< Maliko 7 >

1 Mafalisayo ŵampepe ni jwakwiganya Malajisyo ŵaŵatyochele ku Yelusalemu ŵasongangene paujo pa Che Yesu.
Alguns fariseus e professores da lei que Deus tinha dado a Moisés que tinham vindo [à cidade ]de Jerusalém se reuniram em volta de Jesus.
2 Ŵanyawo ŵaweni ŵakulijiganya ŵampepe ŵa Che Yesu akulya panganaŵa makono mpela iyasachilwaga ni Malajisyo ga Chiyahudi.
Eles notaram que os discípulos dele estavam comendo com mãos que, na opinião deles, Deus considerava impuras porque não foram lavadas conforme as tradições religiosas.
3 Pakuŵa, Mafalisayo ni Ŵayahudi wose ngakulya chakulya panganaŵa mmakono, mpaka pachisukusuku achikamulisyaga masyoŵelo ga achachekulu ŵachiikala.
Os fariseus e todos os demais judeus que observavam estritamente tais tradições comem somente depois de lavarem as mãos com muito cuidado conforme as tradições ensinadas pelos antepassados.
4 Sooni paakutyokanga pakusumichisya malonda ngakulya chachilichose pangajosya kaje. Nombe akugakuyanga masyoŵelo gamajinji gaŵapochele kutyochela kwa achachekulu, mpela ila yakuti pakosya migao ni iteleko ni yoombo ya libati.
Depois de voltarem da compra de comida no mercado, comem somente depois de lavar bem a comida, para não ficarem inaceitáveis a Deus, caso alguma pessoa ou coisa inaceitável a Deus tenha tocado naquela comida. Há muitas outras [tradições ]que eles aceitam e procuram obedecer. Especificamente, eles lavam [de forma especial ]suas xícaras, potes, chaleiras, vasilhas e camas para que o uso de tais objetos não os torne inaceitáveis a Deus.
5 Nipele Mafalisayo ni Ŵakwiganya Malajisyo ŵala ŵausisye Che Yesu, “Kwachichi ŵakulijiganya ŵenu ngakugakuya masyoŵelo gitupochele kwa achachekulu ŵetu, nambo akwamba kulya chakulya mmakono muli musakele?”
Aqueles fariseus e professores da lei que Deus tinha dado a Moisés questionaram Jesus, dizendo: -[Achamos errado que você permita ]que seus discípulos desobedeçam as tradições de nossos antepassados. [Você não deve deixá-los ]comer com mãos que, [na nossa opinião, Deus considera ]inaceitáveis. Como você defende essa prática?
6 Che Yesu ŵajanjile, “Ŵaulamba ŵanyamwe! Che Isaya, jwakulondola jwa Akunnungu, ŵalondwele yambone pa ŵanyamwe mpela iŵatite pakulemba, ‘Akunnungu akuti, ŵandu ŵa akunjimbichisyanga pakang'wa pe, nambo mmitima jao ali kwakutalikangana ni une.
Jesus disse a eles: -Isaías [descreveu ]muito bem vocês, que se fazem de bonzinhos, quando ele comunicou as palavras de Deus, “Esta gente [fala ]como [se me ]honrasse, mas o que realmente pensa não me honra de jeito nenhum.
7 Kumbopelela kwao kwangali chindu, ligongo akwiganya malajisyo ga ŵandu mpela ila akugajiganya Malajisyo ga Akunnungu.’
Em vão eles me adoram, pois ensinam o que outras pessoas mandaram como se Deus mesmo o tivesse mandado.”
8 “Ŵanyamwe nkugaleka Malajisyo ga Akunnungu ni kugakamulisya masyoŵelo ga ŵandu.”
Vocês se recusam a fazer aquilo que Deus mandou, e ao invés disso seguem somente as tradições que as pessoas [ensinam].
9 Che Yesu ŵapundile kuŵecheta, “Ŵanyamwe nkumanyi kukana kwa lunda lwenu Malajisyo ga Akunnungu kuti ngakuye masyoŵelo genu mwachinsyene!
Jesus também disse a eles: - Vocês conseguiram recusar fazer o que Deus mandou para obedecerem suas próprias tradições.
10 Pakuŵa che Musa ŵalajisye, ‘Mwachimbichisye atati ŵenu ni achikulu ŵenu,’ ni, ‘Mundu jwalijose juchantukane atatigwe pane achikulugwe, aulajikwe.’
Por exemplo, nosso antepassado Moisés mandou, “Respeite o seu pai e a sua mãe.” Ele também mandou, “Se alguém falar mal do seu pai ou sua mãe, deve ser morto.”
11 Nambo ŵanyamwe nkwiganya, iŵaga mundu akwete chindu chakombola kwakamuchisya achikulugwe pane atatigwe, nambo nkuti chindu cho chili ‘Kolibani’, malumbo gakwe chindu cho chityosyekwe sadaka kwa Akunnungu,
Mas vocês ensinam que, se alguém disser aos seus pais, “Não posso mais ajudar vocês, pois aquilo que poderia ter dado para vocês, já prometi a Deus,”
12 nipele mundu jo ngakusachilwa sooni kwakamuchisya atatigwe pane achikulugwe.
vocês os permitem deixar de dar coisas para seus pais que seria de ajuda para eles.
13 Yeleyo ni inkuti pakulijalusya Liloŵe lya Akunnungu kwa masyoŵelo ginkujiganyana. Ni sooni nkugatendekanya gamajinji ganti iyoyo.”
Fazendo assim, estão mostrando que de fato não dão valor ao mandamento de Deus, de que sejam respeitados os pais e mães; só obedecem suas próprias tradições, que também ensinam a outros. Vocês atuam com frequência desta mesma forma.
14 Che Yesu ŵauŵilasile sooni mpingo wekulungwa wa ŵandu ula ni kwasalila, “Mumbikanichisye wose, ni mmanyilile.
Jesus chamou a multidão e, quando todos [se achavam perto ]dele, falou com eles [em figuras]: -Escutem-me todos! [Procurem ]entender [o que digo a vocês agora].
15 Ngapagwa chakulya chaakulya mundu, chachikuntendekasya aŵe jwangakundikwa ni Akunnungu. Nambo chachikukopoka nkati mwa mundu, ni chachikuntendekasya mundu jo aŵe jwangakundikwa ni Akunnungu.
Nada que entra de fora numa pessoa torna essa pessoa inaceitável [a Deus]. Pelo contrário, é aquilo que vem de dentro da pessoa que a torna inaceitável a Deus.
16 Ŵaali ni mapilikanilo gakupilikana, apilikane!”
Escutem bem o que estou dizendo.
17 Paŵalekangene ni ŵandu ŵala ni kwinjila mu nyuumba, ŵakulijiganya ŵao ŵambusisye malumbo ga chitagu cho.
Depois que Jesus [deixou a multidão ]e entrou numa casa com seus discípulos, eles perguntaram sobre aquilo que ele tinha dito [em figuras sobre o que torna as pessoas impuras].
18 Nombe Che Yesu ŵaasalile, “Ni ŵanyamwe nganinkola umanyilisi? Ana ngankumanyilila kuti chakulya chaakulya mundu ngachikukombola kuntendekasya aŵe jwangakundikwa ni Akunnungu?
Ele respondeu: -[Fico decepcionado com ]vocês, pois não entendem o significado. Vocês devem entender que nada [que entra ]de fora numa pessoa pode fazer com que [Deus considere ]essa pessoa inaceitável.
19 Pakuŵa ngachikwinjila mu ntima mwakwe, nambo mlutumbo ni chikukopoka paasa pa chiilu pakwe.” Paŵaŵechete yeleyo Che Yesu ŵaitesile yakulya yose ikomboleche kuligwa.
Ao invés de entrar na sua mente, vai para o estômago e depois sai do corpo. Dizendo isso, Jesus declarou que nenhuma comida faz com que [Deus considere ]as pessoas impuras.
20 Ŵapundile kuŵecheta, “Chachikukopoka nkati mwa mundu ni chachikuntendekasya mundu jo aŵe jwangakundikwa ni Akunnungu.
Ele também disse: -É aquilo que vem de dentro das pessoas que as torna inaceitáveis a Deus.
21 Pakuŵa mu ntima mwa mundu ni mwamukukopoka ng'anisyo syangalimate, ni chikululu ni wiyi ni uulasi,
Especificamente, aquilo que vem de dentro das pessoas as faz pensar coisas ruins, atuar de forma imoral, furtar coisas, matar pessoas,
22 ni chikululu ni lipamo ni ungalumbana ni kulambusya ni kunyenga ni wiu ni kutukana ni chibuli ni kuloŵela.
cometer adultério, ser ambiciosas/cobiçosas, atuar de forma maliciosa, enganar outras pessoas, fazer coisas indecentes, invejar as demais pessoas, falar coisas ruins contra Deus, ter orgulho e atuar de forma insensata.
23 Yangalumbana yose yo, ikukopoka nkati mwa mundu, yose yo ni yaikuntendekasya mundu aŵe jwangakundikwa ni Akunnungu.”
Todas as más ações, como essas, vêm de dentro das pessoas; são elas que fazem com que Deus considere uma pessoa inaceitável.
24 Che Yesu ŵatyosile pelepo, ŵajawile mu mmusi wauŵandikene ni ku Tilo. Ni kweleko ŵajinjile mu nyuumba jimo ni nganasaka mundu jwalijose aimanyilile, nambo nganakombola kulisisa.
Depois que Jesus [e seus discípulos ]deixaram [o distrito da Galileia], foram à região perto [da cidade ]de Tiro. Enquanto ele ficava numa determinada casa, preferia que ninguém soubesse [que estava ali], mas não conseguiu impedir que o povo o descobrisse.
25 Jwankongwe jumo, juŵaliji ni mwali juŵakamwilwe ni lisoka, ŵapilikene ngani si Che Yesu. Ni ŵaajaulile ni kuligwisya pa makongolo gao.
Depois que uma certa mulher, cuja filha era dominada por um espírito mau, ouviu falar de Jesus, ela foi ter com ele e se prostrou aos pés dele.
26 Jwankongwe jo ŵaliji Mgiliki ni nganaŵa Myahudi, juŵapagwile musi wa ku Silofonike ku chilambo cha ku Silia. Ŵaachondelele Che Yesu akankoposye mwali jwao lisoka.
Esta mulher, cujos antepassados vieram do país da Grécia, nasceu na região da cidade de Fenícia, no distrito da Síria, e não era judia. Foi ela que pediu para Jesus expulsar o espírito mau da sua filha.
27 Nambo Che Yesu ŵajanjile, “Ajikute kaje ŵanache, pakuŵa ngaŵa yambone kwigala chakulya cha ŵanache ni kusijasila mbwa syao.”
Ele falou com ela em figuras para mostrar que ele devia ajudar primeiro os judeus, e para testar a reação dela, dizendo: -Primeiro deixe que os filhos comam tudo que quiserem, pois não fica bom alguém tirar a comida destinada aos filhos e jogar para os cachorrinhos.
28 Nambo jwankongwe jo ŵatite, “Elo, Ambuje, nambo ngati atamuno mbwa syasikutama kuusi mesa, sikulya mbakatika syakusigwisya ŵanache.”
Mas ela respondeu [em figuras ]também, [para mostrar que ela acreditava que, mesmo não sendo judia, poderia receber ajuda dele/Deus], dizendo: -Senhor, até os cachorros debaixo da mesa comem das migalhas que os filhos [deixam cair].
29 Pelepo Che Yesu ŵasalile, “Kwaligongo lya intite pakwanga, njaule kumusi. Lisoka linkopweche mwali jwenu.”
Jesus disse a ela: -Por causa daquilo que você disse, [que mostra que você realmente crê em mim, não precisa pedir mais a minha ajuda]. Volte para casa, pois o espírito mau acaba de sair da sua filha.
30 Nipele jwankongwe jo ŵausile kumangwao, ŵansimene mwanagwe agonile pachindanda ni lisoka lili linkopweche.
A mulher voltou para casa e lá viu que a sua filha estava deitada, [bem calma], na cama e que o espírito mau a tinha deixado.
31 Nipele Che Yesu ŵatyosile ku chilambo cha ku Tilo ni kwaula ku litanda lya Galilaya achipitilaga ku Sidoni ni ku Dekapoli.
Jesus e os seus discípulos deixaram a região [da vila ]de Tiro, e ele passou pela [vila de ]Sidom e pelo distrito das Dez Cidades até o Lago da Galileia.
32 Ŵaiche ŵandu ŵampepe ali anjigele mundu juŵaliji jwangapikana ni jwangaŵecheta, ŵaachondelele Che Yesu ansajichile makono mundu jo ni kunlamya.
As pessoas lhe trouxeram um homem surdo que mal falava, pedindo a Jesus para tocar nele para curá-lo.
33 Che Yesu ŵantyosisye mundu jo mu mpingo wa ŵandu ni kunjausya pangali ŵandu, ŵaŵisile yala mmapilikanilo ga mundu jula. Ŵasunile mata pa chaala chakwe ni kunkwaya lulimi mundu jula.
Jesus tirou o homem da multidão para ficar a sós com ele. Então pôs um dedo em cada ouvido do homem. Depois de cuspir nos dedos, tocou também a língua do homem.
34 Nipele Che Yesu ŵalolite kwinani kwa Akunnungu ni kwisya ntima, ŵansalile mundu jo, “Efata,” malumbo gakwe “Mbuguche.”
Depois, olhou para o céu, suspirou [para expressar sua compaixão pelo homem], e disse ao homem [em língua aramaica]: -Efatá! (que quer dizer “Abra-se!” )
35 Papopo mapilikanilo ga mundu jula gaugwiche ni lulimi lwakwe lwagopweche, nipele ŵatandite kuŵecheta uchenene.
Imediatamente o homem passou a ouvir claramente, e sendo removido o impedimento para a fala, começou a falar com clareza.
36 Che Yesu ŵakanyisye ŵandu ŵala kuti akansalila mundu jwalijose yelei. Namuno ŵapundile kwakanyisya, ŵanyawo ŵapundisye kuijenesya yeleyo.
Jesus mandou para as pessoas não contarem [o caso para ninguém. Mas apesar do pedido dele], todo o mundo passou a comentar o caso.
37 Ni ŵandu ŵasimosile nnope ni kuti, “Atesile yose mwambonepe, namose ŵangapilikana akwatenda apilikane ni ŵangaŵecheta akwatenda aŵechete!”
As pessoas que souberam do ocorrido ficaram admiradas, dizendo com entusiasmo: -Tudo que ele fez é maravilhoso! [Além de fazer outras coisas espantosas, ]ele faz os surdos ouvirem e os mudos falarem!

< Maliko 7 >