Proverbs 22
1 A good name is to be chosen aboue great riches, and louing fauour is aboue siluer and aboue golde.
Rumbeng a ti nasayaat a nagan ti pilien saan ket a tay adu a kinabaknang, ken nasaysayaat ti pabor ngem ti pirak ken balitok.
2 The rich and poore meete together: the Lord is the maker of them all.
Addaan kadagitoy dagiti nabaknang ken nakurapay a tattao - ni Yahweh ti nangaramid amin kadakuada.
3 A prudent man seeth the plague, and hideth himselfe: but the foolish goe on still, and are punished.
Ti masirib a tao ket makitana ti riribuk ket iliklikna ti bagina, ngem sarakusuken daytoy dagiti tattao nga awan kapadasanna ket agsagabada gapu iti daytoy.
4 The rewarde of humilitie, and the feare of God is riches, and glory, and life.
Ti gunggona iti panagpakumbaba ken panagbuteng ken ni Yahweh ket kinabaknang, dayaw, ken biag.
5 Thornes and snares are in the way of the frowarde: but he that regardeth his soule, will depart farre from them.
Adda sisiit ken silsilo iti dalan dagiti dakes; ti siasinoman a mangsaluad iti biagna ket maiyadayo kadagitoy.
6 Teache a childe in the trade of his way, and when he is olde, he shall not depart from it.
Isurom ti ubing iti wagas a rumbeng a panagbiagna, ket inton dumakkel isuna, saanto isuna a sumiasi iti dayta a panursuro.
7 The rich ruleth the poore, and the borower is seruant to the man that lendeth.
Iturayan dagiti nabaknang a tattao dagiti napanglaw, ken ti nakautang ket tagabu ti nagpautang.
8 He that soweth iniquitie, shall reape affliction, and the rodde of his anger shall faile.
Ti agimula iti kinadangkes ket agapitto iti riribuk, ket awanton ti serserbi ti baot ti pungtotna.
9 He that hath a good eye, he shalbe blessed: for he giueth of his bread vnto the poore.
Mabendisionanto ti managparabur a tao, gapu ta ibingbingayanna iti tinapayna dagiti napanglaw.
10 Cast out the scorner, and strife shall go out: so contention and reproche shall cease.
Papanawem ti mananglais, ket mapukaw ti panagririri; sumardeng dagiti panagsusuppiat ken panangin-insulto.
11 Hee that loueth purenesse of heart for the grace of his lippes, the King shalbe his friend.
Ti mangayat iti nasin-aw a puso ken nasayaat ti panagsasaona, ket agbalinto a gayemna ti ari.
12 The eyes of the Lord preserue knowledge: but hee ouerthroweth the wordes of the transgressour.
Kanayon a sipsiputan dagiti mata ni Yahweh ti pannakaammo, ngem daddadaelenna dagiti sasao dagiti mangliliput.
13 The slouthfull man saith, A lyon is without, I shall be slaine in the streete.
Kuna ti sadut a tao, “Adda leon iti kalsada! Matayak la ketdi no rummuarak.”
14 The mouth of strage women is as a deepe pit: he with whom the Lord is angry, shall fall therein.
Ti ngiwat ti mannakikamalala a babai ket kasla nauneg nga abut; mapasgedan ti pungtot ni Yahweh iti siasinoman a matnag iti daytoy.
15 Foolishnesse is bounde in the heart of a childe: but the rodde of correction shall driue it away from him.
Siguden nga adda kinamaag iti puso ti maysa nga ubing, ngem ikkaten daytoy ti baut ti panangisuro.
16 Hee that oppresseth the poore to increase him selfe, and giueth vnto the riche, shall surely come to pouertie.
Ti mangidaddadanes kadagiti nakurapay a tattao tapno umadu ti kinabaknangna, wenno ti mangmangted kadagiti nabaknang a tattao, ket pumanglawto.
17 Incline thine eare, and heare the wordes of the wise, and apply thine heart vnto my knowledge.
Ipangagmo ken denggem dagiti sasao dagiti masirib, ket imulam dita pusom ti pannakaammo nga isursurok,
18 For it shalbe pleasant, if thou keepe them in thy bellie, and if they be directed together in thy lippes.
ta nasayaat para kenka no salimetmetam dagitoy iti kaunggam, no nakasagana amin dagitoy kadagiti bibigmo.
19 That thy confidence may be in the Lord, I haue shewed thee this day: thou therefore take heede.
Tapno ti panagtalekmo ket adda kenni Yahweh, isurok dagitoy ita kenka-uray pay kenka.
20 Haue not I written vnto thee three times in counsels and knowledge,
Saan kadi a nangisuratak para kenka iti tallopulo a bilbilin ken pannakaammo,
21 That I might shewe thee the assurance of the wordes of trueth to answere the wordes of trueth to them that sende to thee?
a mangisuro kenka iti kinapudno nga adda kadagitoy a sasao, tapno makaitedka kadagiti nasayaat a sungbat kadagiti nangibaon kenka?
22 Robbe not the poore, because hee is poore, neither oppresse the afflicted in iudgement.
Saanmo a takawan ti napanglaw a tao, gapu ta napanglaw isuna, wenno ibaddebaddek dagiti marigrigat nga adda iti ruangan,
23 For the Lord will defende their cause, and spoyle the soule of those that spoyle them.
ta ninto Yahweh ti mangikalintegan iti kasoda, ket pukawennanto ti biag dagiti nagtakaw kadakuada.
24 Make no friendship with an angrie man, neither goe with the furious man,
Saanka a makigayyem iti tao nga iturturayan ti unget, ken saanka a makikuykuyog iti tao a managpungpungtot,
25 Least thou learne his wayes, and receiue destruction to thy soule.
amangan no masursuromton dagiti wagasna, ket saankaton a makalapsut iti silo.
26 Be not thou of them that touch the hand, nor among them that are suretie for debts.
Saanka nga agkari no maipapan iti kuarta, ken saanka a mangted iti pammaneknek iti utang ti sabali.
27 If thou hast nothing to paye, why causest thou that he should take thy bed from vnder thee?
No saankanto a makabayad, ania koma ngay ti makalapped iti tao a nagkariam inton alaenna ti katre a pagid-iddaam?
28 Thou shalt not remooue the ancient bounds which thy fathers haue made.
Saanmo nga ikkaten ti nagkakauna a mohon nga impasdek dagiti ammayo.
29 Thou seest that a diligent man in his businesse standeth before Kings, and standeth not before the base sort.
Makakitaka ngata iti tao a nalaing iti trabahona? Iti sangoanan ngarud dagiti ar-ari ti pagtakderanna; saan nga iti sangoanan dagiti kadawyan a tattao.
