Proverbs 14

1 A wise woman buildeth her house: but the foolish destroyeth it with her owne handes.

۱ هر زن حکیم خانه خود را بنا می‌کند، اما زن جاهل آن را با دست خود خراب می‌نماید.

2 He that walketh in his righteousnes, feareth the Lord: but he that is lewde in his wayes, despiseth him.

۲ کسی‌که به راستی خود سلوک می‌نماید ازخداوند می‌ترسد، اما کسی‌که در طریق خودکج رفتار است او را تحقیر می‌نماید.

3 In the mouth of the foolish is the rod of pride: but the lippes of the wise preserue them.

۳ در دهان احمق چوب تکبر است، اما لبهای حکیمان ایشان را محافظت خواهد نمود.

4 Where none oxen are, there the cribbe is emptie: but much increase cometh by the strength of the oxe.

۴ جایی که گاو نیست، آخور پاک است، اما ازقوت گاو، محصول زیاد می‌شود.

5 A faithfull witnes will not lye: but a false record will speake lyes.

۵ شاهد امین دروغ نمی گوید، اما شاهد دروغ به کذب تنطق می‌کند.

6 A scorner seeketh wisdome, and findeth it not: but knowledge is easie to him that will vnderstande.

۶ استهزاکننده حکمت را می‌طلبد و نمی یابد. اما به جهت مرد فهیم علم آسان است.

7 Depart from the foolish man, when thou perceiuest not in him the lippes of knowledge.

۷ از حضور مرد احمق دور شو، زیرا لبهای معرفت را در او نخواهی یافت.

8 The wisdome of ye prudent is to vnderstand his way: but the foolishnes of the fooles is deceite.

۸ حکمت مرد زیرک این است که راه خود رادرک نماید، اما حماقت احمقان فریب است.

9 The foole maketh a mocke of sinne: but among the righteous there is fauour.

۹ احمقان به گناه استهزا می‌کنند، اما در میان راستان رضامندی است.

10 The heart knoweth the bitternes of his soule, and the stranger shall not medle with his ioy.

۱۰ دل شخص تلخی خویشتن را می‌داند، وغریب در خوشی آن مشارکت ندارد.

11 The house of the wicked shalbe destroyed: but the tabernacle of the righteous shall florish.

۱۱ خانه شریران منهدم خواهد شد، اما خیمه راستان شکوفه خواهد آورد.

12 There is a way that seemeth right to a man: but the issues thereof are the wayes of death.

۱۲ راهی هست که به نظر آدمی مستقیم می‌نماید، اما عاقبت آن، طرق موت است.

13 Euen in laughing the heart is sorowful, and the ende of that mirth is heauinesse.

۱۳ هم در لهو و لعب دل غمگین می‌باشد، وعاقبت این خوشی حزن است.

14 The heart that declineth, shall be saciate with his owne wayes: but a good man shall depart from him.

۱۴ کسی‌که در دل مرتد است از راههای خودسیر می‌شود، و مرد صالح به خود سیر است.

15 The foolish will beleeue euery thing: but the prudent will consider his steppes.

۱۵ مرد جاهل هر سخن را باور می‌کند، اما مردزیرک در رفتار خود تامل می‌نماید.

16 A wise man feareth, and departeth from euill: but a foole rageth, and is carelesse.

۱۶ مرد حکیم می‌ترسد و از بدی اجتناب می‌نماید، اما احمق از غرور خود ایمن می‌باشد.

17 He that is hastie to anger, committeth follie, and a busie body is hated.

۱۷ مرد کج خلق، احمقانه رفتار می‌نماید، و(مردم ) از صاحب سوظن نفرت دارند.

18 The foolish do inherite follie: but the prudent are crowned with knowledge.

۱۸ نصیب جاهلان حماقت است، اما معرفت، تاج زیرکان خواهد بود.

19 The euill shall bowe before the good, and the wicked at the gates of the righteous.

۱۹ بدکاران در حضور نیکان خم می‌شوند، وشریران نزد دروازه های عادلان می‌ایستند.

20 The poore is hated euen of his own neighbour: but the friendes of the rich are many.

۲۰ همسایه فقیر نیز از او نفرت دارد، امادوستان شخص دولتمند بسیارند.

21 The sinner despiseth his neighbour: but he that hath mercie on the poore, is blessed.

۲۱ هر‌که همسایه خود را حقیر شمارد گناه می‌ورزد، اما خوشابحال کسی‌که بر فقیران ترحم نماید.

22 Doe not they erre that imagine euill? but to them that thinke on good things, shalbe mercie and trueth.

۲۲ آیا صاحبان تدبیر فاسد گمراه نمی شوند، اما برای کسانی که تدبیر نیکو می‌نمایند، رحمت و راستی خواهد بود.

23 In all labour there is abundance: but the talke of the lippes bringeth onely want.

۲۳ از هر مشقتی منفعت است، اما کلام لبها به فقر محض می‌انجامد.

24 The crowne of the wise is their riches, and the follie of fooles is foolishnes.

۲۴ تاج حکیمان دولت ایشان است، اماحماقت احمقان حماقت محض است.

25 A faithfull witnes deliuereth soules: but a deceiuer speaketh lyes.

۲۵ شاهد امین جانها را نجات می‌بخشد، اما هرکه به دروغ تنطق می‌کند فریب محض است.

26 In the feare of the Lord is an assured strength, and his children shall haue hope.

۲۶ در ترس خداوند اعتماد قوی است، وفرزندان او را ملجا خواهد بود.

27 The feare of the Lord is as a welspring of life, to auoyde the snares of death.

۲۷ ترس خداوند چشمه حیات‌است، تا ازدامهای موت اجتناب نمایند.

28 In the multitude of the people is the honour of a King, and for the want of people commeth the destruction of the Prince.

۲۸ جلال پادشاه از کثرت مخلوق است، وشکستگی سلطان از کمی مردم است.

29 He that is slowe to wrath, is of great wisdome: but he that is of an hastie minde, exalteth follie.

۲۹ کسی‌که دیرغضب باشد کثیرالفهم است، وکج خلق حماقت را به نصیب خود می‌برد.

30 A sounde heart is the life of the flesh: but enuie is the rotting of the bones.

۳۰ دل آرام حیات بدن است، اما حسدپوسیدگی استخوانها است.

31 He that oppresseth the poore, reprooueth him that made him: but hee honoureth him, that hath mercie on the poore.

۳۱ هر‌که بر فقیر ظلم کند آفریننده خود راحقیر می‌شمارد، و هر‌که بر مسکین ترحم کند اورا تمجید می‌نماید.

32 The wicked shall be cast away for his malice: but the righteous hath hope in his death.

۳۲ شریر از شرارت خود به زیر افکنده می‌شود، اما مرد عادل چون بمیرد اعتماد دارد.

33 Wisedome resteth in the heart of him that hath vnderstanding, and is knowen in the mids of fooles.

۳۳ حکمت در دل مرد فهیم ساکن می‌شود، امادر اندرون جاهلان آشکار می‌گردد.

34 Iustice exalteth a nation, but sinne is a shame to the people.

۳۴ عدالت قوم را رفیع می‌گرداند، اما گناه برای قوم، عار است.

35 The pleasure of a King is in a wise seruant: but his wrath shalbe toward him that is lewde.

۳۵ رضامندی پادشاه بر خادم عاقل است، اماغضب او بر پست فطرتان.