創世記 41
1 過了兩年，法老做夢，夢見自己站在河邊，
Kane higni ariyo osekadho, Farao noleko lekni ochungʼ e bath aora Nael,
2 有七隻母牛從河裏上來，又美好又肥壯，在蘆荻中吃草。
kendo noneno dhok abiriyo mabeyo machwe kawuok ei aora kakwayo e kind odundu.
3 隨後又有七隻母牛從河裏上來，又醜陋又乾瘦，與那七隻母牛一同站在河邊。
Bangʼ mano noneno dhok abiriyo mamoko maricho modhero kowuok ei aora Nael, kendo kochungʼ e bath mago mabeyo.
4 這又醜陋又乾瘦的七隻母牛吃盡了那又美好又肥壯的七隻母牛。法老就醒了。
To dhok maricho kendo modherogo nochamo dhok mabeyo machwego. Eka Farao nochiewo.
5 他又睡着，第二回做夢，夢見一棵麥子長了七個穗子，又肥大又佳美，
Nindo nochako otere mi ochako oleko lek machielo ni noneno wiye abiriyo mag cham machwe kendo beyo kochiek e tiangʼ achiel.
6 隨後又長了七個穗子，又細弱又被東風吹焦了。
Bangʼ mano wi cham moko abiriyo motho kendo ma yamb oro otwoyo nowuok ewi tiangʼno.
7 這細弱的穗子吞了那七個又肥大又飽滿的穗子。法老醒了，不料是個夢。
Wiye cham abiriyo mothogo nomwonyo wiye cham abiriyo machwe ka. Eka Farao nochiewo, moyudo ni en mana lek.
8 到了早晨，法老心裏不安，就差人召了埃及所有的術士和博士來；法老就把所做的夢告訴他們，卻沒有人能給法老圓解。
Kinyne gokinyi pache nochandore, kuom mano nooro mondo oluongne ajuoke duto kod jorieko duto mag Misri. Farao nonyisogi lekne, to onge ngʼato angʼata mane nyalo lokone tiend lekgo.
9 那時酒政對法老說：「我今日想起我的罪來。
Eka jatend jogam divai nowacho ne Farao niya, “Aparo kethona kawuono.
10 從前法老惱怒臣僕，把我和膳長下在護衛長府內的監裏。
Chiengʼ moro kane iyi owangʼ kod wan ma jotichni, kendo ne irwakowa e od twech kaachiel gi jatend joted makati e od jatend askeche.
11 我們二人同夜各做一夢，各夢都有講解。
Waduto ne waleko lek otieno moro achiel, kendo lek ka lek ne nigi tiende.
12 在那裏同着我們有一個希伯來的少年人，是護衛長的僕人，我們告訴他，他就把我們的夢圓解，是按着各人的夢圓解的。
To ne nitie ja-Hibrania moro matin kodwa, jatich jaduongʼ askeche. Ne wanyise lekwa, kendo nolokonwa tiendgi, ka omiyo ngʼato ka ngʼato tiend lekne.
13 後來正如他給我們圓解的成就了：我官復原職，膳長被掛起來了。」
Kendo notimore mana kaka ne olokonwa tiendgi kama: An niduoka e tija, to jatend joted makati nolierie yath.”
14 法老遂即差人去召約瑟，他們便急忙帶他出監，他就剃頭，刮臉，換衣裳，進到法老面前。
Kane Farao owinjo kamano nooro wach mondo okelne Josef, kendo nokel Josef mapiyo nono koa e od twech. Kane Josef oselielo yie wiye kendo oloko lepe, nobiro e nyim Farao.
15 法老對約瑟說：「我做了一夢，沒有人能解；我聽見人說，你聽了夢就能解。」
Farao nowacho ne Josef niya, “Nende aleko lek, kendo onge ngʼama nyalo loko tiende. To asewinjo ka iwacho ni ka iwinjo lek to inyalo loko tiend lek moro amora.”
16 約瑟回答法老說：「這不在乎我，上帝必將平安的話回答法老。」
Josef nodwoko Farao niya, “Ok anyal time, to Nyasaye biro dwoki kaka odwaro.”
17 法老對約瑟說：「我夢見我站在河邊，
Eka Farao nowacho ne Josef niya, “Ne aleko nine achungʼ e bath aora Nael,
18 有七隻母牛從河裏上來，又肥壯又美好，在蘆荻中吃草。
kendo dhok abiriyo mabeyo kendo machwe nowuok ei aora ka gikwayo e kind odundu.
19 隨後又有七隻母牛上來，又軟弱又醜陋又乾瘦，在埃及遍地，我沒有見過這樣不好的。
Bangʼ-gi dhok abiriyo mamoko maricho kendo odhero nowuok. Ne pok anenoe dhok maricho kendo modhero kamano e piny Misri duto.
20 這又乾瘦又醜陋的母牛吃盡了那以先的七隻肥母牛，
Dhok abiriyo maricho kendo odherogo nochamo dhok abiriyo machwe kendo mabeyo mane okwongo wuok.
21 吃了以後卻看不出是吃了，那醜陋的樣子仍舊和先前一樣。我就醒了。
To kata bangʼ kane gisechamogi, to onge ngʼato angʼata mane nyalo yie ni gin ema gichamo dhogo; ne ginenore modhero moloyo kaka ne gin mokwongo. Bangʼe ne achiewo.
22 我又夢見一棵麥子，長了七個穗子，又飽滿又佳美，
“Nachako aneno e lek wiye cham abiriyo mochiek maber kadongʼ e tiangʼ achiel.
23 隨後又長了七個穗子，枯槁細弱，被東風吹焦了。
Bangʼ-gi ne achako aneno wi cham abiriyo motho kendo yamb oro otwoyo.
24 這些細弱的穗子吞了那七個佳美的穗子。我將這夢告訴了術士，卻沒有人能給我解說。」
Wiye cham abiriyo mothogo nomwonyo wiye cham abiriyo mochiek. Ne anyiso ajuoke, to onge ngʼato mane nyalo lokona tiendgi.”
25 約瑟對法老說：「法老的夢乃是一個。上帝已將所要做的事指示法老了。
Eka Josef nowacho ne Farao niya, “Leknigo tiendgi achiel kendo gichalre. Nyasaye osenyiso gima oikore timo.
26 七隻好母牛是七年，七個好穗子也是七年；這夢乃是一個。
Dhok abiriyo mabeyogo gin higni abiriyo, kendo wiye cham abiriyo mochiek mabeyogo bende gin higni abiriyo; giduto gin lek achiel kendo nyiso wach achiel.
27 那隨後上來的七隻又乾瘦又醜陋的母牛是七年，那七個虛空、被東風吹焦的穗子也是七年，都是七個荒年。
Dhok abiriyo maricho modhero mane obiro bangʼe nyiso higni abiriyo, kendo kamano e kaka wiye cham abiriyo motho ma yamb oro otwoyo; gin higni abiriyo mag kech.
28 這就是我對法老所說，上帝已將所要做的事顯明給法老了。
“En mana kaka awachoni ni Nyasaye osenyiso Farao gima obiro timo.
29 埃及遍地必來七個大豐年，
Higni abiriyo biro betie ma piny Misri duto nobedie gi yiengʼo ahinya,
30 隨後又要來七個荒年，甚至在埃及地都忘了先前的豐收，全地必被饑荒所滅。
to bangʼ mano higni abiriyo moko nobedie mag kech kendo wi ji nowil gi higni abiriyo mag yiengʼo e piny Misri, kendo kech noketh piny.
31 因那以後的饑荒甚大，便不覺得先前的豐收了。
Higni abiriyo mag yiengʼo ok nopar, nikech kech mano luweno nobed malich miwuoro.
32 至於法老兩回做夢，是因上帝命定這事，而且必速速成就。
Gima omiyo lek nobiro ne Farao nyadiriyo en nikech Nyasaye osechano ratiro mar timo kamano. Kendo Nyasaye biro chope mapiyo.
33 所以，法老當揀選一個有聰明有智慧的人，派他治理埃及地。
“Koro mondo Farao oyier ngʼat mariek kendo molony e gik moko duto motimo mondo okete jatend piny Misri.
34 法老當這樣行，又派官員管理這地。當七個豐年的時候，征收埃及地的五分之一，
Farao nyaka ket jotend gwenge e piny Misri duto mondo ochoki achiel kuom abich mag chamb Misri kuom higni abiriyo mag yiengʼo.
35 叫他們把將來豐年一切的糧食聚斂起來，積蓄五穀，收存在各城裏做食物，歸於法老的手下。
Nyaka gichok kendo gikan e mier madongo chiemo duto moyudi e higni abiriyo mag yiengʼogo e bwo chik Farao.
36 所積蓄的糧食可以防備埃及地將來的七個荒年，免得這地被饑荒所滅。」
Cham-go onego okan e kuonde keno mag pinyni, mondo obi otigo e higni abiriyo mag kech mabiro mako piny Misri, mondo mi kik kech keth piny.”
37 法老和他一切臣僕都以這事為妙。
Parono nonenore maber ni Farao kod jodonge duto.
38 法老對臣僕說：「像這樣的人，有上帝的靈在他裏頭，我們豈能找得着呢？」
Kuom mano Farao nopenjo jodonge niya, “Bende wanyalo yudo ngʼato moro machal gi ngʼatni, ma Roho mar Nyasaye ni kuome?”
39 法老對約瑟說：「上帝既將這事都指示你，可見沒有人像你這樣有聰明有智慧。
Eka Farao nowacho ne Josef niya, “Nikech Nyasaye osenyisi wechegi duto, onge ngʼat man-gi ngʼeyo matut kendo riek ka in.
40 你可以掌管我的家；我的民都必聽從你的話。惟獨在寶座上我比你大。」
Abiro keti jatend od ruoth kendo joga duto biro winjo chikni kendo kom duongʼ mar ruoth ema nobed maduongʼ moloyi.”
41 法老又對約瑟說：「我派你治理埃及全地。」
Kuom mano Farao nowacho ne Josef niya, “Ne, koro aseketi jatend piny Misri duto.”
42 法老就摘下手上打印的戒指，戴在約瑟的手上，給他穿上細麻衣，把金鍊戴在他的頸項上，
Eka Farao nogolo tere mar loch e lwete morwako e lwet Josef. Ne orwako ne Josef law mayom mar duongʼ miluongo ni bafta kendo orwako ne tigo mar dhahabu e ngʼute.
43 又叫約瑟坐他的副車，喝道的在前呼叫說：「跪下。」這樣，法老派他治理埃及全地。
Nomiyo oidho gach ruoth mar ariyo mar loch, kendo joritne nogoyo koko nyime kawacho niya, “Yawneuru e yo!” Kuom mano Josef noket jatend piny Misri duto.
44 法老對約瑟說：「我是法老，在埃及全地，若沒有你的命令，不許人擅自辦事。」
Eka Farao nomiyo Josef teko kowachone niya, “An e ruoth, kendo onge ngʼama notim gimoro kata nodonji e piny Misri ma ok in ema iyiene.”
45 法老賜名給約瑟，叫撒發那忒‧巴內亞，又將安城的祭司波提非拉的女兒亞西納給他為妻。約瑟就出去巡行埃及地。
Farao nochako Josef ni Zafenath-Panea kendo nomiye Asenath nyar Potifera jadolo mar On (ma nyinge machielo en Eliopolis), mondo obed chiege. Kendo Josef nowuotho e piny Misri duto.
46 約瑟見埃及王法老的時候年三十歲。他從法老面前出去，遍行埃及全地。
Josef ne en ja-higni piero adek kane ochako tich mane Farao ruodh Misri omiye. Kendo Josef nowuok ir Farao mowuotho e piny Misri duto.
47 七個豐年之內，地的出產極豐極盛，
E kinde mag higni abiriyo mag yiengʼo, piny nochiek ahinya.
48 約瑟聚斂埃及地七個豐年一切的糧食，把糧食積存在各城裏；各城周圍田地的糧食都積存在本城裏。
Josef nochoko chiemo duto mane ochiek e higni abiriyo mag yiengʼo e piny Misri kendo okanogi e mier madongo. Nokano cham mochiek e puothe molworogi e dala ka dala maduongʼ.
49 約瑟積蓄五穀甚多，如同海邊的沙，無法計算，因為穀不可勝數。
Josef nokano cham mathoth mana ka kuoyo mane dho nam; ne githoth mane ok onyal kwano nikech negikadho akwana.
50 荒年未到以前，安城的祭司波提非拉的女兒亞西納給約瑟生了兩個兒子。
Kane pok higni mag kech ochopo, Asenath nyar Potifera ma jadolo mar On nonywolone Josef yawuowi ariyo.
51 約瑟給長子起名叫瑪拿西，因為他說：「上帝使我忘了一切的困苦和我父的全家。」
Josef nochako wuode makayo ni Manase kendo nowacho niya, “Ma en nikech Nyasaye osemiyo wiya owil gi chandruokna duto kod jood wuora duto.”
52 他給次子起名叫以法蓮，因為他說：「上帝使我在受苦的地方昌盛。」
Wuowi mar ariyo nochako ni Efraim kendo nowacho niya, “Ma en nikech Nyasaye osemiyo anya e piny mar chandruokna.”
53 埃及地的七個豐年一完，
Higni abiriyo mag yiengʼo e piny Misri norumo,
54 七個荒年就來了。正如約瑟所說的，各地都有饑荒；惟獨埃及全地有糧食。
kendo higni abiriyo mag kech nochakore, mana kaka Josef nosewacho. Ne nitie kech e pinje mamoko, to piny Misri duto ne nitie chiemo.
55 及至埃及全地有了饑荒，眾民向法老哀求糧食，法老對他們說：「你們往約瑟那裏去，凡他所說的，你們都要做。」
Ka kech nodonjo e piny Misri duto, ji noywak ne Farao mondo omigi chiemo. Eka Farao nonyiso jo-Misri duto niya, “Dhiuru ir Josef kendo utim gima owachonu.”
56 當時饑荒遍滿天下，約瑟開了各處的倉，糶糧給埃及人；在埃及地饑荒甚大。
Kane kech koro oselandore e piny duto, Josef noyawo deche duto kendo nouso cham ne jo-Misri, nikech kech ne lich ahinya e pinyno Misri duto.
57 各地的人都往埃及去，到約瑟那裏糴糧，因為天下的饑荒甚大。
Kendo pinje duto nobiro Misri mondo ongʼiew chiemo kuom Josef, nikech kech ne ngʼeny ahinya e piny mangima.
