< Luka 3 >
1 Chaka cha kumi na tano cha ulamusi wa Kaisali, yaani mwenye jwankulu che Tibelio, Pontio Pilato ŵaliji jwankulu jwa musi wa ku Yudea. Che Helode ŵaliji jwankulu jwa ku Galilaya ni nkulugwe che Filipo ŵaliji jwankulu jwa ku Itulea ni ku Tilakoniti. Ni che Lisania ŵaliji jwankulu jwa ku Abilene.
Quando o imperador Tibério governava [o império romano ]fazia quinze anos, e enquanto Pôncio Pilatos era governador do [distrito da ]Judeia, e Herodes [Antipas ]governava o [distrito da ]Galileia, e seu irmão Filipe governava [os distritos de ]Itureia e Traconites, e Lisânias governava [O distrito de ]Abilene,
2 Katema che Anasi ni che Kayafa paŵaliji achakulu ŵambopesi, liloŵe lya Akunnungu lyaichilile che Yohana mwana ju che Sakalia kwipululu kula.
e enquanto Anás e Caifás eram os sumos sacerdotes [em Jerusalém], Deus deu mensagens ao filho de Zacarias, João, enquanto ele vivia na região seca/no sertão.
3 Nipele che Yohana ŵajawile mbande syose sisili mumpika mwa lusulo lwa Yolodani. Ŵaliji nkutangasya kuti ŵandu aleche kwaleŵela Akunnungu ni kubatiswa kuti Akunnungu ŵalechelesye sambi syao.
[Então ]João andava por toda a área perto do [rio ]Jordão. Ele sempre dizia às pessoas, “Se quiserem que [Deus ]os perdoe por terem pecado, precisam arrepender-se dos seus pecados/deixar seu mal comportamento [antes de pedirem que eu ]os batize!”
4 Mpela itite pakulembekwa mu malembo ga jwakulondola jwa Akunnungu che Isaya kuti, “Mundu akunyanyisya mwipululu, ‘Mwakolochesye Ambuje litala lyao, ngolosye mwakusaka kupita.
Foi João que [cumpriu ]essas palavras que o profeta Isaías tinha escrito em um livro [muito tempo antes]: Alguém estará gritando na região seca às pessoas que passarem, assim como as pessoas preparam o caminho para um oficial importante, preparem-se para receberem o Senhor! Assim como as pessoas arrumam os caminhos [METR] para um oficial importante, aprontem-se para que estejam preparados quando ele vier!
5 Machemba gose gauchilwe, ikwesya ni itumbi iŵe yekolosye uchenene, papapindiche pagolochekwe, ni matala gagali ni tusimbo gakolochekwe uchenene.
Assim como as pessoas nivelam/aterram todos os lugares onde a terra sobe e enchem todos os vales e endireitam as partes tortas das estradas e consertam os buracos na estrada quando fazem uma boa estrada para um rei/chefe, retirem/removam todos os obstáculos que impedem que Deus os abençoe!
6 Ni ŵandu wose chauwone ukulupusyo kutyochela kwa Akunnungu.’”
Então a gente em todos os lugares vai entender como é que Deus salva [as pessoas de serem castigadas pela culpa dos seus pecados].
7 Che Yohana ŵaasalile ŵandu ŵajinji uŵaiche achisakaga kubatiswa achitiji, “Ŵanyamwe uŵelesi wa lijoka! Ŵaani ŵansalile kuti chinkombole kuutila uchimwa wa Akunnungu wauŵandichile kwika?
Embora grupos grandes de pessoas fossem a João para que ele os batizasse, [já que ele sabia que muitos deles não eram sinceros], ele sempre dizia a eles, “Vocês [são maus como ]cobras venenosas! [Eu ]advirto/digo às pessoas que [Deus ]um dia vai castigar [todos os que pecam. Mas não pensem/será que alguém lhes disse ][RHQ] que podem se escapar [de serem castigados por ele se não abandonarem os seus pecados]!
8 Mpela ila itela ya isogosi yaikusachilwa kusogola ni ŵanyamwe nnosye kwa isambo kuti nnesile sambi, nkatanda sambano kulisalila mmitima jenu kuti, ‘Tukwete ambuje ŵetu che Iblahimu!’ Ngunsalila kuti, Akunnungu akupakombola kugapanganya maganga ga gaŵe uŵelesi u che Iblahimu.
Façam as coisas que são certas para aqueles que realmente abandonaram os seus pecados! [Deus prometeu a Abraão que lhe daria tantos descendentes que as pessoas nem poderiam contá-los. Deus não precisa de vocês para poder cumprir esta promessa]! Ele pode transformar estas pedras para fazê-las descendentes de Abraão. Então não digam para si mesmos, [Já que ]nós (excl) somos descendentes de Abraão, [Deus não vai nos castigar]! [Deus está pronto para castigar vocês]!
9 Sambano jino liŵago lili chile kata michiga ja itela, nipele, chitela chachili chose changasogola isogosi yambone chichigwisikwe ni kujasikwa pa mooto.”
Ele [é como um homem que ]tem o seu machado pronto [para cortar ]as raízes [das árvores que não dão fruto]. Pois ele vai cortar toda árvore que não dá bom fruto e jogá-la no fogo.
10 Mpingo wa ŵandu ula wausisye, “Sambano tupanganye ichichi?”
[Então vários ]na multidão perguntaram a ele, “O que é que nós (excl) devemos fazer [para evitar que Deus nos castigue]?”
11 Che Yohana ŵajanjile, “Ŵaali ni minjilo jiŵili ŵagaŵile ŵanganakola mwinjilo ni ŵaali ni yakulya apanganye iyoyo peyo.”
Ele respondeu a eles, “Se alguém entre vocês tiver duas camisas, deve dar/dê uma delas a alguém que não tenha nenhuma camisa. Se alguém tiver [bem bastante ]comida, deve dar um pouco para uma pessoa que não tem comida.
12 Nombe ŵakukumbikanya nsongo ŵaiche achisakaga kubatiswa, ŵausisye, “Jwakwiganya, noweji tupanganye ichichi?”
[Alguns ]homens que recolhiam impostos foram e pediram que ele os batizasse. Eles perguntaram a ele, “Professor, o que nós (excl) devemos fazer [para agradar a Deus]?”
13 Nombe ŵaasalile, “Nkapochela nsongo kupunda iŵannajisye.”
Ele lhes disse, “Não tirem do povo mais dinheiro do que [o governo romano ]diz para vocês tirarem.”
14 Nombe ŵangondo ŵausisye, “Noweji tupanganye ichichi?” Nombe ŵajanjile, “Nkapokola mbiya kwa mundu jwalijose jula atamuno nkammechetela jwalijose jula ya unami. Njikute ni mbote syenu pesyo.”
Alguns soldados perguntaram, “E nós? O que é que nós (excl) devemos fazer [para agradar a Deus]? Ele lhes disse, “Não [digam para ninguém, se você não me der ]dinheiro, vou fazer mal a você, ou vou [levá-lo à justiça e ]dizer que fez algo errado! E estejam contentes com o seu salário.”
15 Ŵandu wose ŵaliji nkulolela kwika kwa Nkulupusyo, ŵaliusyaga mmitima jao i che Yohana achitiji panepa ŵelewo ni Kilisito Nkulupusyo jwaŵalanjile Akunnungu.
As pessoas esperavam [que o Messias fosse chegar logo]. Por isso muitos ponderavam sobre João. [Alguns perguntaram a ele ]se ele era o Messias.
16 Che Yohana ŵaajanjile wose, “Uneji ngumbatisya ni meesi, nambo atakwika jwali ni machili kuumbunda une, none nganguŵajilwa kugopola migoji ja italawanda yao. Ŵelewo chachimbatisya kwa Mbumu jwa Akunnungu ni kwa mooto.
Então, João respondeu a todos eles, “Não[, não sou]. Eu usei [somente ]água quando batizei vocês [porque vocês disseram que queriam mudar as suas vidas]. Mas [o Messias ]virá logo! Ele é muito maior/mais importante do que eu. [Ele é tão importante que ]eu não sou digno de [ser como o seu escravo e ]fazer coisas para ele [assim como ]um escravo faria. Ele vai pôr o seu Espírito Santo dentro de vocês [para realmente transformar as suas vidas]! Mas ele [vai queimar em ]um fogo [todos aqueles que não creem nele].
17 Ŵelewo akwete lupeta mmakono mwao ali chile kupeta ngano, chakumbikanye ngano jambone ni kutaga mu ngokwe ni ikambi kuitinisya pa mooto wangasimika.”
Ele [vai ser como um homem que quer] guardar/recolher o trigo que está no chão onde eles o têm separado da palha. Esse homem [usa ]uma pá [para jogar o trigo para o ar ]e separá-lo da palha. [De maneira semelhante, Deus ]vai [separar as pessoas boas das pessoas más ]assim [como um homem que ]guarda o trigo no depósito, e depois ele vai queimar [aqueles que são como ]a palha com um fogo que nunca se apagará.”
18 Kwa maloŵe gane gamajinji che Yohana ŵachisisye ŵandu kuleka sambi kwa kwalalichila Ngani Jambone.
João continuava a dizer muitas coisas a eles para estimulá-los [a voltarem para Deus], enquanto dava a eles a boa mensagem [de Deus].
19 Nambo che Yohana ŵanjamwiche jwankulu che Helode ligongo lya kwajigala che Helodia ŵankwawo nkulugwe ni kwatenda ŵankwawo ni yose yangalumbana iŵaitesile.
Ele também repreendeu [o chefe ]Herodes Antipas por [casar-se com ]Herodias, a mulher do seu irmão, [enquanto seu irmão ainda era vivo], e por fazer muitas outras coisas ruins.
20 Che Helode ŵapundangenye ungalimate kwa kwataŵa che Yohana mu nyuumba jakutaŵilwa.
Mas Herodes [mandou que seus soldados ]colocassem João na prisão. Essa foi outra coisa má que ele fez.
21 Ŵandu wose paŵamasile kubatiswa, nombe Che Yesu ŵabatiswe. Paŵaliji nkupopela, kwinani kwaugwiche,
[Mas antes deles colocarem João na prisão, ]quando ele estava batizando muitas pessoas, depois que ele batizou Jesus e Jesus estava orando, o céu se abriu.
22 ni Mbumu jwa Akunnungu ŵantuluchile achiŵaga mpela njuŵa. Ni liloŵe lyapikaniche kutyochela kwinani lichitiji, “Mmwejo ni mwanangu nonyelwe nomwe.”
Aí o Espírito Santo, em forma de uma pomba, desceu sobre [Jesus]. Então [Deus ][SUN/EUP] falou com Jesus do céu dizendo, “Você é meu filho/aquele que eu amo. Eu tenho muito prazer em você/estou muito contente com você!”
23 Che Yesu paŵatandite masengo gao ŵaŵandichile yaka selasini ni ŵandu ŵaganisisye kuti ŵelewo ŵaliji mwanagwao che Yusufu mwana ju che Heli.
Quando Jesus começou [o seu trabalho para Deus], tinha mais ou menos 30 anos. [As pessoas ]pensavam que ele era filho de José. [José era ]filho de Eli.
24 Che Heli ŵaliji mwana ju che Matati ni che Matati ŵaliji mwana ju che Lawi ni che Lawi ŵaliji mwana ju che Meliki ni che Meliki mwana ju che Yanai ni che Yanai ŵaliji mwana ju che Yusufu ni,
[Eli era ]filho de Matate. [Matate era ]filho de Levi. [Levi era ]filho de Melqui. [Melqui era ]filho de Janai. [Janai era ]filho de José.
25 che Yusufu ŵaliji mwana ju che Matatia ni che Matatia ŵaliji mwana ju che Amosi ni che Amosi ŵaliji mwana ju che Nahumu ni che Nahumu ŵaliji mwana ju che Hesli ni che Hesli ŵaliji mwana ju che Nagai ni,
[José era ]filho de Matatias. [Matatias era ]filho de Amós. [Amós era ]filho de Naum. [Naum era ]filho de Esli. [Esli era ]filho de Nagai.
26 che Nagai ŵaliji mwana ju che Maati ni che Maati ŵaliji mwana ju che Matatia ni che Matatia ŵaliji mwana ju che Semeini ni che Semeini ŵaliji mwana ju che Yoseki ni che Yoseki ŵaliji mwana ju che Yuda ni,
[Nagai era ]filho de Maate. [Maate era ]filho de Matatias. [Matatias era ]filho de Semei. [Semei era ]filho de José. [José era ]filho de Jodá.
27 che Yuda ŵaliji mwana ju che Yohana ni che Yohana ŵaliji mwana ju che Lesa ni che Lesa ŵaliji mwana ju che Selubabeli ni che Selubabeli ŵaliji mwana ju che Sealitieli ni che Shelitieli ŵaliji mwana ju che Neli ni,
[Jodá era ]filho de Joanã. [Joanã era ]filho de Resa. [Resa era ]filho de Zorobabel. [Zorobabel era ]filho de Salatiel. [Salatiel era ]filho de Neri.
28 che Neli ŵaliji mwana ju che Meliki ni che Meliki ŵaliji mwana ju che Adi ni che Adi ŵaliji mwana ju che Kosamu ni che Kosamu ŵaliji mwana ju che Elimadamu ni che Elimadamu ŵaliji mwana ju che Eli ni,
[Neri era ]filho de Melqui. [Melqui era ]filho de Adi. [Adi era ]filho de Cosã. [Cosã era ]filho de Elmadã. [Elmadã era ]filho de Er.
29 che Eli ŵaliji mwana ju che Yoshua ni che Yoshua ŵaliji mwana ju che Elieseli ni che Elieseli ŵaliji mwana ju che Yolimu ni che Yolimu ŵaliji mwana ju che Matati ni che Matati ŵaliji mwana ju che Lawi ni,
[Er era ]filho de Josué. [Josué era ]filho de Eliézer. [Eliézer era ]filho de Jorim. [Jorim era ]filho de Matate. [Matate era ]filho de Levi.
30 che Lawi ŵaliji mwana ju che Simoni ni che Simoni ŵaliji mwana ju che Yuda ni che Yuda ŵaliji mwana ju che Yusufu ni che Yusufu ŵaliji mwana ju che Yonamu ni che Yonamu ŵaliji mwana ju che Eliakimu ni,
[Levi era ]filho de Simeão. [Simeão era ]filho de Judá. [Judá era ]filho de José. [José era ]filho de Jonã. [Jonã era ]filho de Eliaquim.
31 che Eliakimu ŵaliji mwana ju che Melea ni che Melea ŵaliji mwana ju che Mena ni che Mena ŵaliji mwana ju che Matata ni che Matata ŵaliji mwana ju che Natani ni che Natani ŵaliji mwana ju che Daudi ni,
[Eliaquim era ]filho de Meleá. [Meleá era ]filho de Mená. [Mená era ]filho de Matatá. [Matatá era ]filho de Natã. [Natã era ]filho de Davi.
32 che Daudi ŵaliji mwana ju che Yese ni che Yese ŵaliji mwana ju che Obedi ni che Obedi ŵaliji mwana ju che Boasi ni che Boasi ŵaliji mwana ju che Salumoni ni che Salumoni ŵaliji mwana ju che Nashoni ni
[Davi era ]filho de Jessé. [Jessé era ]filho de Obede. [Obede era ]filho de Boaz. [Boaz era ]filho de Salá. [Salá era ]filho de Naassom.
33 che Nashoni ŵaliji mwana ju che Aminadabu ni che Aminadabu ŵaliji mwana ju che Adimini ni che Adimini ŵaliji mwana ju che Alini ni che Alini ŵaliji mwana ju che Esloni ni che Esloni ŵaliji mwana ju che Pelesi ni che Pelesi ŵaliji mwana ju che Yuda ni
[Naassom era ]filho de Aminadabe. [Aminadabe era ]filho de Admim. [Admim era ]filho de Arni. [Arni era ]filho de Esrom. [Esrom era ]filho de Perez. [Perez era ]filho de Judá.
34 che Yuda ŵaliji mwana ju che Yakobo ni che Yakobo ŵaliji mwana ju che Isaka ni che Isaka ŵaliji mwana ju che Iblahimu ni che Iblahimu ŵaliji mwana ju che Tela ni che Tela ŵaliji mwana ju che Naholi ni
[Judá era ]filho de Jacó. [Jacó era ]filho de Isaque. [Isaque era ]filho de Abraão. [Abraão era ]filho de Tera. [Tera era ]filho de Naor.
35 che Naholi ŵaliji mwana ju che Selugi ni che Selugi ŵaliji mwana ju che Leu ni che Leu ŵaliji mwana ju che Pelegi ni che Pelegi ŵaliji mwana ju che Ebeli ni che Ebeli ŵaliji mwana ju che Sala ni
[Naor era ]filho de Serugue. [Serugue era ]filho de Ragaú. [Ragaú era ]filho de Faleque. [Faleque era ]filho de Éber. [Éber era ]filho de Salá.
36 che Sala ŵaliji mwana ju che Kainamu ni che Kainamu ŵaliji mwana ju che Alufakisadi ni che Alufakisadi ŵaliji mwana ju che Shemu ni che Shemu ŵaliji mwana ju che Nuhu ni che Nuhu ŵaliji mwana ju che Lameki ni
[Salá era ]filho de Cainã. [Cainã era ]filho de Arfaxade. [Arfaxade era ]filho de Sem. [Sem era ]filho de Noé. [Noé era ]filho de Lameque.
37 che Lameki ŵaliji mwana ju che Metusela ni che Metusela ŵaliji mwana ju che Enoki ni che Enoki ŵaliji mwana ju che Yaledi ni che Yeledi ŵaliji mwana ju che Mahalaleli ni che Mahalaleli ŵaliji mwana ju che Kainamu ni
[Lameque era ]filho de Metusalém. [Metusalém era ]filho de Enoque. [Enoque era ]filho de Jarede. [Jarede era ]filho de Maalalel. [Maalalel era ]filho de Cainã.
38 che Kainamu ŵaliji mwana ju che Enoshi ni che Enoshi ŵaliji mwana ju che Seti ni che Seti ŵaliji mwana ju che Adamu ni che Adamu ŵaliji jwa Akunnungu.
[Cainã era ]filho de Enos. [Enos era ]filho de Sete. [Sete era ]filho de Adão. [Adão era o homem que ]Deus criou.