ani uczniów jego, wstąpili i oni w łodzie i przeprawili się do Kapernaum, szukając Jezusa;
25 And having found Him beyond the sea, they said to Him, Master, when did you come hither?
A znalazłszy go za morzem, rzekli mu: Mistrzu! kiedyś tu przybył?
26 Jesus responded to them and said, Truly, truly, I say unto you, You seek me not because you saw the miracles, but because you ate of the loaves, and were filled.
Odpowiedział im Jezus i rzekł: Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam: Szukacie mię nie przeto, iżeście widzieli cuda, ale iżeście jedli chleb, i byliście nasyceni.
27 Labor not for the food that perishes, but the food that abideth unto eternal life, which the Son of man gives to you: for this God the Father hath sealed. (aiōnios g166)
Sprawujcież nie pokarm, który ginie, ale pokarm, który trwa ku żywotowi wiecznemu, który wam da Syn człowieczy; albowiem tego zapieczętował Bóg Ojciec. (aiōnios g166)
28 Then they said to Him, What must we do, that we may work the works of God?
Rzekli tedy do niego: Cóż będziemy czynili, abyśmy sprawowali sprawy Boże?
29 Jesus responded and said to them, This is the work of God, that you may believe on Him whom He hath sent.
Odpowiedział Jezus i rzekł im: Toć jest sprawa Boża, abyście wierzyli w tego, którego on posłał.
30 Then they said to Him, Then what miracle do you perform, that we may see, and believe you, what you may do?
Rzekli mu tedy: Cóż wżdy ty za znak czynisz, abyśmy widzieli i wierzyli tobie? Cóż czynisz?
31 Our fathers ate manna in the wilderness; as has been written, He gave them bread from heaven to eat.
Ojcowie nasi jedli mannę na puszczy, jako jest napisano: Chleb z nieba dał im ku jedzeniu.
32 Then Jesus said to them, Truly, truly, I say unto you, Moses did not give you the bread from heaven; but my Father gives you the true bread from heaven.
Rzekł im tedy Jezus: Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam: Nie Mojżesz wam dał chleb z nieba, ale Ojciec mój daje wam chleb on prawdziwy z nieba.
33 For the bread of God is the One coming down from heaven, and giving life to the world.
Albowiem chleb Boży ten jest, który zstępuje z nieba i żywot daje światu.
34 Then they said to Him, Lord, evermore give to us this bread.
Tedy mu rzekli: Panie! daj nam zawsze tego chleba.
35 Then Jesus said to them, I am the bread of life; the one coming unto me can never hunger, and the one believing on me shall never thirst.
I rzekł im Jezus: Jamci jest on chleb żywota; kto do mnie przychodzi, łaknąć nie będzie, a kto wierzy w mię, nigdy pragnąć nie będzie.
36 But I said unto you, That you have seen, and you do not believe.
Alem wam powiedział: Owszem, widzieliście mię, a nie wierzycie.
37 Everything which the Father giveth unto me shall come to me; and him that cometh unto me I will in no wise cast out.
Wszystko, co mi daje Ojciec, do mnie przyjdzie, a tego, co do mnie przyjdzie, nie wyrzucę precz.
38 Because I have come down from heaven, not that I may do my own will, but the will of Him that sent me.
Bom zstąpił z nieba, nie iżbym czynił wolę moję, ale wolę onego, który mię posłał.
39 And this is the will of the One having sent me, that everything that the Father has given unto me I shall lose nothing of it, but I shall raise it up in the last day.
A tać jest wola onego, który mię posłał, Ojca, abym z tego wszystkiego, co mi dał, nic nie stracił, ale abym to wzbudził w on ostateczny dzień.
40 For this is the will of my Father, that every one seeing the Son, and believing on Him, may have eternal life; and I will raise him up in the last day. (aiōnios g166)
A tać jest wola onego, który mię posłał, aby każdy, kto widzi Syna, a wierzy weń, miał żywot wieczny; a ja go wzbudzę w on ostateczny dzień. (aiōnios g166)
41 Then the Jews were murmuring concerning Him, because He said, I am the bread having come down from heaven,
I szemrali Żydowie o nim, iż rzekł: Jam jest on chleb, który z nieba zstąpił.
42 and they continued to say, Is this not Jesus, the son of Joseph, whose father and mother we know? how does He now say; I have come down from heaven?
I mówili: Izaż ten nie jest Jezus, syn Józefa, którego my ojca i matkę znamy; jakoż teraz tedy ten powiada: Żem z nieba zstąpił?
43 Jesus responded and said to them, Murmur not with one another.
Tedy odpowiedział Jezus i rzekł im: Nie szemrzyjcie między sobą.
44 No one is able to come unto me, unless the Father who sent me may draw him: and I will raise him up in the last day.
Żaden do mnie przyjść nie może, jeźli go Ojciec mój, który mię posłał, nie pociągnie; a ja go wzbudzę w ostateczny dzień.
45 It is written in the prophets, They shall all be taught of God; every one hearing and learning from the Father, comes to me.
Napisano w prorokach: I będą wszyscy wyuczeni od Boga; przetoż każdy, kto słyszał od Ojca, a nauczył się, przychodzi do mnie.
46 No one has seen the Father, except the One who is with God, He hath seen God.
Nie iżby kto widział Ojca, oprócz tego, który jest od Boga; ten widział Ojca.
Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam: Kto w mię wierzy, ma żywot wieczny. (aiōnios g166)
48 I am the bread of life.
Jam jest on chleb żywota.
49 Your fathers ate the manna in the wilderness, and died;
Ojcowie wasi jedli mannę na puszczy, a pomarli.
50 this is the bread coming down from heaven, that any one may eat of it, and not die.
Ten jest on chleb, który z nieba zstępuje; jeźliby go kto jadł, nie umrze.
51 I am the living bread, having come down from heaven; if any one may eat of me the bread, he will live forever: and the bread which I will give for the life of the world is my flesh. (aiōn g165)
Jamci jest chleb on żywy, którym z nieba zstąpił: jeźliby kto jadł z tego chleba, żyć będzie na wieki; a chleb, który ja dam, jest ciało moje, które ja dam za żywot świata. (aiōn g165)
52 Then the Jews were contending with one another, saying, How is this One able to give unto us His flesh to eat?
Wadzili się tedy Żydowie między sobą, mówiąc: Jakoż ten może nam dać ciało swoje ku jedzeniu?
53 Then Jesus said unto them, Truly, truly, I say unto you, Unless you may eat the flesh of the Son of man and drink His blood, you have no life in you.
I rzekł im Jezus: Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam: Jeźli nie będziecie jedli ciała Syna człowieczego, i pili krwi jego, nie macie żywota w sobie.
54 The one eating my flesh and drinking my blood has eternal life; and I will raise him up in the last day. (aiōnios g166)
Kto je ciało moje, a pije krew moję, ma żywot wieczny, a ja go wzbudzę w on ostateczny dzień. (aiōnios g166)
55 For my flesh is the true food, and my blood is the true drink.
Albowiem ciało moje prawdziwie jest pokarm, a krew moja prawdziwie jest napój.
56 The one eating my flesh and drinking my blood abides in me, and I in him.
Kto je ciało moje i pije krew moję, we mnie mieszka, a ja w nim.
57 As the living Father sent me, and I live through the Father; truly the one eating me, shall also live through me.
Jako mię posłał żyjący Ojciec, i ja żyję przez Ojca; tak kto mnie pożywa, i on żyć będzie przez mię.
58 He is the bread having come down from heaven: not as the fathers ate, and died: the one eating this bread shall live forever. (aiōn g165)
Tenci jest chleb on, który z nieba zstąpił, nie jako ojcowie wasi jedli mannę, a pomarli; kto je ten chleb, żyć będzie na wieki. (aiōn g165)
59 And He spoke these things in the synagogue, teaching in Capernaum.
To mówił w bóżnicy, ucząc w Kapernaum.
60 Then many of His disciples, hearing, said, This is a hard sermon; who is able to hear it?
Wiele ich tedy z uczniów jego słysząc to, mówili: Twardać to jest mowa, któż jej słuchać może?
61 And Jesus knowing in Himself that His disciples are murmuring concerning it, said to them, Does this offend you?
Ale wiedząc Jezus sam w sobie, iż o tem szemrali uczniowie jego, rzekł im: Toż was obraża?
62 If then you may see the Son of man ascending up, where He was formerly?
Cóż, gdybyście ujrzeli Syna człowieczego wstępującego, gdzie był pierwej?
63 The Spirit is the One who creates life; the flesh profits nothing; the words which I have spoken unto you are spirit and life.
Duchci jest, który ożywia, ciało nic nie pomaga; słowa, które ja wam mówię, duch są i żywot są.
64 But there are certain ones of you who do not believe. For Jesus knew from the beginning that there are certain ones not believing, and there is one going to betray Him.
Ale są niektórzy z was, co nie wierzą; albowiem wiedział od początku Jezus, którzy byli, co nie wierzyli, i kto jest, co go miał wydać;
65 And He said, Therefore I have said unto you, that no one is able to come unto me, unless it may have been given unto him of the Father.
I mówił: Dlategomci wam powiedział: Iż żaden nie może przyjść do mnie, jeźliby mu nie było dane od Ojca mojego.
66 Moreover from this many of His disciples went back, and walked with Him no more.
Od tego czasu wiele uczniów jego odeszło nazad, a więcej z nim nie chodzili.
67 Then Jesus said to the twelve, Do you also wish to go away?
Tedy rzekł Jezus do onych dwunastu: Izali i wy chcecie odejść?
68 Simon Peter responded to Him, Lord, to whom shall we go away? thou hast the words of eternal life; (aiōnios g166)
I odpowiedział mu Szymon Piotr: Panie! do kogóż pójdziemy? Ty masz słowa żywota wiecznego; (aiōnios g166)
69 we have believed and we know that thou art the Holy One of God.
A myśmy uwierzyli i poznali, żeś ty jest Chrystus, on Syn Boga żywego.
70 Jesus responded to them, Have I not chosen you twelve, and one of you is devilish?
Odpowiedział im Jezus: Izalim ja nie dwunastu was obrał? a jeden z was jest dyjabeł.
71 But He spoke of Judas Iscariot the son of Simon, for he was going to betray Him, being one of the twelve.
A to mówił o Judaszu, synu Szymona, Iszkaryjocie; bo go ten wydać miał, będąc jednym z onych dwunastu.
