< Machitidwe a Atumwi 13 >
1 Mu mpingo wa ku Antiokeya munali aneneri ndi aphunzitsi awa: Barnaba, Simeoni, Lukia wa ku Kurene, Manayeni (amene analeredwa pamodzi ndi mfumu Herode), ndiponso Saulo.
Likanisha lya ku Antiokia bhashinkupagwanga bhandunji bhananji bhalinginji ashinkulondola bha a Nnungu na bhananji bhaajiganya. Munkumbimo bhaapali a Bhanabha na a Shimoni bhashemwa Bhanapi na a Lukio bha ku Kilene na a Manaeni bhalelilwe pamo na bhakulungwa a Elode, pubhalinginji na a Shauli.
2 Iwo pamene ankapembedza Ambuye ndi kusala kudya, Mzimu Woyera anati, “Mundipatulire Barnaba ndi Saulo kuti akagwire ntchito imene ndinawayitanira.”
Bhai, bhalinginji nkujuga Nnungu na tabha, Mbumu jwa Ukonjelo gwashite, “Nng'agulilanje a Bhanabha na a Shauli kwa liengo linaashemelenje.”
3 Ndipo atasala kudya ndi kupemphera anasanjika manja awo pa iwo nawatumiza.
Bhai, bhakajuganjeje Nnungu na kupunda tabha, gubhaabhishilenje makono, gubhaaleshilenje bhajendangane.
4 Barnaba ndi Saulo motumidwa ndi Mzimu Woyera, anapita ku Selukeya ndipo kuchokera kumeneko anakwera sitima ya pamadzi kupita ku Kupro.
Bhai, a Bhanabha na a Shauli bhakatumwanjeje naka Mbumu jwa Ukonjelo, gubhaelelenje mpaka ku Sheleukia na gwajabhula penepo gubhakwelilenje meli mpaka ku shilambo shitimbililwe na mashi sha ku Shilia.
5 Pamene anafika ku Salamisi, analalikira Mawu a Mulungu mʼMasunagoge a Ayuda. Iwo anali ndi Yohane monga wowatumikira.
Bhakaikanganeje ku Shalamishi, gubhalunguyenje lilobhe lya a Nnungu nnyumba ya jujila Nnungu ya Shiyaudi. A Yowana pubhaaliji bhajangutila bhabhonji.
6 Iwo anayenda pa chilumba chonse mpaka anafika ku Pafo, kumeneko anapezanako ndi Myuda, wamatsenga amene analinso mneneri wonama dzina lake Barayesu.
Bhakapitangananjeje pakati shilambo shitimbililwe na mashi mpaka ku Papo, kweneko gubhanng'imenenje nng'abhi jumo jwa Shiyaudi lina lyakwe a Bhaa Yeshu paitembaga nkulondola jwa a Nnungu.
7 Iyeyu, amathandiza mkulu wa boma, Sergio Paulo. Mkulu wa bomayu, munthu wanzeru, anayitana Barnaba ndi Saulo chifukwa anafuna kumva Mawu a Mulungu.
Jwene mundujo paliji na a Shegiashi Pauli, bhakulungwa bha shilambo shitimbililwe na mashi, bhandu bha lunda. A Shegiashi Pauli gubhaashemilenje a Bhanabha na a Shauli nkupinga bhapilikane lilobhe lya a Nnungu.
8 Koma Elima wamatsengayo, (Elima tanthauzo lake ndi wamatsenga), anatsutsana nawo ndipo anafuna kumuletsa mkulu wa bomayo kuti asakhulupirire.
Ikabheje a Elimo bhaabhi bhala, malinga shibhaashemangaga kwa Shigiliki, gwabhataukenje nkupinga kuibhilila bhakulungwa bha shilambo shitimbililwe na mashi bhala bhanapunda kukulupalila ukilishitu.
9 Koma Saulo, amenenso amatchedwa Paulo, wodzazidwa ndi Mzimu Woyera anamuyangʼanitsitsa Elima ndipo anati,
Bhai, a Shauli bhashemwaga guna a Pauli, bhali bhagumbelwe na Mbumu jwa Ukonjelo, gubhaakolondolosheye meyo bhaabhi bhala,
10 “Iwe ndiwe mwana wa mdierekezi ndiponso mdani wa chilungamo! Ndiwe wodzaza ndi chinyengo cha mtundu uliwonse ndi kuchenjera konse. Kodi sudzaleka kupotoza njira zolungama za Ambuye?
gubhashite, “Mmwe mmanami nkwatembanga bhandu! Mwana jwa Lijoka Lishetani. Amagongo nkutauka shindu shoshowe shili sha mmbone na sha kweli, nkapinga leka kupuganya mipanda ja mmbone ja Bhakulungwa.
11 Tsopano dzanja la Ambuye likukutsutsa iwe. Udzakhala wosaona ndipo kwa kanthawi sudzatha kuona kuwala kwa dzuwa.” Nthawi yomweyo khungu ndi mdima zinamugwera ndipo anafunafuna munthu woti amugwire dzanja kuti amutsogolere.
Nnaino mashili ga Bhakulungwa shigankome. Shimme nangalole na nkashibhona shilangaya sha lyubha kwa gene malangago.” Shangupe indu yowe ikubhaga mbuti ndambwe na lubhindu pameyo gabho, gubhatandwibhe kwenda ako na koko bhaliloleya mundu jwa kwaakamula nkono abhalongoye.
12 Pamene mkulu wa bomayo anaona zimene zinachitika anakhulupirira pakuti anadabwa ndi chiphunzitso cha Ambuye.
Bhakulungwa bha shilambo shitimbililwe na mashi bhala bhakagabhoneje genego, gubhajinjile ukilishitu, gubhakanganigwe kwa kaje bhakapilikaneje majiganyo ga Bhakulungwa.
13 Kuchokera ku Pafo, Paulo ndi anzake anayenda pa sitima ya pamadzi kupita ku Perga wa ku Pamfiliya, kumeneko Yohane anawasiya nabwerera ku Yerusalemu.
Gwajabhula ku Papo, a Pauli na ajabhonji gubhakwelilenje meli gubhapitengenenje mpaka ku Pega ku Pampilia. Ikabheje a Yowana Maliko gubhaaleshilenje nibhuja ku Yelushalemu.
14 Kuchokera ku Perga anapita ku Pisidiya wa ku Antiokeya. Pa tsiku la Sabata analowa mʼsunagoge, nakhala pansi.
Ikabheje bhalabhonji gubhajabhulengene ku Pega gubhapitilenje pakati shilambo, gubhaikengenenje ku Antiokia shilambo sha Pishidia. Lyubha lya Pumulila gubhajinjilenje nshinagogi, gubhatemingenenje.
15 Atawerenga mawu a mʼMalamulo ndi Aneneri, akulu a sunagoge anawatumizira mawu ndi kuti, “Abale ngati muli ndi mawu olimbikitsa nawo anthuwa, nenani.”
Bhakashomanjeje shitabhu sha Shalia ja a Musha na majandiko ga Ashinkulondola bha a Nnungu, bhakulungwanji bha shinagogi gubhantumilenje mundu akaabhalanjilanje kuti. “Ashaapwetu, ibhaga nkwetenje malobhe ga kwataganga ntima bhandunjibha, mmeleketanje,”
16 Atayimirira, Paulo anakweza dzanja lake ndi kuti, “Inu Aisraeli ndiponso inu a mitundu ina amene mumapembedza Mulungu, tandimverani!
Bhai a Pauli gubhajimi gubhagolweye nkono, nkupinga bhapumulanje gubhashite, “Bhashilambo bha pa Ishilaeli na mmowe nkwaajogopanga a Nnungu mpilikananje!
17 Mulungu wa Aisraeli anasankha makolo athu ndipo anawapatsa chuma chambiri pamene amakhala ku Igupto. Anawatulutsa mʼdzikomo ndi dzanja lake lamphamvu.
A Nnungu bha bhandunji bha pa Ishilaeli bhashinkwaagulanga ashinakulubhetu, nikwakuyanga kubha likabhila likulungwa pubhatamanganaga kuujeni ku shilambo sha Mishili. A Nungu gubhaashoshiyenje kweneko kwa mashili gabho gamakulungwa.
18 Ndipo Iye anapirira khalidwe lawo mʼchipululu kwa zaka makumi anayi.
Kwa yaka makumi nsheshe nng'anga gubhaipililile itendi yabhonji.
19 Mulungu anawagonjetsera mitundu isanu ndi iwiri ya ku Kanaani ndipo anapereka dzikolo kwa Israeli kuti likhale lawo.
Bhakaabhulaganjeje bhandunji bha makabhila shabha ku Kanaani, nigubhaapelenje bhandunji bhabho yene ilamboyo kubha ulishi gwabhonji.
20 Izi zonse zinatenga zaka 450. “Zitatha izi, Mulungu anawapatsa oweruza mpaka nthawi ya mneneri Samueli.
Yaka mia nsheshe na makumi nng'ano guipitile.” “Kungai gubhaapelenje bhaukumulanga bhaalongoyanje mpaka mobha ga a Shamweli ankulondola bha a Nnungu.
21 Kenaka anthu anapempha kuti awapatse mfumu, ndipo anawapatsa Sauli mwana wa Kisi, wa fuko la Benjamini amene analamulira zaka makumi anayi.
Bhai gubhajujilenje bhapegwanje mpalume, a Nnungu gubhaapelenje a Shauli bhanabhabho a Kishi, bha kabhila ja a Bhenjamini, bhabhe a mpalume bhabhonji kwa yaka makumi nsheshe.
22 Mulungu atamuchotsa Sauli, anayika Davide kukhala mfumu yawo. Mulungu anamuchitira umboni kuti, ‘Ndapeza Davide mwana wa Yese munthu wa pamtima panga; iye adzachita zonse zimene ine ndikufuna kuti iye achite.’
Bhakaashoyeje a Shauli, a Nnungu gubhaagwile a Daudi kubha bhakulungwa bhabhonji. A Nnungu gubhalangwile shibhashite engwa bhalinkuti. ‘Nimmweni Daudi mwana gwabho a Yeshe, anonyela muntima gwangu, mumdu apinga tenda yowe ingupinga nne.’
23 “Kuchokera mwa zidzukulu za munthu ameneyu, Mulungu anawutsa Yesu kukhala Mpulumutsi wa Aisraeli, monga analonjezera.
Kukoposhela nnubheleko luka jwene mundujo, a Nnungu malinga shibhashite lajila, bhandu bha pa Ishilaeli bhashikumpeleshelanga nkugombola, yani a Yeshu.
24 Yesu asanabwere, Yohane analalikira kwa anthu onse Aisraeli za kutembenuka mtima ndi ubatizo.
A Yeshu bhakanabhe tandubha liengo lyabho, a Yowana bhashinkwaalongolela bhalilunguya kuti bhandunji bhowe bha pa Ishilaeli bhanaapinjikwanga bhaipetanje na bhatishwa.
25 Pamene Yohane amatsiriza ntchito yake anati: ‘Mukuganiza kuti ine ndine yani? Ine sindine ameneyo ayi, koma Iye akubwera pambuyo panga, amene ine sindine woyenera kumasula zingwe za nsapato zake.’
A Yowana bhalimaliya liengo lyabho bhabhelekete nnei. ‘Punkuganishiyanga kuti nne gani? Nne nngabha bhunkwaalolelangabho. Bhenebho bhanakwiya nnyuma jangu na nne ngapinjikwa nkali kugopola mbundo ya ilatu yabho.’”
26 “Abale, ana a Abrahamu, ndiponso inu a mitundu ina amene mumaopa Mulungu, Iye watumiza uthenga wachipulumutsowo kwa ife.
“Ashaapwanga, mmanganyanji nninginji bha shipinga sha a Bhulaimu na bhandunji bhangabha Bhayaudi bhakwaajogopanga a Nnungu! Malobhe ga ntapulo gatuishile.
27 Anthu a ku Yerusalemu ndi atsogoleri awo sanazindikire Yesu, komabe pomuweruza Yesu anakwaniritsa mawu a Aneneri amene amawerengedwa Sabata lililonse.
Pabha bhashilambo bha ku Yelushalemu na ashikalongolele bhabhonji bhakaamanyinjiji a Yeshu, wala malobhe ga ashinkulondola bha a Nnungu gashomwaga Mobha ga Pumulila gowe. Nkali nneyo, bhashinkugatendanga malobhe ga ashinkulondola bha a Nnungu gamalile kwa kwaukumula a Yeshu bhabhulagwe.
28 Ngakhale sanapeze chifukwa choti afe, anapempha Pilato kuti amuphe.
Nkali bhalepelenje kushibhona shibhalebhile sha kwaatenda bhabhulagwe, Bhayaudi bhashinkwajuganga a Pilato bhaaukumule kubhulagwa.”
29 Atachita zonse zimene zinalembedwa za Iye, iwo anamuchotsa pa mtengo ndipo anamuyika mʼmanda.
“Na bhakamaliyeje kutenda gowe gubhajandishilwe a Yeshu, gubhaatuluyenje munkongo mula gubhaabhishilenje nnikabhuli.
30 Koma Mulungu anamuukitsa,
Ikabheje a Nnungu gubhaayushiye.
31 ndipo kwa masiku ambiri anaonekera kwa amene anayenda naye kuchokera ku Galileya mpaka ku Yerusalemu. Iwowa tsopano ndi mboni zake kwa anthu a Israeli.
Na kwa mobha gamagwinji gubhabhoneshe na bhandunji bhalongene nabhonji kukopoka ku Galilaya mpaka ku Yelushalemu bhanganyabho nnaino ni bhakong'ondela bhabho kubhandu bha pa Ishilaeli.
32 “Ife tikukuwuzani Uthenga Wabwino; umene Mulungu analonjeza makolo athu.
“Na uwe tunakunnungushiyanga Ngani ja Mmbone ja malagano ga a Nnungu jibhapegwilwenje ashinakulubhetu,
33 Iye wakwaniritsa zimenezi kwa ife ana awo, poukitsa Yesu kuchokera kwa akufa. Monga zinalembedwa mu Salimo lachiwiri kuti, “Iwe ndiwe mwana wanga; lero ine ndakhala Atate ako.”
a Nnungu bhashikugatenda gamalile nnaino kwetu uwe uukulu gwabhonji, kwa kwaayuya a Yeshu, malinga shiijandikwe nshitabhu sha Shabhuli ja bhili, ‘Ugwe Mwanangu, Nne lelo Nanng'inago.’
34 Zakuti Mulungu anamuukitsa kuti asawole konse, zinanenedwa mʼmawu awa: “‘Ine, ndidzakupatsa madalitso opatulika ndi odalirika amene ndinalonjeza Davide.’
Na ga kwayuya kukopoka kubhawilenje, bhanawe kabhili, a Nnungu pubhashite nnei. ‘Shinikupe mboka ya Ukonjelo na ya kweli inaalajile a Daudi.’
35 Nʼchifukwa chakenso zinalembedwa mu Salimo lina kuti, “‘Simudzalekerera woyera wanu kuti awole.’
Na muna gubhashite kabhili, ‘Nkanneka jwa Ukonjelo jwenu abhole.’
36 “Pakuti pamene Davide anatsiriza kutumikira Mulungu mu mʼbado wake, anamwalira, iye anayikidwa mʼmanda pamodzi ndi makolo ake ndipo thupi lake linawola.
Pabha, a Daudi bhayene bhakamaliyeje kutenda gubhapinjile a Nnungu nnubheleko lwabho, kungai gubhawile gubhabhishilwe nnikabhuli tome na ashainabhabho na shiilu shabho shikubholaga.
37 Koma amene Mulungu anamuukitsa kwa akufa sanawole ayi.
Ikabheje bhayushiywe na a Nnungubha, shiilu shabho shangabhola.”
38 “Nʼchifukwa chake, abale anga, dziwani kuti mwa Yesu chikhululukiro cha machimo chikulalikidwa.
“Kwa nneyo, ashaapwanga mmumanyanje kuti, kupitila a Yeshubho nnaalungushiywanga ngani ja leshelelwa yambi na kila akwaakulupalila bhenebho analeshelelwa yambi yakwe.
39 Kudzera mwa Iye aliyense amene akhulupirira, alungamitsidwa kuchoka ku tchimo lililonse limene silingachoke ndi Malamulo a Mose.
Na kuti jojowe akwaakulupalila a Yeshu anaaleshelelwa ilebho yowe, genego gakanatendeshe kwa Malajilo ga a Musha.
40 Samalani kuti zimene aneneri akunena zisakuchitikireni inu:
Bhai, mwiteiganje ganakumpatanga gajandikwe na ashinkulondola bha a Nnungu.
41 “‘Onani, inu anthu onyoza, dabwani ndipo wonongekani, chifukwa ine ndidzachita china chake mʼmasiku anu, inu simudzazikhulupirira ngakhale wina atakufotokozerani!’”
‘Mpilikananje mmanganyanji mmanyegaya, nkanganigwanje nng'obhanje! Pabha shindu shingutenda nnaino, mmobha genunji gano, nkashikulupalilanga nkali mundu antalashiyangaga.’”
42 Pamene Paulo ndi Barnaba amatuluka mʼSunagoge, anthu anawapempha kuti adzapitirize kuyankhula zinthu zimenezi Sabata linalo.
A Pauli na a Bhanabha pubhakopokanganaga nshinagogi mula, bhandunji bhala bhakwaajugangaga bhajiyangananje Lyubha lina lya Pumulila, kubhaatalashiyanje kabhili gene malobhego.
43 Atatha mapemphero, Ayuda ambiri ndi anthu odzipereka otembenukira ku Chiyuda anatsatira Paulo ndi Barnaba, iwo anayankhula ndi anthuwo ndipo anawapempha kuti apitirire mʼchisomo cha Mulungu.
Shitamo shila shikamaleje, Bhayaudi bhabhagwinji na bhandunji bhangabha Bhayaudi bhailundilenje na dini ja Shiyaudi gubhaakagulenje a Pauli na a Bhanabha. Mitume bhala gubhakungulwishe nabhonji nkwataganga ntima bhapundanje kukulupalila ntuka gwa a Nnungu.
44 Pa Sabata linalo pafupifupi anthu onse a mu mzindawo anasonkhana kudzamva Mawu a Ambuye.
Lyubha lya Pumulila lyakagwile, tome bhandunji bhowe bha pashilambo pala gubhaikengenenje kupilikanishiya lilobhe lya Bhakulungwa.
45 Pamene Ayuda anaona gulu la anthu, anachita nsanje ndipo anayankhula zamwano kutsutsana ndi zimene Paulo amanena.
Ikabheje Bhayaudi bhakalubhonanjeje lugwinjili lwa bhandu gubhaabhonelenje lupimililo, gubhataukenje malobhe gubhabheleketaga a Pauli akuno bhalikwaatukananga.
46 Ndipo Paulo ndi Barnaba anawayankha molimba mtima kuti, “Ife tinayenera kuyankhula Mawu a Mulungu kwa inu poyamba. Popeza inu mwawakana ndi kudziyesa nokha osayenera moyo wosatha, ife tsopano tikupita kwa anthu a mitundu ina. (aiōnios )
Nkali nneyo, a Pauli na a Bhanabha gubhabheleketenje gwangali bhoga bhalinkutinji, “Ishinkupinjikwa lilobhe lya a Nnungu litandubhe kunng'ishilanga, ikabheje pabha nshikulikananga nikwiibhona nkapinjikwanga kuupata gumi gwa pitipiti, bhai tunakunnekanga twaajendelanje bhandunji bhangabha Bhayaudi. (aiōnios )
47 Pakuti izi ndi zimene Ambuye anatilamula ife: “‘Ine ndakuyika iwe ukhale kuwunika kwa anthu a mitundu ina, kuti ukafikitse chipulumutso ku malekezero a dziko lapansi!’”
Pabha tushilajilwa na Bhakulungwa kuti, ‘Njikuubhika ugwe ubhe shilangaya sha bhandunji bhangabha Bhayaudi, nkupinga ubhe ntapulo gwa pa shilambolyo.’”
48 Anthu a mitundu ina atamva izi, anakondwa ndipo analemekeza Mawu Ambuye; ndipo onse amene anawasankha kuti alandire moyo osatha anakhulupirira. (aiōnios )
Bandunji bhangabha Bhayaudi bhakapilikananjeje genego guyaanonyelenje, gubhalikushiyenje lilobhe lya Bhakulungwa na bhatumbililwenje kuupata gumi gwa pitipiti bhala, gubhaakulupalilenje a Yeshu. (aiōnios )
49 Mawu a Ambuye anafalikira mʼchigawo chonse.
Lilobhe lya Bhakulungwa gulishumile shilambo showe shila.
50 Koma Ayuda anawutsa mitima ya akazi otchuka opembedza Mulungu ndi akulu a mu mzindamo. Iwo anabweretsa mazunzo kwa Paulo ndi Barnaba ndipo anawathamangitsa mʼchigawo chawo.
Ikabheje Bhayaudi gubhaakwishiyenje bhanabhakongwe bha manyika bhakwaajogopanga a Nnungu na ashikalongolele bha shene shilambo shila, gubhatandubhenje kwaapoteka a Pauli na a Bhanabha, nigubhaabhinjilenje nshilambo shabhonji.
51 Tsono iwo anasasa fumbi la ku mapazi awo powatsutsa, ndipo anapita ku Ikoniya.
Bhai, bhantenga gubhakung'undenje ndutuli ja mmakongono gabhonji mbuti shileyo, gubhapitengenenje ku Ikonio.
52 Ndipo ophunzira anadzazidwa ndi chimwemwe ndiponso ndi Mzimu Woyera.
Na bhaajiganywa bha ku Antiokia bhala gubhainonyelenje na gubhagumbelenjwe naka Mbumu jwa Ukonjelo.