Proverbs 6
1 My son, if you have put up security for your neighbor, if you have struck hands in pledge with a stranger,
И оғлум, әгәр достуңға борун болған болсаң, Ят кишиниң қәрзини төләшкә қол беришип вәдә бәргән болсаң,
2 if you have been trapped by the words of your lips, ensnared by the words of your mouth,
Әгәр өз сөзүңдин илинған болсаң, Өз вәдәң билән бағлинип қалсаң,
3 then do this, my son, to free yourself, for you have fallen into your neighbor’s hands: Go, humble yourself, and press your plea with your neighbor.
У йеқиниңниң қолиға чүшкәнлигиң үчүн, Амал қилип өзүңни униңдин қутқуз — Дәрһал йеқиниңниң йениға берип, өзүңни кәмтәр тутуп [шу иштин] халий қилишини өтүнүп сора.
4 Allow no sleep to your eyes or slumber to your eyelids.
Җәрән шикарчиниң қолидин қутулушқа тиришқандәк, Қуш овчиниң қолидин чиқишқа тиришқандәк, Қутулмиғичә ухлап ятма, Һәтта үгдәп арамму алма.
5 Free yourself, like a gazelle from the hand of the hunter, like a bird from the snare of the fowler.
6 Walk in the manner of the ant, O slacker; observe its ways and become wise.
И һорун, чөмүлиниң йениға берип [униңдин үгән], Униң тирикчилик йоллириға қарап дана бол.
7 Without a commander, without an overseer or ruler,
Уларниң башлиғи, әмәлдари, һөкүмдари йоқ болсиму,
8 it prepares its provisions in summer; it gathers its food at harvest.
Лекин улар язда жилниң еһтияҗи үчүн аш топливалиду, Һосул пәслидә озуқ тәйярливалиду.
9 How long will you lie there, O slacker? When will you get up from your sleep?
И һорун, қачанғичә ухлап ятисән? Қачан орнуңдин турисән?
10 A little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to rest,
Сән: — Бирдәм көз жумувалай, бирдәм ухливалай, Бирдәм қолумни қоштуруп йетивалай, — дәйсән.
11 and poverty will come upon you like a robber, and need like a bandit.
Лекин ухлап ятқанда, мискинлик қарақчидәк келип сени басиду, Йоқсуллуқ худди қураллиқ булаңчидәк һуҗумға өтиду.
12 A worthless person, a wicked man, walks with a perverse mouth,
Әрзимәс, пәйли бузуқ адәм һәммила йәрдә ялған ейтип, пәсликни сөзләйду.
13 winking his eyes, speaking with his feet, and pointing with his fingers.
У көз қисип, Путлири билән ишарә қилип, Бармақлири билән көрситиду;
14 With deceit in his heart he devises evil; he continually sows discord.
Көңлидә алдамчилиқла ятиду, У дайим рәзилликниң койида болиду, Һәммила йәрдә җедәл-маҗира терийду.
15 Therefore calamity will come upon him suddenly; in an instant he will be shattered beyond recovery.
Шуңа униңға бекитилгән балаю-қаза уни туюқсиз басиду, У бирақла давалиғусиз янҗилиду.
16 There are six things that the LORD hates, seven that are detestable to Him:
Пәрвәрдигар нәпрәтлинидиған алтә нәрсә бар, Бәрһәқ, йәттә нәрсә Униңға жиркиничликтур.
17 haughty eyes, a lying tongue, hands that shed innocent blood,
Улар болса, Тәкәббурлуқ билән қарайдиған көз, Ялған сөзләйдиған тил, Бигуналарниң қенини төкүзидиған қол,
18 a heart that devises wicked schemes, feet that run swiftly to evil,
Сүйқәст ойлайдиған көңүл, Яманлиқ қилишқа тез жүгүрәйдиған путлар,
19 a false witness who gives false testimony, and one who stirs up discord among brothers.
Ялған сөзләйдиған сахта гувачи, Бурадәр-қериндашлири арисиға бөлгүнчилик салғучи кишидур.
20 My son, keep your father’s commandment, and do not forsake your mother’s teaching.
И оғлум, атаңниң әмригә әмәл қил; Анаңниң көрсәтмисидин чиқма.
21 Bind them always upon your heart; tie them around your neck.
Уларниң сөзини қәлбиңгә теңип, Уларни бойнуңға марҗандәк қилип есивал.
22 When you walk, they will guide you; when you lie down, they will watch over you; when you awake, they will speak to you.
Йолға чиққиниңда улар сени йетәкләйду, Ухлиғиниңда улар сени сақлайду, Уйқидин ойғанғиниңда улар сени хәвәрләндүриду.
23 For this commandment is a lamp, this teaching is a light, and the reproofs of discipline are the way to life,
Чүнки [Худаниң] пәрмани йоруқ чирақ, Униң муқәддәс қануни нурдур; Тәрбийәниң тәнбиһлири болса һаятлиқ йолидур.
24 to keep you from the evil woman, from the smooth tongue of the adulteress.
Улар сени бузуқ хотундин сақлиғучи, Ят хотунниң шерин сөзлиридин жирақ қилғучидур.
25 Do not lust in your heart for her beauty or let her captivate you with her eyes.
Униң гузәллигигә көңлүңни бағлимиғин, Униң қаш-көз ойнитиши сени әсиргә алмисун.
26 For the levy of the prostitute is poverty, and the adulteress preys upon your very life.
Чүнки бузуқ аяллар түпәйлидин адәмләр бир парчә нанғиму зар болиду, Ят адәмниң [зинахор] аяли болса кишиниң қиммәтлик җенини өзигә ов қиливалиду.
27 Can a man embrace fire and his clothes not be burned?
Отни қойнуңға салсаң, Өз кийимиңни көйдүрмәмсән?
28 Can a man walk on hot coals without scorching his feet?
Чоғниң үстидә дәссәп маңсаң путуңни көйдүрмәмсән?
29 So is he who sleeps with another man’s wife; no one who touches her will go unpunished.
Башқиларниң аяли билән бир орунда ятидиған киши шундақ болиду; Ким униңға тегип кәтсә ақивитидин қутулалмайду.
30 Men do not despise the thief if he steals to satisfy his hunger.
Ач қалғанда қосиғини тойғузуш үчүн оғрилиқ қилған кишини башқилар кәмситмәйду;
31 Yet if caught, he must pay sevenfold; he must give up all the wealth of his house.
Шундақ туруқлуқ у тутулуп қалса, Егисигә йәттини төләшкә тоғра келиду; У өз өйидики һәммә нәрсисини тапшуриду.
32 He who commits adultery lacks judgment; whoever does so destroys himself.
Һалбуки, башқиларниң хотуни билән зина қилғучи униңдинму [бәттәр болуп], толиму ғәпләтликтур; Ундақ қилғучи өз-өзини һалак қилиду.
33 Wounds and dishonor will befall him, and his reproach will never be wiped away.
У зәхмәт йәйду, шәрмәндә болиду, Униң рәсваси һеч өчүрүлмәйду.
34 For jealousy enrages a husband, and he will show no mercy in the day of vengeance.
Чүнки күнләш оти әрни дәрғәзәпкә кәлтүриду, Интиқам алған күнидә у һеч рәһим қилмайду.
35 He will not be appeased by any ransom, or persuaded by lavish gifts.
Төләм пули берәй десәңму у қобул қилмайду, Һәр қанчә соға-салам бәрсәңму уни бесиқтурғили болмайду.
