Acts 7
1 The high priest said, “Are these things so?”
ସିଲତ୍ତେ ମୁଡ଼ ରାଓଡ଼ାନ୍ ତିପାନନ୍ଆଡଙ୍ ବରେନ୍, “କେନ୍ ଆ କନାୟ୍କାୟ୍ଜି ଅଡ଼୍କୋନ୍ ଆଜାଡ଼ିନ୍ ପଙ୍?”
2 He said, “Brothers and fathers, listen. The God of glory appeared to our father Abraham when he was in Mesopotamia, before he lived in Haran,
ତିପାନନ୍ ବର୍ରନେ, “ଏ ବୋଞାଙ୍ଜି, ଆପେୟ୍ଜି, ଅମ୍ଡଙ୍ବା । ଆପେୟ୍ଲେନ୍ ଅବ୍ରାମନ୍ ଆରଣ ଡେସାଲୋଙନ୍ ଅଣ୍ଡ୍ରଙ୍ ଡକୋନେନ୍ ଆମ୍ମୁଙ୍, ଆନିନ୍ ମେସପଟାମିଆ ଡେସାଲୋଙନ୍ ଆଡ୍ରକୋଲନ୍ ଆଡିଡ୍ ଗନୁଗୁ ପନେମେଙନ୍ ଆଞ୍ରାଙ୍ତେନ୍ ଆ ଇସ୍ୱର ଆମଙନ୍ ଅବ୍ଗିୟ୍ତାଲନେ ।
3 and said to him, ‘Get out of your land and away from your relatives, and come into a land which I will show you.’
ଆରି ଆନିନ୍ଆଡଙ୍ ବରେନ୍, ‘ଆମନ୍ ଅସିଂନମ୍ ଆ ମନ୍ରାଜି ଡ ଡେସାଡମ୍ନମ୍ ସିଲଡ୍ ଡୁଙ୍ଲନ୍ ଜିରାୟ୍ ଆରି ଞେନ୍ ଆମନ୍ ଅଙ୍ଗା ଡେସା ଅବ୍ତୁୟ୍ତମ୍ ତି ଆ ଡେସା ଜିରା ।’
4 Then he came out of the land of the Chaldaeans and lived in Haran. From there, when his father was dead, God moved him into this land where you are now living.
ସିଲତ୍ତେ ଆନିନ୍ କଲ୍ଦିଅଞ୍ଜି ଆ ଡେସା ସିଲଡ୍ ଜିର୍ରେ ଆରଣ ଡେସାନ୍ ଇୟ୍ଲେ ଡକୋନେ । ଆରି ଆ ବାପାନ୍ ଆର୍ରବୁଏନ୍ ସିଲଡ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ନମି ଆଙ୍ଗା ଡେସାଲୋଙ୍ ଏଡକୋତନ୍ ତି ଆ ଡେସା ଇସ୍ୱରନ୍ ଆନିନ୍ଆଡଙ୍ ଓରୋଙ୍ଲାୟ୍ ।
5 He gave him no inheritance in it, no, not so much as to set his foot on. He promised that he would give it to him for a possession, and to his offspring after him, when he still had no child.
ଆରି ଇସ୍ୱରନ୍ ଆନିନ୍ଆଡଙ୍ ତେତ୍ତେ ଇନ୍ନିଙ୍ଜା ଅଃତ୍ତିୟ୍ଲୋ, ବତାଲ୍ଜଙ୍ ଆଜଙ୍ଜଙ୍ ଆ ଲବ ନିୟ୍ ଅଃତ୍ତିୟ୍ଲୋ, ବନ୍ଡ ଆନିନ୍ଆଡଙ୍ ଇସ୍ୱରନ୍ ବାସାଏନ୍ । ଅବ୍ରାମନ୍ଆଡଙ୍ ଅଙ୍ଗା ଡେସା ତିୟ୍ତାୟ୍ ତିଆତେ ଆନିନ୍ ଡ ଆ କେଜ୍ଜାମରଞ୍ଜିଆତେ ଡେତେ । ଇସ୍ୱରନ୍ ତିଆତେ ଆବ୍ରାସାଲନ୍ ଆଡିଡ୍ ଅବ୍ରାମନ୍ ଅଣ୍ଡ୍ରଙ୍ କୋଡନେ ।
6 God spoke in this way: that his offspring would live as aliens in a strange land, and that they would be enslaved and mistreated for four hundred years.
ଇସ୍ୱରନ୍ ଏନ୍ନେଲେ ବର୍ରନେ, ‘ଆ କେଜ୍ଜାମରଞ୍ଜି ବଡେସାନ୍ ଜିର୍ରେ ଇୟ୍ତେ ଡକୋନେଜି ଆରି ତି ଆ ଡେସା ଆ ମନ୍ରାଜି ଆନିଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଉଞ୍ଜିସଅ ବର୍ସେଙ୍ ଜାୟ୍ କମ୍ୱାରିନ୍ ଡକ୍କୋଡାଲେ ଡଣ୍ଡାୟ୍ତାଜି ।
7 ‘I will judge the nation to which they will be in bondage,’ said God, ‘and after that they will come out and serve me in this place.’
ବନ୍ଡ ଅଙ୍ଗା ମନ୍ରାଜି ଆନିଞ୍ଜିଆଡଙ୍ କମ୍ବାରିନ୍ ଡକ୍କୋତାଜି ଞେନ୍ ତି ଆ ମନ୍ରାଜିଆଡଙ୍ ବିସାରତାଜି, ଆନିଞ୍ଜି ତି ଆ ଡେସା ସିଲଡ୍ ଡୁଙ୍ଲନ୍ ତେନ୍ନେ ଞେନ୍ଆଡଙ୍ ଇୟ୍ତାୟ୍ ପୁରିଁୟ୍ଜି ।’
8 He gave him the covenant of circumcision. So Abraham became the father of Isaac, and circumcised him the eighth day. Isaac became the father of Jacob, and Jacob became the father of the twelve patriarchs.
ଆରି ଇସ୍ୱରନ୍ ଅବ୍ରାମନ୍ଆଡଙ୍ ଗନବ୍ରେଡ୍ କାବ୍ବାଡ଼ାନ୍ ଲନୁମନ୍ ଆସନ୍ ବରେନ୍; ତି ଆ ବର୍ନେ ଅନ୍ତମ୍ ଅବ୍ରାମନ୍ ଇସାକନ୍ ଆକ୍ରୋଡେନ୍ ସିଲଡ୍ ଆଟ ଡିନ୍ନାଲୋଙ୍ ଗବ୍ରେଡେନ୍; ଇସାକନ୍ ଜାକୁବନ୍ଆଡଙ୍ ଗବ୍ରେଡେନ୍ ଆରି ଜାକୁବନ୍ ଆଅନଞ୍ଜି ବାରଜଣଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଗବ୍ରେଡେନ୍ ।”
9 “The patriarchs, moved with jealousy against Joseph, sold him into Egypt. God was with him
“ଆ ବୋଞାଙ୍ଡମଞ୍ଜି ଜୋସେପନ୍ଆଡଙ୍ ସଙ୍ଗତ୍ତାଡାଲେ ମିସର୍ ଡେସାବାଜି ଆମଙ୍ କମ୍ୱାରିନ୍ ତମେଞ୍ଜି । ବନ୍ଡ ଇସ୍ୱରନ୍ ଆନିନ୍ ବୟନ୍ ଡକୋଲନ୍ ।
10 and delivered him out of all his afflictions, and gave him favor and wisdom before Pharaoh, king of Egypt. He made him governor over Egypt and all his house.
ଆରି ଇସ୍ୱରନ୍ ଆନିନ୍ଆଡଙ୍ ଅଡ଼୍କୋ ଡଣ୍ଡନ୍ ସିଲଡ୍ ଡୋବେନ୍, ଆନିନ୍ ମିସର୍ ଡେସାନ୍ ଆ ରାଜା ପାରୋନ୍ ଆ ମୁକ୍କାଗଡ୍ ଆତ୍ରନଙେନ୍ ଆଡିଡ୍, ଇସ୍ୱରନ୍ ଆନିନ୍ଆଡଙ୍ ସନାୟୁମନ୍ ଡ ବୁଡ୍ଡିନ୍ ତିୟେନ୍, ଆରି ପାରୋନ୍ ଆନିନ୍ଆଡଙ୍ ମିସର୍ ଡେସା ରାଜାସିଙନ୍ ଆ ସୋଡ଼ାମର୍ ଅମ୍ମେଲେ ତବ୍ନଙେନ୍ ।
11 Now a famine came over all the land of Egypt and Canaan, and great affliction. Our fathers found no food.
ତିକ୍କି ସମ୍ପରା ମିସର୍ ଡେସାନ୍ ଡ କିନାନ୍ ଡେସାଲୋଙନ୍ କାନ୍ତାରାନ୍ ଅଡ଼ୋଲାୟ୍ ଆରି ମନ୍ରାଞ୍ଜି ମାଡ୍ଡ ଡଣ୍ଡ ଡେଏଞ୍ଜି । ତିଆଡିଡ୍ ପୁର୍ବା ଜୋଜୋଲେଞ୍ଜି ଜନୋମନ୍ ଅଃଞାଙ୍ଲଜି ।
12 But when Jacob heard that there was grain in Egypt, he sent out our fathers the first time.
ମିସର୍ ଡେସାଲୋଙନ୍ ଜନ୍ରୋମନ୍ ଡକୋ ଗାମ୍ଲେ ଜାକୁବନ୍ ଆରମ୍ଡଙେନ୍, ତେତ୍ତେ ଅନିୟନ୍ ଆସନ୍ ଆ ଡାଙ୍ଗଡ଼ାଅନଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଆପ୍ପାୟେଞ୍ଜି ।
13 On the second time Joseph was made known to his brothers, and Joseph’s family was revealed to Pharaoh.
ଆରି ଆନିଞ୍ଜି ବାଗୁତର ଇଙନ୍ ତେତ୍ତେ ଜନ୍ରୋମ୍ବାନ୍ ଆରିୟେଞ୍ଜି ଆଡିଡ୍ ଜୋସେପନ୍ ଆନିଞ୍ଜି ସରିନ୍ ସେକୁଲ୍ଲନେ, ଆରି ମିସର୍ ଡେସାନ୍ ଆ ରାଜା ପାରୋନ୍ ନିୟ୍ ଜୋସେପନ୍ ଆସିଂମର୍ଜି ଗାମ୍ଲେ ଜନାଏନ୍ ।
14 Joseph sent and summoned Jacob his father and all his relatives, seventy-five souls.
ସିଲଡ୍ଲ୍ଲନ୍ ଜୋସେପନ୍ ଆ ବାପା, ଜାକୁବନ୍ ଡ ଆ କୁତ୍ତମ୍ମାଞ୍ଜି ଅଡ଼୍କୋନ୍ ୟାକୁଡ଼ି ପନ୍ଦରଜଣଞ୍ଜି ମିସର୍ ଡେସାନ୍ ଜିରାୟ୍ବା ଗାମ୍ଲେ ଓଡ୍ଡେଏଞ୍ଜି ।
15 Jacob went down into Egypt and he died, himself and our fathers;
ଜାକୁବନ୍ ମିସର୍ ଡେସାନ୍ ଜିରେନ୍ ତେତ୍ତେ ଆନିନ୍ ଆରି ଆ ଅନଞ୍ଜି ଇୟ୍ଲେ ରବୁଏଜି ।
16 and they were brought back to Shechem and laid in the tomb that Abraham bought for a price in silver from the children of Hamor of Shechem.
ଆମରାଞ୍ଜି ସିକିମ୍ ଡେସାନ୍ ପନାଙନ୍ ଡେଏନ୍, ତେତ୍ତେ ତରିଲ୍ନେନ୍ ଆସନ୍ ଆମୋରନ୍ ଆ ଡାଙ୍ଗଡ଼ାଅନ୍ଜି ଆମଙ୍ ସିଲଡ୍ ଅବ୍ରାମନ୍ ରୁପାଡାବନ୍ ତିୟ୍ଲେ ତରିଲ୍ନେନ୍ ଆସନ୍ ଅବୟ୍ ମସାନ୍ନି ବସେଙନ୍ ଞିଏନ୍, ତେତ୍ତେ ଇୟ୍ଲେ ତିଲେଜି ।”
17 “But as the time of the promise came close which God had sworn to Abraham, the people grew and multiplied in Egypt,
“ଆଙ୍ଗାଆତେ ଇସ୍ୱରନ୍ ଅବ୍ରାମନ୍ ଆମଙ୍ ବାସାଲନେ, ତି ଆ ବର୍ନେ ତୁୟାୟ୍ଲେ ଆପ୍ରାଙ୍ଲାଞନ୍ ମନ୍ରାଲେଞ୍ଜି ମିସର୍ ଡେସାଲୋଙନ୍ ଗୋଗୋୟ୍ଲେ ପାଙେଞ୍ଜି ।
18 until there arose a different king who did not know Joseph.
ଆତନିକ୍କି ମିସର୍ ଡେସାଲୋଙନ୍ ଆରି ଅବୟ୍ନେ ରାଜାଲନେ, ଆନିନ୍ ଜୋସେପନ୍ଆଡଙ୍ ଜନା ତଡ୍ ।
19 The same took advantage of our race and mistreated our fathers, and forced them to abandon their babies, so that they would not stay alive.
ଆନିନ୍ ପୁର୍ବା ଜୋଜୋଲେଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଅରିର୍ସୋୟମ୍ଡାନ୍ ଏମ୍ମେଏଞ୍ଜି, ଆରି ପୁର୍ବା ଜୋଜୋଲେଞ୍ଜି ଆ ରେସାସିୟ୍ଜିଆଡଙ୍ ରନବ୍ବୁନ୍ ଆସନ୍ ଡୁଆରାନ୍ ଅମ୍ରେଙ୍ବା ଗାମ୍ଲେ ମନ୍ରାଞ୍ଜି ବାଞେଞ୍ଜି ।
20 At that time Moses was born, and was exceedingly handsome to God. He was nourished three months in his father’s house.
ତି ଆ ବନେଡ଼ା ମୋସାନ୍ ଜନମ୍ମୁ ଡେଏନ୍, ଆନିନ୍ ଇସ୍ୱରନ୍ ଆ ଗନିୟ୍ଗିୟ୍ଲୋଙ୍ ମାଡ୍ଡ ମନଙ୍ ଡକୋଏନ୍ ଆରି ୟାଗି ଆଙ୍ଗାୟ୍ ଜାୟ୍ ଆନିନ୍ ଆପେୟନ୍ ଡ ଆୟୋଙନ୍ ଅସିଙନ୍ ଡକ୍କୋଡାଲେ ବନେଞ୍ଜି ଲୋଏଞ୍ଜି ।
21 When he was abandoned, Pharaoh’s daughter took him up and reared him as her own son.
ଆନିନ୍ ଡୁଆରାନ୍ ଆରମ୍ରେଙେଞ୍ଜି ସିଲଡ୍ ପାରୋନ୍ ଆ ଡାଙ୍ଗଡ଼ିଅନ୍ ଆନିନ୍ଆଡଙ୍ ପାଙେନ୍ ଆରି ଆଅନ୍ଡମନ୍ ଅନ୍ତମ୍ ଇୟ୍ଲେ ବନେ ।
22 Moses was instructed in all the wisdom of the Egyptians. He was mighty in his words and works.
ମୋସାନ୍ ମିସର୍ମରଞ୍ଜି ଆ ଞନଙ୍ ଅଡ଼୍କୋନ୍ ଞଙ୍ଲନେ ଆରି ବର୍ନେଲୋଙନ୍ ଡ କାବ୍ବାଡ଼ାଲୋଙନ୍ ଆନିନ୍ ବୋର୍ସାଡମ୍ ଡେଏନ୍ ।”
23 But when he was forty years old, it came into his heart to visit his brothers, the children of Israel.
“ଆଙ୍ଗା ଆନିନ୍ ବାକୁଡ଼ି ବର୍ସେଙ୍ ଡେଏନ୍, ତିଆଡିଡ୍ ଆ ବୋଞାଙଞ୍ଜି ଡ ଇସ୍ରାଏଲ୍ମରଞ୍ଜି ଆମଙ୍ ବୁଲ୍ଲେଜାଙନ୍ ଅନିୟନ୍ ସାଜେନ୍ ।
24 Seeing one of them suffer wrong, he defended him and avenged him who was oppressed, striking the Egyptian.
ତିଆଡିଡ୍ ଅବୟ୍ ମିସର୍ମରନ୍ ଅବୟ୍ ଇସ୍ରାଏଲ୍ମରନ୍ଆଡଙ୍ ଅରିର୍ସୋୟମ୍ଡାନ୍ ଆରେମ୍ମେଏନ୍ଆତେ ଗିୟ୍ଲେ, ମୋସାନ୍ ତି ଇସ୍ରାଏଲ୍ମରନ୍ଆଡଙ୍ ଡନେଡାଲେ ତି ମିସର୍ମରନ୍ଆଡଙ୍ ରବ୍ବୁଏନ୍ ।
25 He supposed that his brothers understood that God, by his hand, was giving them deliverance; but they did not understand.
ଆନିନ୍ ଅମ୍ମେଲେ ଇସ୍ୱରନ୍ ଆ ବୋଞାଙଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଡୋବ୍ତଜି, ଗାମ୍ଲେ ଆନିଞ୍ଜି ଜନାତଜି ଗାମ୍ଲେ ମୋସାନ୍ ଅବ୍ଡିସୟେନ୍, ବନ୍ଡ ଆନିଞ୍ଜି ଅଃଜ୍ଜନାଲଜି ।
26 “The day following, he appeared to them as they fought, and urged them to be at peace again, saying, ‘Sirs, you are brothers. Why do you wrong one another?’
ତି ଆବାର୍ତାନ୍ ଇସ୍ରାଏଲ୍ମରଞ୍ଜି ଆରଲ୍ତିଡେଞ୍ଜି ଆଡିଡ୍ ମୋସାନ୍ ଇୟ୍ଲେ ରବାଙେଜି କି ଆନିଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଅନବ୍ମାୟ୍ମାୟନ୍ ଆସନ୍ ବରେଞ୍ଜି, ‘ଏ ମନ୍ରାଜି ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ବନୋଞାଙ୍ ଡେତବେନ୍, ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଇନିବା ତର୍ଡମ୍ ଏଗୋଡ଼େତନ୍ କି ଏଲ୍ତିଡ୍ତେ?’
27 But he who did his neighbor wrong pushed him away, saying, ‘Who made you a ruler and a judge over us?
ବନ୍ଡ ଅଙ୍ଗା ମନ୍ରା ଆରି ଅବୟ୍ନେଆଡଙ୍ ଅରିର୍ସୋୟମ୍ଡାନ୍ ଏମ୍ମେଏନ୍, ଆନିନ୍ ମୋସାନ୍ଆଡଙ୍ ରୁମ୍ପେଲ୍ଡାଲେ ବରେନ୍; ‘ଆନା ଆମନ୍ ଉପରେଙ୍ଲୋଙ୍ଲେନ୍ ଅବ୍ସୋଡ଼ାନେନ୍ ଆସନ୍ ଡ ପନ୍ସୁଆତିନ୍ ଆସନ୍ ତବ୍ନଙ୍ଲମ୍?
28 Do you want to kill me as you killed the Egyptian yesterday?’
ରୁବନ୍ ଏଙ୍ଗାଲେ ତି ମିସର୍ମରନ୍ଆଡଙ୍ ସମ୍ୱବେନ୍, ଏତ୍ତେଲେ ମା ଞେନ୍ଆଡଙ୍ ସନମ୍ୱବନ୍ ସାୟ୍ତେ ପଙ୍?’
29 Moses fled at this saying, and became a stranger in the land of Midian, where he became the father of two sons.
ମୋସାନ୍ କେନ୍ ଆ ବର୍ନେ ଆରମ୍ଡଙେନ୍, ଆନିନ୍ ମିସର୍ ଡେସାନ୍ ଅମ୍ରେଙ୍ଲେ ମିଦିଅନ୍ ଡେସାନ୍ ଜିର୍ରେ ତେତ୍ତେ ଇୟ୍ଲେ ଡକୋନେ । ତେତ୍ତେ ବାଗୁ ଆ ଡାଙ୍ଗଡ଼ାଅନଞ୍ଜି ଜନମ୍ମୁ ଡେଏଞ୍ଜି ।”
30 “When forty years were fulfilled, an angel of the Lord appeared to him in the wilderness of Mount Sinai, in a flame of fire in a bush.
“ବାକୁଡ଼ି ବର୍ସେଙ୍ ଆ ତିକ୍କି ସିନୟ ବରୁନ୍ ଆରିଙ୍ରିଙ୍ଲୋଙନ୍ ଅବୟ୍ ପାଙ୍ଲଙ୍ବର୍ମରନ୍ ଅବୟ୍ ଆଡୁଡୁ ଜାଡ଼ିଆଲୋଙନ୍ ମୋସାନ୍ ଆମଙ୍ ଅବ୍ରାଙ୍ଡାଲନ୍ ।
31 When Moses saw it, he wondered at the sight. As he came close to see, the voice of the Lord came to him,
ମୋସାନ୍ ତିଆତେ ଗିୟ୍ଲେ ସାନ୍ନି ଡେଏନ୍, ଆରି ମନଙ୍ ଗିୟ୍ଗିଜନ୍ ଆସନ୍ ଜାଡ଼ିଆନ୍ ଆ ତୁୟାୟ୍ ଆରିୟେନ୍ ଆଡିଡ୍, କେନ୍ ଏନ୍ନେଲେ ପ୍ରବୁନ୍ ଆ ସର୍ରଙ୍ ଅଡ଼ୋଲାୟ୍;
32 ‘I am the God of your fathers: the God of Abraham, the God of Isaac, and the God of Jacob.’ Moses trembled and dared not look.
‘ଞେନ୍ ପୁର୍ବା ଜୋଜୋନମ୍ ଆ ଇସ୍ୱର, ଅବ୍ରାମନ୍, ଇସାକନ୍ ଡ ଜାକୁବନ୍ ଆ ଇସ୍ୱର ।’ ସିଲତ୍ତେ ମୋସାନ୍ ବନ୍ତଙ୍ ମାଡ୍ଡ ମନଙ୍ ଗିୟ୍ଗିଜନ୍ ଆସନ୍ ଅଃନ୍ନୋମଙ୍ଲୋ ।
33 The Lord said to him, ‘Take off your sandals, for the place where you stand is holy ground.
ତି ସିଲଡ୍ ପ୍ରବୁନ୍ ଆନିନ୍ଆଡଙ୍ ବରେନ୍, ‘ତାଲ୍ଜଙ୍ଲୋଙ୍ନମ୍ ଆ ପାଣ୍ଡୋୟ୍ ତବ୍ନା, ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ଅଙ୍ଗାଲୋଙ୍ ଆମନ୍ ଆତନଙ୍ ତି ତେତ୍ତେ ମଡ଼ିର୍ଡମ୍ ।
34 I have surely seen the affliction of my people who are in Egypt, and have heard their groaning. I have come down to deliver them. Now come, I will send you into Egypt.’
ମନ୍ରାଞେଞ୍ଜି ମିସର୍ ଡେସାଲୋଙନ୍ ଡକୋଜି, ଞେନ୍ ଆ କାକୁର୍ତିଞ୍ଜି ଗିୟ୍ଲାୟ୍ ଆରି ଆ ୟନେଞ୍ଜି ଅମ୍ଡଙ୍ଲାୟ୍, ଆରି ଆନିଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ତେତ୍ତେ ସିଲଡ୍ ତବ୍ଲେ ଅନୋରୋଙନ୍ ଆସନ୍ ପଡ୍ଲନ୍ ଜିର୍ରାୟ୍, ଆରି ୟାଆ, ନମିଞେନ୍ ଆମନ୍ଆଡଙ୍ ମିସର୍ ଡେସାନ୍ ଆପ୍ପାୟ୍ତମ୍ ।’”
35 “This Moses whom they refused, saying, ‘Who made you a ruler and a judge?’—God has sent him as both a ruler and a deliverer by the hand of the angel who appeared to him in the bush.
“ଆନା ଆମନ୍ ଉପରେଙ୍ଲୋଙ୍ଲେନ୍ ଅବ୍ସୋଡ଼ାନେନ୍ ଆସନ୍ ଡ ପନ୍ସୁଆତିନ୍ ଆସନ୍ ତବ୍ନଙ୍ଲମ୍ ଗାମ୍ଲେ ଆନିଞ୍ଜି ମୋସାନ୍ଆଡଙ୍ ବାସ୍ସେଏଞ୍ଜି, ଇସ୍ୱରନ୍ ଜାଡ଼ିଆଲୋଙନ୍ ମୋସାନ୍ ଆମଙ୍ ଅବ୍ରାଙ୍ଡାଲନ୍ ପାଙ୍ଲଙ୍ବର୍ମରନ୍ ଅମ୍ମେଲେ ଆନିନ୍ଆଡଙ୍ ସୋଡ଼ାମର୍ ଆରି ପନ୍ସୁଆତିମର୍ ଅମ୍ମେଲେ ଆପ୍ପାୟେନ୍ ।
36 This man led them out, having worked wonders and signs in Egypt, in the Red Sea, and in the wilderness for forty years.
କେନ୍ ଆ ମନ୍ରା ମିସର୍ ଡେସାଲୋଙନ୍, ସୁପ ସମେଁୟ୍ଣ୍ଡ୍ରାଲୋଙନ୍ ଡ ବାକୁଡ଼ି ବର୍ସେଙ୍ ଜାୟ୍ ଅରମ୍ମଡଞ୍ଜି ଡ ସାନ୍ନି କାବ୍ବାଡ଼ାଞ୍ଜି ଲୁମ୍ଲେ ଆନିଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଅମ୍ଡୁଙ୍ଲେ ଓରୋଙ୍ଲାଜି ।
37 This is that Moses who said to the children of Israel, ‘The Lord our God will raise up a prophet for you from among your brothers, like me.’
ମୋସାନ୍ ଇସ୍ରାଏଲ୍ମରଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ବରେଞ୍ଜି, ‘ଇସ୍ୱରନ୍ ବୋଞାଙ୍ବେଞ୍ଜି ଆମଙ୍ ସିଲଡ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଆସନ୍ ଞେନ୍ ଅନ୍ତମ୍ ଅବୟ୍ ପୁର୍ବାଃତେ ବର୍ନେମରନ୍ ତବ୍ନଙ୍ତେ ।’
38 This is he who was in the assembly in the wilderness with the angel that spoke to him on Mount Sinai, and with our fathers, who received living revelations to give to us,
କେନ୍ ଆ ମନ୍ରା ଆରିଙ୍ରିଙ୍ଲୋଙନ୍ ଇସ୍ରାଏଲ୍ମରଞ୍ଜି ସରିନ୍ ମାୟ୍ଲନ୍ ଡକୋଲନ୍ । ଆନିନ୍ ସିନୟ ବରୁଲୋଙନ୍ ପୁର୍ବା ଜୋଜୋଲେଞ୍ଜି ଡ ଆନିନ୍ ସରିନ୍ ଆକ୍ରଡାଡ଼ିଲନ୍ ଆ ପାଙ୍ଲଙ୍ବର୍ମର୍ ସରିନ୍ ମାୟ୍ଲନ୍ ଡକୋଲନ୍; ଆରି ଆନିନ୍ ଇନ୍ଲେଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଅନବ୍ଜନାନ୍ ଆସନ୍ ଇସ୍ୱରନ୍ ଆମଙ୍ ସିଲଡ୍ ଅନମେଙ୍ବରଞ୍ଜି ଞାଙେନ୍ ।”
39 to whom our fathers would not be obedient, but rejected him and turned back in their hearts to Egypt,
“ବନ୍ଡ ପୁର୍ବା ଜୋଜୋଲେଞ୍ଜି ମୋସାନ୍ ଆ ବର୍ନେ ଅନ୍ତମ୍ ଞଣ୍ଡ୍ରମ୍ନେନ୍ ଆସନ୍ ଆଃଲ୍ଲଡୟ୍ଲଜି, ସିଲଡ୍ଲ୍ଲନ୍ ଆନିନ୍ଆଡଙ୍ ବାସ୍ସେଏଞ୍ଜି, ଆରି ଆନିଞ୍ଜି ମିସର୍ ଡେସାନ୍ ୟର୍ନେନ୍ ସାଜେଞ୍ଜି ।
40 saying to Aaron, ‘Make us gods that will go before us, for as for this Moses who led us out of the land of Egypt, we do not know what has become of him.’
ଆନିଞ୍ଜି ଆରୋଣନ୍ଆଡଙ୍ ବରେଞ୍ଜି, ‘ମୁକ୍କାବାଲେନ୍ ଆମ୍ମୁଙ୍ଡାଲନ୍ ଇନ୍ଲେଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ତଙରନ୍ ଅନବ୍ତୁଜନ୍ ଆସନ୍ ଇସ୍ୱରନ୍ ତୁବ୍ଲେ ତିୟ୍ଲେନ୍, ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ଅଙ୍ଗା ମୋସା ମିସର୍ ଡେସାନ୍ ସିଲଡ୍ ଇନ୍ଲେଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଅମ୍ଡୁଙ୍ଲେ ଓରୋଙ୍ଲଲେନ୍ ଆନିନ୍ ଇନି ଡେଏନ୍, ଇନ୍ଲେଞ୍ଜି ଜନା ତଡ୍ ।’
41 They made a calf in those days, and brought a sacrifice to the idol, and rejoiced in the works of their hands.
ସିଲତ୍ତେ ଆନିଞ୍ଜି ଅବୟ୍ ଡାମ୍ୱୁଡ଼ିନ୍ ଆ କୋଙ୍ଡାୟ୍ ତୁବେଞ୍ଜି କି ତିଆତେ ଆସନ୍ ଅନମଙନ୍ ତିୟେଞ୍ଜି । ଆରି ଆନିଞ୍ଜି ଆତ୍ରୁବେଞ୍ଜି ଆ କୋଙ୍ଡାୟ୍ ଆସନ୍ ସର୍ଡାଲଞ୍ଜି ।
42 But God turned away and gave them up to serve the army of the sky, as it is written in the book of the prophets, ‘Did you offer to me slain animals and sacrifices forty years in the wilderness, O house of Israel?
ବନ୍ଡ ଇସ୍ୱରନ୍ ଆନିଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଅମ୍ରେଙ୍ଡାଲେ ରୁଆଙନ୍ ଡ ତୁତୁଜଞ୍ଜି ପୁର୍ପୁରନ୍ ଆସନ୍ ସୋରୋପ୍ପାୟେଞ୍ଜି, କେନ୍ ଆ ବର୍ନେ ପୁର୍ବାଃତେ ବର୍ନେମରନ୍ ଆ ସାସ୍ତ୍ରଲୋଙ୍ ଆଇଡିଡ୍, ‘ଏ ଇସ୍ରାଏଲ୍ମର୍ଜି, ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ବାକୁଡ଼ି ବର୍ସେଙ୍ ଜାୟ୍ ଆରିଙ୍ରିଙ୍ଲୋଙନ୍ ଞେନ୍ ଆସନ୍ ଜନ୍ତୁଞ୍ଜି ଏଃର୍ରବ୍ବୁଲୋ ଆରି ଅନମଙନ୍ ଏଃତ୍ତିୟ୍ଲିଁୟ୍ ।
43 You took up the tabernacle of Moloch, the star of your god Rephan, the figures which you made to worship, so I will carry you away beyond Babylon.’
ପୁର୍ପୁରନ୍ ଆସନ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି କୋଙ୍ଡାଜଞ୍ଜି ଏତୁବେନ୍, ମୋଲକନ୍ ଆଡ୍ରକୋନେ ଡ ତୁତୁୟ୍ ଇସ୍ୱରବେନ୍ ରେମ୍ପାନ୍ ଆ କୋଙ୍ଡାୟ୍ ଏବୋୟେନ୍ । ତିଆସନ୍ ଞେନ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ବଣ୍ଡିଡାଲେ ବାବିଲୋନ୍ ଡେସାନ୍ ଆ ଅଡିଗଡ୍ ଆପ୍ପାୟ୍ତବେନ୍ ।’”
44 “Our fathers had the tabernacle of the testimony in the wilderness, even as he who spoke to Moses commanded him to make it according to the pattern that he had seen;
“ଆମନ୍ ଏଙ୍ଗାଲେ ଅରବ୍ଜଙନ୍ ଗିଜେନ୍, ତି ଏତ୍ତେଗନ୍ ଅବୟ୍ ସାକି ତମ୍ୱୁନ୍ ତୁବା ଗାମ୍ଲେ ଇସ୍ୱରନ୍ ମୋସାନ୍ଆଡଙ୍ ବରେନ୍, ତି ଆ ବର୍ନେ ଅନ୍ତମ୍ ପୁର୍ବା ଜୋଜୋଲେଞ୍ଜି ଆରିଙ୍ରିଙ୍ଲୋଙନ୍ ସାକି ତମ୍ୱୁନ୍ ଞାଙେଞ୍ଜି ।
45 which also our fathers, in their turn, brought in with Joshua when they entered into the possession of the nations whom God drove out before the face of our fathers to the days of David,
ପୁର୍ବା ଜୋଜୋଲେଞ୍ଜି ଆ ପୁର୍ବା ଜୋଜୋଞ୍ଜି ଆମଙ୍ ସିଲଡ୍ ଆଞ୍ରାଙେଞ୍ଜି ଆ ତମ୍ୱୁ ଜିଓସୟନ୍ ବୟନ୍ ବୋୟ୍ଲେ ଆମ୍ମୁଙ୍ଲନ୍ ଜିର୍ରେ ପାଙେଞ୍ଜି, ତିଆତେ ଦାଉଦନ୍ ଆବନେଡ଼ା ଜାୟ୍ ଆମଙଞ୍ଜି ଡକୋଏନ୍; ଆରି ଇସ୍ୱରନ୍ ଅଙ୍ଗା ଡେସା ଆ ମନ୍ରାଜି ଗଙ୍ତିଡେଞ୍ଜି, ଆନିଞ୍ଜି ତେତ୍ତେ ଜିର୍ରେ ଇୟ୍ଲେ ଡକୋନେଜି ।
46 who found favor in the sight of God, and asked to find a habitation for the God of Jacob.
ଦାଉଦନ୍ ଇସ୍ୱରନ୍ ଆ ଗନିୟ୍ଗିୟ୍ଲୋଙ୍ ସନାୟୁମନ୍ ଞାଙେନ୍ କି ଆନିନ୍ ଜାକୁବନ୍ ଆ ଇସ୍ୱର ଆସନ୍ ଅବୟ୍ ଡରକୋନେସିଙନ୍ ଗୁତାୟ୍ ଗାମ୍ଲେ ପାର୍ତନାଲନ୍ ।
47 But Solomon built him a house.
ବନ୍ଡ ସୋଲମନନ୍ ଇସ୍ୱରନ୍ ଆସନ୍ ଅବୟ୍ ଅସିଙନ୍ ଗୁଏନ୍ ।”
48 However, the Most High does not dwell in temples made with hands, as the prophet says,
“ଡେଲୋଜନଙ୍ଡେନ୍ ଅଡ଼୍କୋନ୍ ସିଲଡ୍ ସୋଡ଼ା ଇସ୍ୱରନ୍, ମନ୍ରାନ୍ ଆଗ୍ରୁତେନ୍ ଆ ସରେବାସିଂଲୋଙ୍ ଅଃଡ୍ଡକୋନେ; କେନ୍ ଆ ବର୍ନେ ପୁର୍ବାଃତେ ବର୍ନେମରନ୍ ବର୍ରନେ;
49 ‘heaven is my throne, and the earth a footstool for my feet. What kind of house will you build me?’ says the Lord. ‘Or what is the place of my rest?
‘ପ୍ରବୁନ୍ ଗାମ୍ତେ, ରୁଆଙନ୍ ତରଙ୍କୁମ୍ନେଞେନ୍, ପୁର୍ତିନ୍ ଡରକ୍କୋଜଙ୍ଞେନ୍ । ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଞେନ୍ ଆସନ୍ ଏଙ୍ଗାଗୋ ଆସିଂ ଏଗୁତେ? ଅଡ଼େ ଲରୋଲୋନେସିଂଞେନ୍ ଅଡ଼େଙ୍ଗା?
50 Did not my hand make all these things?’
କେନ୍ ଅଡ଼୍କୋନ୍ ଅସିଞେନ୍ ବାତ୍ତେ ଞେନ୍ ଅଃଗବ୍ଡେଲାୟ୍ ପଙ୍?’”
51 “You stiff-necked and uncircumcised in heart and ears, you always resist the Holy Spirit! As your fathers did, so you do.
“ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଡିଅଙ୍ଗା ଆ ପେଲ୍ଲାମର୍ଜି! ଉଗର୍ବେନ୍ ଡିଅଙ୍ଗା ଆ ରଡୋ! ଅଲୁଡ୍ବେନ୍ ଡିଅଙ୍ଗା ଆ କବୁଙ୍! ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଆଏଡ଼ର୍ ମଡ଼ିର୍ ପୁରାଡ଼ାନ୍ ଏସଙ୍ଗତ୍ତାତେ; ପୁର୍ବା ଜୋଜୋବେଞ୍ଜି ଏଙ୍ଗାଗୋ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ନିୟ୍ ଏତ୍ତେଗୋଜି ।
52 Which of the prophets did not your fathers persecute? They killed those who foretold the coming of the Righteous One, of whom you have now become betrayers and murderers.
ପୁର୍ବା ଜୋଜୋବେଞ୍ଜି ଅଡ଼୍କୋ ପୁର୍ବାଃତେ ବର୍ନେମରଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଡଣ୍ଡାୟେଞ୍ଜି; ତି ଡରମ୍ମମରନ୍ ଆଜିର୍ତାଞନ୍ ଆ ବର୍ନେ ଆନାଜି ଇୟ୍ଲାୟ୍ ଅପ୍ପୁଙ୍ବରେଜି, ଆନିଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ନିୟ୍ ପୁର୍ବା ଜୋଜୋବେଞ୍ଜି ରବ୍ବୁଏଞ୍ଜି; ଆରି ନମି ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ବାଁୟ୍ସିଡାଲନ୍ ଆନିନ୍ଆଡଙ୍ ଏରବ୍ବୁଏନ୍ ।
53 You received the law as it was ordained by angels, and did not keep it!”
ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ପାଙ୍ଲଙ୍ବର୍ମରଞ୍ଜି ଆମଙ୍ ସିଲଡ୍ ଇସ୍ୱରନ୍ ଆ ବନାଁୟ୍ବର୍ ଏଞାଙେନ୍, ବନ୍ଡ ତିଆତେ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଏଃମ୍ମାନ୍ନେଲୋ ।”
54 Now when they heard these things, they were cut to the heart, and they gnashed at him with their teeth.
ତିପାନନ୍ ଆମଙ୍ ସିଲଡ୍ କେନ୍ ଆ ବର୍ନେଜି ଅମ୍ଡଙ୍ଡାଲେ ଆନିଞ୍ଜି ଆକ୍ରାନ୍ ବରାବେଞ୍ଜି, ଆରି ଆନିନ୍ଆଡଙ୍ ଗିୟ୍ଲେ ରମ୍ରମ୍ଜିଲଞ୍ଜି ।
55 But he, being full of the Holy Spirit, looked up steadfastly into heaven and saw the glory of God, and Jesus standing on the right hand of God,
ବନ୍ଡ ଆନିନ୍ ମଡ଼ିର୍ ପୁରାଡ଼ାଲୋଙନ୍ ବରିୟ୍ ଡେଏନ୍ କି ରୁଆଙନ୍ ଆଙାଙ୍ଲେ ସେଡେନ୍, ଆରି ଇସ୍ୱରନ୍ ଆ ଗନୁଗୁ ପନେମେଙ୍ ଡ ଇସ୍ୱରନ୍ ଆର୍ଜଡ଼ୋମ୍ଗଡ୍ ଜିସୁନ୍ ତନଙ୍ଲେ ଆଡ୍ରକୋଲନ୍ ଗିଜେନ୍ ।
56 and said, “Behold, I see the heavens opened and the Son of Man standing at the right hand of God!”
ଆନିନ୍ ବର୍ରନେ, “ଗିୟ୍ବା, ରୁଆଙନ୍ ଆରୋରୋ ଆରି ମନ୍ରା ଡାଙ୍ଗଡ଼ାଅନନ୍ ଇସ୍ୱରନ୍ ଆର୍ଜଡ଼ୋମ୍ଗଡ୍ ତନଙ୍ଲେ ଆଡ୍ରକୋତନ୍ ଞେନ୍ ଗିୟ୍ତାୟ୍ ।”
57 But they cried out with a loud voice and stopped their ears, then rushed at him with one accord.
ବନ୍ଡ ଆନିଞ୍ଜି ଆକ୍ରାନ୍ ବାବ୍ବାବେଞ୍ଜି କି ଡୁବ୍ଡୁବ୍ଲୁଡ୍ଲଞ୍ଜି, ସିଲଡ୍ଲ୍ଲନ୍ ଆନିଞ୍ଜି ରୁମୁକ୍କେଲନ୍ ତିପାନନ୍ ଆମଙ୍ ଜିର୍ରାଜି,
58 They threw him out of the city and stoned him. The witnesses placed their garments at the feet of a young man named Saul.
ଆରି ଆନିଞ୍ଜି ତିପାନନ୍ଆଡଙ୍ ଗଡ଼ାନ୍ ସିଲଡ୍ ଅମ୍ଡୁଙ୍ଡାଲେ ଅରେଙନ୍ ବାତ୍ତେ ତିଡ୍ଲେ ତିଡ୍ଲେ ରବ୍ବୁଏଞ୍ଜି । ଆରି ସାକିମରଞ୍ଜି ରମ୍ମଙ୍ ରମ୍ମଙ୍ ଆ ସିନ୍ରିଜି ସାଓଲ ଗାମ୍ଲେ ଅବୟ୍ ବେଣ୍ଡିଆମରନ୍ ଆମଙ୍ ଡକୋଏଞ୍ଜି ।
59 They stoned Stephen as he called out, saying, “Lord Jesus, receive my spirit!”
ଆନିଞ୍ଜି ତିପାନନ୍ଆଡଙ୍ ଅରେଙନ୍ ବାତ୍ତେ ଆତ୍ରିଡେଞ୍ଜି ଆଡିଡ୍ ଆନିନ୍ ପାର୍ତନାଲନ୍ ଗାମେନ୍, “ଏ ପ୍ରବୁ ଜିସୁ ପୁରାଡ଼ାଞେନ୍ ପାଙା ।”
60 He kneeled down and cried with a loud voice, “Lord, do not hold this sin against them!” When he had said this, he fell asleep.
ଆରି, ଆନିନ୍ ତୁଡ଼ୁମ୍ଡାଲେ ସୋଡ଼ା ସର୍ରଙନ୍ ବାତ୍ତେ ଓଡ୍ଡେଲେ ବର୍ରନେ, “ଏ ପ୍ରବୁ, କେନ୍ ଆ ଇର୍ସେଞ୍ଜି ଆମନ୍ ଡିଡିଡଙ୍ ।” କେନ୍ଆତେ ବର୍ରନ୍ କି ଆନିନ୍ ରବୁଏନ୍ ।
