Притчи 24
1 Не завиждай на злите хора, Нито пожелавай да си с тях,
| به اشخاص شریر حسادت نورز و آرزو نکن که با آنها دوست شوی، |
2 Защото сърцето им размишлява насилие, И устните им говорят за пакост
| زیرا تمام فکر و ذکر آنها این است که به مردم ظلم کنند. |
3 С мъдрост се гради къща, И с разум се утвърждава,
| خانه با حکمت بنا می‌شود و با فهم استوار می‌گردد، |
4 И чрез знание стаите се напълват С всякакви скъпоценни и приятни богатства.
| اتاقهایش با دانایی از اسباب نفیس و گرانبها پر می‌شود. |
5 Мъдрият човек е силен, И човек със знание се укрепява в сила,
| آدم دانا و فهمیده از قدرت زیاد برخوردار است و دائم به قدرت خویش می‌افزاید. |
6 Защото с мъдър съвет ще водиш войната си, И чрез множеството съветници бива избавление.
| پیروزی در جنگ بستگی به تدابیر خوب و مشورت زیاد دارد. |
7 Мъдростта е непостижима за безумния, Той не отваря устата си в портата.
| نادان نمی‌تواند به حکمت دست یابد؛ وقتی موضوع مهمی مورد بحث قرار می‌گیرد، او حرفی برای گفتن ندارد. |
8 Който намисля да прави зло, Ще се нарече пакостен човек;
| کسی که دائم نقشه‌های پلید در سر بپروراند، عاقبت رسوا خواهد شد. |
9 Помислянето на такова безумие е грях, И присмивателят е мерзост на човеците.
| نقشه‌های آدم جاهل گناه‌آلود است و کسی که دیگران را مسخره می‌کند مورد نفرت همهٔ مردم می‌باشد. |
10 Ако покажеш малодушие в усилно време, Силата ти е малка.
| اگر نتوانی سختیهای زندگی را تحمل کنی، آدم ضعیفی هستی. |
11 Избавяй ония, които се влачат на смърт, И гледай да задържиш ония, които политат към клане.
| از نجات دادن کسی که به ناحق به مرگ محکوم شده است کوتاهی نکن. |
12 Ако речеш: Ето, ние не знаехме това! То Оня, Който претегля сърцата, не разбира ли? Оня, Който пази душата ти, на знае ли, И не ще ли въздаде на всеки според делата му?
| نگو که از جریان بی‌خبر بوده‌ای، زیرا خدایی که جان تو در دست اوست و از دل تو آگاه است، می‌داند که تو از همه چیز باخبر بوده‌ای. او هر کسی را مطابق اعمالش جزا خواهد داد. |
13 Сине мой, яж мед, защото е добър, И медена пита, защото е сладка на вкуса ти.
| پسرم، همان‌طور که خوردن عسل کام تو را شیرین می‌کند، همچنان کسب حکمت برای جان تو شیرین خواهد بود. کسی که حکمت بیاموزد آیندهٔ خوبی در انتظارش خواهد بود و امیدهایش بر باد نخواهد رفت. |
14 И ще знаеш, че такава е мъдростта за душата ти, Ако си я намерил; и има бъдеще, И надеждата ти няма да се отсече.
15 Не поставяй засада, о нечестиви човече, против жилището на праведния, Не разваляй мястото му за почивка.
| ای شریر، در کمین خانۀ شخص عادل نباش و منزلی را که او در آن زندگی می‌کند، تاراج نکن، |
16 Защото праведният ако седем пъти пада, пак става, Докато нечестивите се препъват в злото.
| زیرا عادل حتی اگر هفت بار هم بیفتد، باز برخواهد خاست، اما شریران گرفتار بلا شده، سرنگون خواهند شد. |
17 Не се радвай когато падне неприятелят ти, И да се не весели сърцето ти, когато се подхлъзне той.
| وقتی دشمنت دچار مصیبتی می‌شود شادی نکن و هنگامی که می‌افتد دلشاد نشو، |
18 Да не би да съгледа Господ, и това да Му се види зло, И Той да оттегли гнева Си от него.
| زیرا ممکن است خداوند این کار تو را نپسندد و از مجازات او دست بردارد! |
19 Не се раздразвай, поради злодейците, Нито завиждай на нечестивите,
| به سبب بدکاران خودت را ناراحت نکن و به آنها حسادت نورز، |
20 Защото злите не ще имат бъдеще; Светилникът на нечестивите ще изгасне.
| زیرا شخص بدکار آینده‌ای ندارد و چراغش خاموش خواهد شد. |
21 Сине мой, бой се от Господа и от царя, И не се сношавай с непостоянните,
| پسرم، از خداوند و پادشاه بترس و با کسانی که بر ضد ایشان شورش می‌کنند همدست نشو، |
22 Защото бедствие ще се издигне против тях внезапно, И кой знае какво наказание ще им се наложи и от двамата?
| کیست که بداند خداوند یا پادشاه چه بلایی بر سر چنین کسان خواهد آورد؟ |
23 И тия са изречения на мъдрите: - Лицеприятие в съд не е добро.
| قاضی نباید در داوری از کسی طرفداری کند. |
24 Който казва на нечестивия: Праведен си, Него народи ще кълнат, него племена ще мразят;
| هر که به مجرم بگوید: «تو بی‌گناهی»، مورد لعنت و نفرت همهٔ مردم واقع خواهد شد، |
25 Но който го изобличават, към тях ще се показва благоволение, И върху тях ще дойде добро благословение.
| ولی آنکه گناهکار را محکوم کند سعادت و برکت نصیبش خواهد گردید. |
26 Който дава прав отговор, Той целува в устни.
| جواب صادقانه مانند بوسهٔ دوست دلچسب است. |
27 Нареди си работата навън, И приготви си я на нивата, И после съгради къщата си.
| اول کسب و کاری داشته باش بعد خانه و خانواده تشکیل بده. |
28 Не бивай свидетел против ближния си без причина, Нито мами с устните си.
| علیه همسایهٔ خود شهادت دروغ نده و سخنان نادرست درباره‌اش بر زبان نیاور. |
29 Не казвай: Както ми направи той, така ще му направя и аз, Ще въздам на човека според делата му.
| نگو: «هر چه بر سرم آورده تلافی خواهم کرد.» |
30 Минах край нивата на ленивия И край лозето на нехайния човек,
| از کنار مزرعهٔ شخص تنبل و کم‌عقل گذشتم؛ |
31 И всичко бе обрасло с тръни, Коприва беше покрила повърхността му, И каменната му ограда беше съборена
| همه جا خار روییده بود، علفهای هرز زمین را پوشانده و دیوار مزرعه فرو ریخته بود. |
32 Тогава, като прегледах, размислих в сърцето си, Видях и взех поука.
| با دیدن این منظره به فکر فرو رفتم و این درس را آموختم: |
33 Още малко спане, малко дрямка, Малко сгъване на ръце за сън,
| کمی خواب بیشتر، کمی چُرت بیشتر، کمی دست رو دست گذاشتن و استراحت بیشتر، |
34 И сиромашията ще дойде върху тебе, като крадец И немотията - като въоръжен мъж,
| و فقر و تنگدستی همچون راهزنی مسلح به سراغ تو خواهد آمد. |
