Proverbs 25
1 These are more proverbs of Solomon, collected by the scribes of Hezekiah, king of Judah.
Ankaŭ ĉi tio estas sentencoj de Salomono, kiujn kolektis la viroj de Ĥizkija, reĝo de Judujo.
2 God's greatness is in doing things that can't be known, while the greatness of kings is in revealing things.
Honoro de Dio estas kaŝi aferon; Sed honoro de reĝoj estas esplori aferon.
3 Just as the height of the heavens or the depth of the earth can't be known, the king's thinking can't be known.
La ĉielo estas alta, la tero estas profunda, Kaj la koro de reĝoj estas neesplorebla.
4 Remove the waste from the silver, and the silversmith has pure silver to work with.
Forigu de arĝento la almiksaĵon, Kaj la puriganto ricevos vazon.
5 Remove the wicked from the king's presence and the king will rule securely and justly.
Forigu malvirtulon de la reĝo, Kaj lia trono fortikiĝos en justeco.
6 Don't try to make yourself look great before the king, and don't pretend to be among the important people,
Ne montru vin granda antaŭ la reĝo, Kaj sur la loko de eminentuloj ne stariĝu;
7 for it's better to be told, “Come up here,” than to be humiliated before a nobleman. Even though you've seen something with your own eyes,
Ĉar pli bone estas, se oni diros al vi: Leviĝu ĉi tien, Ol se oni malaltigos vin antaŭ eminentulo, Kiun vidis viaj okuloj.
8 don't rush to take legal action, for what are you going to do in the end when your neighbor shows you're wrong and humiliates you?
Ne komencu tuj disputi; Ĉar kion vi faros poste, kiam via proksimulo vin hontigos?
9 Discuss the case with your neighbor himself, and don't betray someone else's secret,
Faru disputon kun via proksimulo mem, Sed sekreton de aliulo ne malkaŝu;
10 otherwise whoever hears it will make you ashamed and you'll never lose your bad reputation.
Ĉar alie aŭdanto vin riproĉos, Kaj vian babilon vi jam ne povos repreni.
11 Advice given at the right time is like golden apples set in silver.
Vorto dirita en ĝusta tempo Estas kiel oraj pomoj sur retaĵo arĝenta.
12 Constructive criticism from the wise to someone who listens is like a gold ring and a necklace of fine gold.
Kiel ora orelringo kaj multekosta kolringo, Tiel estas saĝa admonanto por aŭskultanta orelo.
13 Faithful messengers are as refreshing to their master as cold snow on a hot harvest day.
Kiel malvarmo de neĝo en la tempo de rikolto, Tiel estas fidela sendito por siaj sendintoj: Li revigligas la animon de sia sinjoro.
14 Someone who boasts about a gift they never give is like cloud and wind without rain.
Kiel nuboj kaj vento sen pluvo, Tiel estas homo, kiu fanfaronas per dono, kiun li ne faras.
15 If you're patient you can persuade your superior, and soft words can break down opposition.
Per pacienco oni altiras al si potenculon, Kaj mola parolo rompas oston.
16 If you find honey, eat just enough, for if you eat too much, you'll be sick.
Kiam vi trovis mielon, manĝu, kiom vi bezonas, Por ke vi ne fariĝu tro sata kaj ne elvomu ĝin.
17 Don't set foot in your neighbors' homes too often, otherwise they'll get fed up with you and hate you.
Detenu vian piedon de la domo de via proksimulo; Ĉar alie vi tedus lin kaj li vin malamus.
18 Telling lies in court against a friend is like attacking them with a mace, or a sword, or an arrow.
Kiel martelo kaj glavo kaj akra sago Estas tiu homo, kiu parolas pri sia proksimulo malveran ateston.
19 Trusting in unreliable people in times of trouble is like eating with a broken tooth or walking on a bad foot.
Kiel putra dento kaj malforta piedo Estas nefidinda espero en tago de mizero.
20 Singing happy songs to someone who's broken-hearted is like taking off your coat on a cold day, or pouring vinegar onto an open wound.
Kiel demeto de vesto en tempo de malvarmo, kiel vinagro sur natro, Tiel estas kantado de kantoj al koro suferanta.
21 If your enemy is hungry, give him something to eat; if he's thirsty, give him a drink of water.
Se via malamanto estas malsata, manĝigu al li panon; Kaj se li estas soifa, trinkigu al li akvon;
22 This will make him ashamed as if he had burning coals piled on his head, and the Lord will reward you.
Ĉar fajrajn karbojn vi kolektos sur lia kapo, Kaj la Eternulo vin rekompencos.
23 In the same way that the north wind brings rain, slandering people makes them angry.
Norda vento kaŭzas pluvon, Kaj ĉagrenita vizaĝo kaŝatan parolon.
24 It's better to live in a corner of a housetop than to share a whole house with an argumentative wife.
Pli bone estas loĝi sur angulo de tegmento, Ol kun malpacema edzino en komuna domo.
25 Good news from a distant country is like cold water to an exhausted traveler.
Kiel malvarma akvo por suferanto de soifo, Tiel estas bona sciigo el lando malproksima.
26 Good people who give in to the wicked are like a muddied spring or a polluted well.
Virtulo, kiu falas antaŭ malvirtulo, Estas malklara fonto kaj malbonigita puto.
27 It's not good to eat too much honey, or to want too much praise.
Ne bone estas manĝi tro multe da mielo; Kaj ne glore estas serĉi sian gloron.
28 Someone without control is as exposed as a town whose walls have been breached.
Homo, kiu ne povas regi sian spiriton, Estas urbo detruita, kiu ne havas muron.
